یک سازمان حقوق بشری در اسرائيل، نظام حاکمیتی اسرائیل را «آپارتاید» خواند

سازمان حقوق بشری بتسلم در اسرائیل، نظام حاکمیتی اسرائیل را آپارتاید و غیردموکراتیک خواند و در گزارشی اعلام کرد اسرائیل تلاش دارد تا برتری یهودیان را در کل مناطق واقع میان رود اردن و دریای مدیترانه گسترش داده و تثبیت کند و به به عنوان بخشی از این سیاست، فلسطینیان را از بسیاری از حقوق خود از جمله حق تعیین سرنوشت محروم کرده است.

مرکز حقوق بشری بتسلم (B'Tselem)، یکی از سرشناس‌ترین سازمان‌های حقوق ‌بشری مستقر در اورشلیم (بیت‌المقدس) سه‌شنبه ۱۲ ژانویه/۲۳ دی با انتشار گزارشی انتقادی از رفتار دولت اسرائیل درقبال فلسطینیان، حکومت اسرائیل را «آپارتاید» خواند.

بنا به تعریف دادگاه بین المللی کیفری، عنوان آپارتاید به «رژیمی که بر ستم و سیطره نظام‌مند یک گروه نژادی نهادینه شده» اطلاق می‌شود.

سازمان بتسلم در این گزارش می‌گوید اسرائیل نظامی را برقرار کرده که در آن شهروندان یهودی از حقوق کامل برخوردارند و در مقابل فلسطینیانی که در سرزمین‌های اشغالی و به طور مشخص در چهار منطقه تحت کنترل دولت اسرائیل ساکن‌اند، بسته به محل اقامتشان به سطوح متفاوتی از حقوق شهروندی دسترسی دارند که همواره از حقوق یهودیان کمتر است.

این چهار منطقه کرانه غربی رود اردن، شرق بیت‌المقدس (اورشلیم)، نوار غزه و داخل مرز اسرائیل را شامل می‌شود. طبق گزارش بتسلم، فلسطینیان ساکن نوار غزه، که با بحران فقر و محاصره اقتصادی درگیرند و توسط اسرائیل از بیرون کنترل می‌شوند، بدترین وضعیت را از نظر دسترسی به حقوق دارند. ساکنان کرانه باختری رود اردن هم تحت قوانین نظامی اسرائیل و به صورت گروه‌های محصور و تفکیک شده زندگی می‌کنند. در منطقه اشغالی شرق بیت‌المقدس (اورشلیم) فلسطینیان وضع بهتری دارند و به آن‌ها اقامت دائم داده شده اما همچنان از حقوق شهروندی برابر محروم‌‌اند.

هاگای الآد، مدیر گروه بتسلم درباره این گزارش گفت: «یکی از موارد کلیدی تحلیل ما این است که این مسائل در یک منطقه ژئو پولیتیکال تحت کنترل یک حکومت اتفاق می‌افتند.»

او فرض غالب مبنی بر این‌که اسرائیل همزمان دو سیستم جداگانه حاکمیتی یعنی نظام دموکراتیک در قلمرو حاکمیت خود و تسلط نظامی بر مناطق اشغالی را اعمال می‌کند، رد کرد و گفت: «این دموکراسی به اضافه اشغال نیست. این یک آپارتاید میان رودخانه و دریاست».

گزارش بتسلم می‌گوید اسرائیل تلاش دارد تا برتری یهودیان را در کل مناطق واقع میان رود اردن و دریای مدیترانه گسترش داده و تثبیت کند و به به عنوان بخشی از این سیاست‌گذاری فلسطینیان را از بسیاری از حقوق خود از جمله حق تعیین سرنوشت محروم کرده است. این گزارش به «آزادی رفت و آمد»، «حق مشارکت سیاسی»، «حق انحصاری مهاجرت» و «مصادره زمین» به عنوان چهار حق مشخص اشاره می‌کند که دولت اسرائیل تنها برای شهروندان یهودی خود قائل شده است.

حکومت اسرائیل سالهاست خود را به عنوان دموکراسی مطرح کرده و ادعا می‌کند بالغ بر ۹,۲ میلیون نفر شهروند فلسطین، که ۲۰ درصد جمعیت ساکنان مناطق تحت کنترل اسرائیل را تشکیل می‌دهند، با یهودیان اسرائیلی حقوق برابر دارند.

ایتای میلنر، سخنگوی سرکنسولگری اسرائیل در نیویورک هم در واکنش به گزارش بتسلم، آن را «ابزاری» و «تحریف‌شده برمبنای دیدگاه‌ ایدئولوژیک» خواند و ادعا کرد شهروندان عرب اسرائيلی در ساختار دولت حضور دارند.

با این وجود سازمان بتسلم و دیگر سازمان‌های حقوق بشری می‌گویند دولت اسرائیل به صورت نهادینه شده با فلسطینیان به مثابه شهروند درجه دوم و سوم رفتار می‌کند و دست کم ۶۰ قانون فعال اسرائیل در مواردی مانند مسکن، آموزش و مراقبت‌های بهداشتی علیه فلسطینیان تبعیض قائل می شود.

ساعاتی پیش از انتشار گزارش بتسلم، سازمان عفو بین‌الملل نیز به برتری یهودیان در طرح واکسیناسیون دولت اسرائیل علیه ویروس کرونا اشاره کرد.

دولت اسرائيل از نخستین کشورهایی بود که  طرح واکسیناسیون علیه کووید-۱۹ را «با موفقیت» آغاز کرد. اما به نوشته روزنامه واشنگتن پست حدود یک سوم از ۱۴ میلیون نفری که در مناطق بین رود اردن و دریای مدیترانه زندگی می کنند، در این برنامه واکسیناسیون قرار ندارند. در واقع اسرائيل به‌رغم کنترل مناطق فلسطینی‌نشین اعم از کرانه باختری و نوار غزه و توزیع واکسن در شهرک‌های یهودی نشین در کرانه باختری، از واکسیناسیون فلسطینیان و اعراب این مناطق سرباز می‌زند. مقامات اسرائیلی ادعا می‌کنند این وظیفه تشکیلات خودگردان فلسطین است که برای ساکنان مناطق اشغالی واکسن‌ تهیه کرده و توزیع کند.  

صالح هیگازی، معاون مدیر منطقه ای خاورمیانه و شمال آفریقا در سازمان عفو ​​بین الملل، در بیانیه‌ای با اشاره به جداسازی فلسطینیان در طرح واکسیناسیون علیه کرونا گفت: «به سختی می توان تصویر بهتری ارائه کرد از این‌که چگونه جان شهروندان اسرائیلی باارزش‌تر از جان فلسطینیان شمرده می‌شود».

پیش از این نیز «کمیسیون اجتماعی و اقتصادی سازمان ملل برای آسیای غربی» (ESCWA) ۱۵ مارس ۲۰۱۷ در گزارشی اعلام کرده بود که «اسرائیل یک رژیم آپارتاید برپا کرده که کل مردم فلسطین را تحت سلطه خود درآورده است.»

این گزارش در پی اعتراض آمریکا و اسرائیل پس گرفته شد.

در همین زمینه: