حسن روحانی: در اسفند می‌توانستیم به توافق برسیم ولی نگذاشتند
روحانی نیز همان حرف‌های ظریف را زد. در پرده و بدون نام بردن مستقیم از علی خامنه‌ای گفت که ۶ ماه پیش می‌شد به توافق با آمریکا رسید ولی دست دولت را بستند.
رئیس‌جمهوری ایران در جلسه هیئت دولت روز چهارشنبه ۲۴ تیرماه گفت که مذاکرات برای احیای برجام در اسفند ماه به نتیجه رسیده بود ولی اجازه ندادند که توافق انجام شود.
او گفت که مجلس شورای اسلامی در آذرماه کاری کرد که دست دولت برای توافق را بست. این اقدام را خلاف اصل ۶۰ و ۱۱۳ قانون اساسی دانست:
«اگر اصل ۶۰ قانون اساسی ما حاکم بود و اوایل آذر لطمه نمی‌خورد، اسفندماه تحریم مردم برداشته می‌شد و امروز مردم می‌دیدند که چه شرایطی بر کشور حاکم بود و فروردین، اردیبهشت، خرداد و تیر دیگری را می‌دیدند.»
بر اساس اصل ۶۰ قانون اساسی «اعمال قوه مجریه جز در اموری که در این قانون مستقیماً بر عهده رهبری گذارده شده، از طریق رییس جمهور و وزراء است.»
در آذرماه سال ۱۳۹۹، مجلس شورای اسلامی قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» را به تصویب رساند. بر اساس این قانون دولت مکلف شد غنی‌سازی ۲۰ درصدی را که پس از برجام تعلیق شده بود مجدداً از سر بگیرد، پس از سه ماه مهلت اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کند و هر گونه توافق برای احیای برجام را به تصویب مجلس برساند.
روحانی همان زمان اعلام کرده بود که این قانون خلاف قانون اساسی است و اختیارات رئیس‌جمهور را نمی‌توان محدود کرد. اما شورای نگهبان با تائید این قانون و بعدتر علی خامنه‌ای با تمجید از آن راه را بر هر اعتراض دولت بستند.
روحانی که هفته‌های آخر ریاست‌جمهوری‌اش را پشت سر می‌گذارد در سخنان امروز دفاع مفصلی از روند برجام، دستاوردهایش و اهمیت آن بیان کرد. او همچنین کارشکنی‌ها را هم عامل بهره نبردن از منافع برجام دانست و گفت که جواد ظریف در گزارش تفصیلی خود به مجلس شورای اسلامی شرح ماوقع را بیان کرده است.
ظریف روز دوشنبه در گزارش به مجلس شورای اسلامی نوشت: «اگر به عوض مناقشه و مجادله بر سر اینکه برجام پیروزی قطعی بود و یا شکست کامل ــ که حتماً هیچ یک نبود ــ همگی کوشیده بودیم بیشترین منفعت را از برجام ببریم، چه بسا شرایط به گونه‌ای دیگر رقم خورده بود. اگر از ابتدا در پی استفاده حداکثری از هر میزان دستاورد برجام ــ حتی در بدترین نگرش‌ها ــ بودیم و مقدار بیشتری سرمایه خارجی جذب کرده و تعداد بیشتری از شرکت‌ها از همه نقاط جهان را به کشور کشانده بودیم، تحریم ایران و اعمال فشار حداکثری بسیار دشوارتر می‌شد.»
وزیر خارجه جمهوری اسلامی نوشته بود که اجازه ندادن برای ورود شرکت‌های آمریکایی و تعریف حوزه منفعت برای آنها سبب شد تا خروج از برجام و اعمال سیاست فشار حداکثری برای ترامپ آسان باشد:
«اگر در مورد ضرورت کار متوازن با شرق و غرب به یک اجماع ملی رسیده بودیم و از یکسو با خوش خیالی، دوستان دوران سختی را در سراب طمع سرازیر شدن شرکت‌های غربی از خود نرنجانده بودیم و از سوی دیگر از همه امکانات برجام برای ایجاد منافع اساسی اقتصادی برای همه کنشگران – به شمول شعبات خارجی شرکت‌های آمریکایی – بهره برده بودیم، هم دوستانمان سرخورده نمی‌شدند و در دوران سختی رهایمان نمی‌کردند و هم ترامپ برای فشار حداکثری با مانع جدیِ سرمایه دارانِ جهانی – از جمله در داخل آمریکا – مواجه می‌شد. فقط نیاز بود همدل و همصدا از همه امکانات برای اجرای بهینه سیاست کشور در پذیرش برجام استفاده می‌کردیم.»
نکته قابل توجه در این بخش از گزارش کار ظریف آن بود او به صورت غیرمستقیم علی خامنه‌ای را به‌عنوان یکی از عوامل ناکامی برجام اعلام کرد. این خامنه‌ای بود که یک ماه پس از اعلام توافق و در حالی که طرفین برای روند اجرای برجام در حال برنامه‌ریزی بودند، در دیدار با مجمع جهانی اهل بیت، گفت که آمریکا به دنبال نفوذ در ایران است و او اجازه نخواهد داد پای شرکت‌های آمریکایی به ایران باز شود:
«در این جریان مذاکرات هسته‌ای -این توافقی که حالا نه در اینجا هنوز تکلیفش معلوم است، نه در آمریکا؛ هم اینجا معلوم نیست که رد بشود یا قبول، هم آنجا معلوم نیست که رد بشود یا قبول- نیّت آنها این بود که از این مذاکرات و از این توافق، وسیله‌ای پیدا کنند برای نفوذ در داخل کشور. ما این راه را بستیم و این راه را به طور قاطع خواهیم بست؛ نه نفوذ اقتصادی آمریکایی‌ها را در کشورمان اجازه خواهیم داد، نه نفوذ سیاسی آنها را، نه حضور سیاسی آنها را، نه نفوذ فرهنگی آنها را؛ با همه‌ی توان -که این توان هم بحمدالله امروز توان زیادی است- مقابله خواهیم کرد؛ اجازه نخواهیم داد.»
حال سخنان امروز روحانی هم تعریض غیرمستقیمی به کارشکنی‌های خامنه‌ای و نزدیکان او دارد. روحانی هم مانند ظریف بدون نام بردن از علی خامنه‌ای گفت که نگذاشتند مردم در این ماه‌ها از فراغت رفع تحریم‌ها بهره‌مند شوند: «اینکه ما می‌توانستیم چه کاری انجام دهیم این است که ای کاش همه ما روی اصل ۶۰ قانون اساسی می‌رفتیم و همه به اصول ۶۰ و ۱۱۳ قانون اساسی احترام می‌گذاشتیم، در این صورت شرایط ما شرایط دیگری بود. ما در اسفند مذاکره می‌کردیم و در اسفند تقریباً به همین نتیجه که اخیراً وزیر امور خارجه ما در یک گزارش بسیار خوبی به مجلس شورای اسلامی در ۴۴ صفحه بیان کرد، می‌رسیدیم.»
او گفت دیپلمات‌های دولتش در حد مقدوراتشان سفره را برای دولت آینده آماده کرده‌اند و امیدوار است آنها از این مزیت بهره ببرند: «آن مقداری که مقدور و امکان‌پذیر بود، وزارت خارجه و دولت و بخش‌های دیگر همه تلاش کردند امروز یک سفره آماده‌ای هست که حالا این سفره باید باز شود و مردم کنار این سفر قرار بگیرند. سفره آماده است و کار آماده شده قاعدتا فرصت دولت دوازدهم را از دستش گرفتند اما امیدواریم دولت سیزدهم بتواند این کار را تکمیل کند.»
مذاکرات برای احیای برجام در ماه‌های گذشته با افت و خیزهای بسیار در جریان بوده است. شش دور مذاکره تا کنون برگزار شده و سرنوشت دور هفتم مذاکرات همچنان در ابهام است.
محمود واعظی، رئیس‌دفتر حسن روحانی پس از پایان جلسه هیئت دولت به خبرنگاران گفته است که تنها در یک یا دو مورد تصمیم‌گیری باید انجام شود که احتمالا در دولت آینده انجام می‌شود.
نظرها
نظری وجود ندارد.