اعتراض فعالان کارگری صنف نانوایی به «دستمزد ناعادلانه»
کارگران نانوایی‌ها در سراسر ایران در قبال فروش نان دستمزدهای ناچیز روزانه ۴۰ تا ۷۶ هزارتومانی می‌گیرند و افزایش دستمزدشان به گران‌ترشدن نان منوط شده است.
نانوایی‌ها - نانوایی- کارگران نانوایی عکس از مهران ساکی - خبرگزاری برنا
کارگران نانوایی‌های سراسر ایران به وضعیت دستمزد خود معترض‌اند و دریافتی خود را ناعادلانه می‌دانند. به گفته فعالان صنف خبازان در شرایطی که تورم افسارگسیخته بر وضعیت کارگران فشار می‌آورد، دریافتی کارگران نانوایی‌ها برخلاف قوانین کار، تغییری نکرده است. در برخی از مناطق ایران کارگران نانوایی‌ها از دستمزد ثابت روزانه محروم‌اند و در قبال فروش نان مزد دریافت می‌کنند. این روند «ظالمانه» افزایش دستمزد آنها را تنها منوط به گران‌تر شدن قیمت نان کرده است.
عبدالله بلواسی، فعال صنفی کارگران خباز مریوان و سروآباد سه‌شنبه ۲۷ آبان در مصاحبه با خبرگزاری کار ایران (ایلنا) به عدم اجرای قوانین کار درباره کارگران نانوایی‌ها اعتراض کرد و گفت بر اساس ماده ۴۱ قانون کار، کارگران خباز مانند سایر کارگران مشمول اصول دستمزدی می‌شوند و دستمزدشان باید بر اساس تورم اعلام شده اول هر سال، تعیین شود اما بندهای قانون کار درباره کارگران نانوایی‌ها اجرا نمی‌شود.
بلواسی افزود:
«برخلاف قانون، افزایش دستمزد کارگران خباز منوط به افزایش قیمت نان است. دولت هیچ کنترلی روی قیمت‌ها در بازار ندارد و تنها روی مهار قیمت نان مانور می‌دهد. افزایش قیمت نان البته به ضرر کارگران است و ما خواهان افزایش دستمزد با گران شدن قیمت نان نیستیم. اما از آنجا که قیمت نان دو یا سه سال ثابت مانده است، دستمزد کارگر نیز همان دستمزد دو یا سه سال گذشته است.»
به گفته این فعال کارگری استان کردستان دستمزد کارگران نانوایی‌های این استان کمتر از دستمزد مصوب وزارت کار است و ۷۰ درصد از کارگران خباز مریوانی روزانه ۴۰ تا ۵۰ هزار تومان دستمزد می‌گیرند.
«دست دولت در جیب کارگران است»
فعالان کارگری این صنف به دفعات گفته‌اند که در مقابل دولت توان چانه‌زنی برای افزایش دستمزد از آنها گرفته شده‌است.
بلواسی نیز در همین رابطه گفت:
«هنگامی که نان گران می‌شود و انجمن صنفی کارگران خباز وارد مذاکرات مزدی می‌شود، ترکیب جلسه افزایش دستمزد دو به یک است یعنی اینکه نماینده دولت از اداره کار و نماینده کارفرما در مقابل ما کارگران قرار دارند. یکی از کارفرماها، خود دولت است و دست دولت هم در جیب ما کارگران است.»
به گفته او به‌رغم افزایش تورم و چند برابر شدن نرخ کالاهای اساسی در یک سال گذشته، دستمزد کارگران نانوایی‌ها آخرین‌بار در فاصله شهریور تا مهر ۹۸ حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده و بعد از آن بیشتر نشده است.
«در یک سال گذشته گوشت از سفره بسیاری از کارگران حذف شده است»
عضو هیئت مدیره انجمن صنفی کارگران خباز مریوان و سروآباد اضافه کرد:
«اگر قرار باشد سطح معیشت کارگران حفظ شود، دستمزد نباید سالیانه تغییر کند بلکه باید به صورت هفته‌ای تغییر کند به دلیل اینکه قیمت اجناس هر روز تغییر می‌کند و چندین برابر می‌شود. بسیاری از کارگران خباز نمی‌توانند پوشاک یا خوراک خانواده‌هایشان را فراهم کنند.»
بلواسی همچنین به کوچک‌تر شدن سفره خانواده‌های کارگران در تنگنای تورم و دستمزد ناچیز اشاره کرد و گفت:
«سبد مصرفی کارگران خباز روز به روز کوچک‌تر می‌شود. بسیاری از کارگران خباز مریوانی، در یک سال گذشته گوشت قرمز یا سفید نخورده‌اند. من کارگرانی را می‌شناسم پای مرغ به کودکان خود می‌دهند. فیلمی از یکی از مسئولان منتشر شد که می‌گفت؛ به جای سه وعده در روز یک وعده نان بخورید. آیا منِ کارگر می‌توانم یک وعده در روز نان بخورم؟»
«کارفرماها حداقل‌ها را هم به کارگران نمی‌دهند»
در استان مرکزی رمضانعلی نوروزی، عضو «کانون انجمن‌های صنفی کارگران خباز کشور» و فعال صنفی کارگران خباز این استان اما به سهم کارفرماها در وخامت وضعیت معیشتی کارگران اشاره کرده است. نوروزی وضعیت معیشتی کارگران خبازی‌های اراک را «بد» خواند و گفت در دو ماه گذشته کارفرماها از یک سو قیمت نان را «به بهانه افزایش دستمزد کارگران» افزایش داده‌اند اما از سوی دیگر دستمزدها را بیشتر نکرده‌اند. او گفت:
«اگر یک نانوایی روزانه هشت کیسه آرد، نان بپزد، سود خالص این کارگاه در پایان ماه هشت تا ۱۰ میلیون تومان است. کارفرما ریالی از این سود را به کارگر نمی‌دهد. ما فعالان صنفی دغدغه دستمزدی کارگران خباز را داریم و با کارفرمایان چالش داریم. قانون از کارگران خبازی‌ها حمایت نمی‌کند و حداقل‌ها را هم به کارگران نمی‌دهد. مطابق همین قانون؛ ماهیت کار کارگران خباز "سخت" است با این حال آنها در روز ۱۲ ساعت کار می‌کنند.»
«روزانه ۱۲ ساعت کار می‌کنیم و برای ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه حقوق می‌گیریم»
فعال صنفی کارگران خباز استان مرکزی همچنین به مسئله تفاوت دستمزد در میان کارگران و ساعت‌ها کار بدون مزد اشاره کرد و گفت:
«کارگری که خمیر را پهن می‌کند، روزی ۷۰ هزار تومان دستمزد می‌گیرد ولی او چگونه می‌تواند با دستمزد روزانه ۷۰ هزارتومانی، اجاره مسکن و هزینه روزانه زندگی خانواده‌اش را مدیریت کند؟ ما در روز ۱۲ ساعت کار می‌کنیم ولی دستمزد ما بر مبنای هفت ساعت و ۲۰ دقیقه کار در روز است حال آنکه دستمزد کارگران خبازی‌ها باید روزانه حداقل ۲۰۰ هزار تومان باشد.»
به گفته او به‌رغم اینکه کارگران نانوایی‌ها از جهات مختلف تحت فشار قرار دارند، اداره کار اهمیتی به کارگران خبازی‌ها نمی‌دهد:
«دستمزد و مزایای کارگران خبازی‌ها با حداقل حقوق بسیار فاصله دارد. مسئولان در پاسخ به مطالبات ما می‌گویند که دستمزد شما را دولت تعیین کرده است. دولت بر اساس چه نرخ تورمی دستمزد و مزایای ما را تعیین کرده است؟ مطالبات ما همیشه بی‌جواب می‌ماند. ما کارگران خباز سردرگم هستیم و نمی‌دانیم اعتراض خود را به کجا ببریم. اداره کار به عنوان متولی امور کار و کارگران نیز اهمیتی به کارگران خباز نمی‌دهد.»
رمضانعلی نوروزی درباره خطر بیکار شدن کارگران نانوایی‌ها هم هشدار داد و گفت صنعتی شدن کارگاه‌های نانوایی‌ها به کاهش نیاز به کارگر منجر شده و به‌همین دلیل نزدیک به ۳۰ درصد از کارگران اراکی از کار بیکار شده‌اند و برخی از آنها به کارهایی مانند کشاورزی روی آورده‌اند.
«کارگران سبزوار از روی ناچاری با دستمزد روزانه ۷۶ هزارتومان کار می‌کنند»
در خراسان رضوی هم غلامرضا دامرودی، رئیس انجمن صنفی کارگران خباز سبزوار از تغییر شغل کارگران خبازی‌ها خبر داده و گفته است بسیاری از کارگران نانوایی‌ها «به‌خاطر وضعیت بسیار نامناسب» و پایین‌بودن دستمزد به مشاغل دیگر روی آورده‌اند. به گفته او اما کارگران باسابقه «از روی ناچاری» مجبور به ادامه کار در این وضعیت هستند.
غلامرضا دامرودی نیز به مسئله تفاوت رفتار اداره کار با کارگران خبازی‌ها و دیگر کارگران و رویه تعیین دستمزد این کارگران اشاره کرد و گفت:
«یک کار روزمزد ساختمانی روزانه کمتر از هشت ساعت کار می‌کند و در پایان کار ۱۵۰ هزار تومان دستمزد می‌گیرد. اما کارگران خبازی‌ها گرچه مهارت دارند و شغل‌شان فنی است، دستمزد ثابت روزانه‌ای ندارند و دریافتی آنها بستگی به تعداد فروش نان دارد مثلاً اگر یک کارگر نانوایی روزانه ۲۰۰۰ عدد نان به دست مشتری بدهد، ۷۶ هزار تومان دستمزد می‌گیرد. من؛ کارگر نان‌گیر هستم و بابت هر عدد نان، ۳۸ تومان دستمزد می‌گیرم.»
به گفته او حتی اجرای قانون «سختی کار» درباره کارگران نانوایی‌ها که از ابتدای سال جاری اعمال شده هم نتوانسته مشکل برخی از کارگران را حل کند چرا که به عنوان مثال «این سختی کار تنها برای شاطر و نان‌گیر است و خمیرگیر تحت پوشش سختی‌کار نیست» و پیگیری‌ها در این‌باره هنوز به جایی نرسیده است.
دامرودی از وضعیت کاری کارگران نانوایی‌ها و عدم حمایت دولت و بی‌توجهی به وضعیت معیشتی کارگران انتقاد کرد و گفت:
«یک کارگر نانوایی روزانه ۱۲ ساعت کار می‌کند؛ دستمزد روزانه ۷۶ هزار تومانی واقعاً ناعادلانه است و کفاف هزینه‌های زندگی را نمی‌دهد. چگونه می‌توانم قسط بانک، اجاره‌خانه و مخارج زندگی را تأمین کنم؟ ما پیگیر مطالبات خود هستیم اما فایده‌ای ندارد. ما کارگران خواهان افزایش حقوق هستیم ولی خواهان گران شدن قیمت نان نیستیم. اگر قیمت نان گران شود، بازهم قشر کارگر آسیب می‌بیند. دولت باید با پرداخت یارانه از نانوایی‌ها حمایت کند.»
افرایش نرخ نان به‌عنوان یکی از مهمترین اقلام خوراکی چالش‌برانگیز است. دولت هم تاکنون در مقابل درخواست‌ها برای افزایش نرخ نان سکوت کرده است.
روز یکشنبه ۲۵ آبان بیژن نوروز مقدم، رئيس اتحاديه نانوايان سنتي تهران گفته مهمترین معضل نانوایی‌های تهران نرخ نان است چرا که همه مشکلاتشان به قیمت نان و دستمزدها برمی‌گردد.
او گفته بود به دلیل افزایش هزینه‌های جانبی روزانه ۴۰۰ هزارتومان (ماهیانه ۱۲ میلیون تومان) به هزینه واحدهای نانوایی اضافه شده و این مسئله در غیاب اقدامات حمایتی باعث شده برخی از نانوایی‌ها برای تأمین هزینه‌هایشان دست به تخلف کم‌فروشی یا گران‌فروشی بزنند. به گفته او کارگروه ملي گندم، آرد و نان، تصمیم‌گیری نهايی درباره نرخ نان را به استانداری‌ها واگذار کرده اما مسئولان درباره تعیین نرخ نان سکوت کرده‌اند.
در همین زمینه:
نظرها
****
اجبار دارن که دوازه ساعت دقیقن بیگاری کنن و هیچ نهادی هم در ایران نبوده و نیست که انسان بهش پناه ببره خوب اینجا کامنتهایی نوشتم درباره نحوه کاریابی گفتم بری در موسسات زیر نظر اداره کار تقاضای کار کنی اول ۱ میلیون سفته ازت میگیرن با شرط برداشت از حقوقماه دوم حالا سفته و ضامن محل کار هم گفتم بعلاوه شروط محل کار که دقیقن به من گفت ما هر وقت خواستیم بهت میگیم برو و هر تو حق شکایت به هیچ جایی نداری و نخواهی داشت غیر از ضامن و فیش حقوقی و سفته های چند ده میلیونی که معلوم نیست از کجا در میارن اگر اداره کار معرف کارجو هست پس اخراج هر زمان و سفته چیست خوب حالا اینها را من چرا نوشتم دقیقن شرایط همین کارگران هست تازه خیلی کارفرما ها حقوق هم نمیدن باید صد بار بهشون زنگ بزنی به خصوص کارگران فصلی قرداد هم ندارن و... چرا نوشتم خوب به من میگفتن تو پی کار درست نرفتی این سند که بری هم فایده ندارد با کلی چک و سفته روبرو میشی که از بیکاری بدتر هست نهادهای دولتی هم که باید پارتی گردن کلفت داشته باشی یا خانواده خود مزدوران ج.ا باشی باری حقوق بهت نمیدن ازت سوئ استفاده میکنن معناش اینه در این مملکت خراب شده دقیقن جوان باید برود بمیرد با سیستمی که غیر مستقیم مافیای قبل از ۵۷ و بعد از ۵۷ براش تراشیده و مردن دیگه هیچی اینهم مدارک مستند هست ایمیل من هست اگر فعال یا انسان با وجدانی در دنیا پیدا شد من مستندات کامل بهش ارائه بدم که دیگر سیستم ج.ا درغگو ادعای مردم نکند