رسانه‌های افغانستان پس از طالبان: تعطیلی ۱۵۳ رسانه، کاهش ۸۶ درصدی کارکنان زن

آزادی بیان و فعالیت رسانه‌های آزاد درافغانستان در بیست سال پسین رشد بی‌پیشنه داشت؛ دست‌آوردی که بارها مقام‌های حکومت پیشین بر آن افتخار نمودند. اما حالا بر بنیاد داده‌های نهادهای پشتیبان رسانه‌‎های آزاد در افغانستان گزارش می‌شود که از زمان سقوط حکومت پیشین تا اکنون، فعالیت ۱۵۳ رسانه در ۲۰ ولایت کشور متوقف شده‌اند.

بحران مالی و محدودیت‌ها دربرابر فعالیت رسانه‌ها وتهدید جانی دربرابر کارمندان رسانه ها ازسوی طالبان عامل اصلی متوقف شدن فعالیت این رسانه‌ها پنداشته می‌شود. نهادهای حمایت از رسانه‌های آزاد می‌گویند اگر به این چالش‌ها رسیده‌گی نشود، رسانه‌های بیشتری در روزهای آینده بسته خواهند شد.

حجت الله مجددی، معاون انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان، می‌گوید:

درافغانستان پیش از حاکمیت طالبان در مجموع ۴۸۳ رسانه حضور داشتند که از این میان ۱۹۰ ایستگاه رادیویی، ۹۶ شبکه‌ی تلویزیونی، ۱۸۳ رسانه چاپی فعال بوده است. ۳۶ درصد کارمندان این رسانه‌ها پیش از طالبان زنان بوده اند اما میزان زنان حاضر در رسانه‌ها اکنون به کمتر از پنچ درصد رسیده است.

دربیست سال پسین هیچ روزنامه‌نگاری درافغانستان بازداشت نشده بود هرچند که همواره روند دسترسی به اطلاعات با چالش‌های جدی به همراه بود. اما از زمان حاکمیت طالبان درافغانستان ۲۰ روزنامه‌نگار درافغانستان بازداشت شده اند که ازاین میان ۱۴ تن آنان ازسوی افراد وابسته به طالبان لت‌وکوب شده اند.

از این میان تقی دریابی و نعمت‌الله نقدی خبرنگاران روزنامه‌ی اطلاعات چند روز پیش به حدی ازسوی افراد وابسته به طالبان لت‌وکوب شدند که با بدن کبود ودرحالی که توان ایستادن را نداشتن در برابر رسانه هاحضور یافتند.

بازداشت خبرنگاران پس از تصرف طالبان تقریبن به یک امر معمول مبدل شده است و هر خبرنگاری که برنامه‌های مخالف حکومت را پوشش دهد بازداشت می‌شود به گونه‌ی که هنوز از سرنوشت مرتضی بصیر عکاس آزاد در هرات خبری نیست.

ازسوی هم، مسرور لطفی، نماینده اتحادیه ملی ژورنالیستان، می‌گوید:

تلویزیون‌های زن وبانو دو رسانه‌ی خصوصی که ازسوی زنان مدیریت می‌شد وتمام  کارمندان آن زنان بودند نیز فعالیت شان متوقف شده است.

شکوفه صدیقی مدیر مسؤول تلویزیون زن می‌گوید:

وی می‌افزاید همکاران او نمی توانند به دفتر بیایند زیرا ممکن است با هر خشونتی روبه‌رو شوند زیرا خشونت‌های اخیر نشان داد که، کسی احساس مسؤولیت دربرابر خبرنگاران ندارد.

رادیو میلمه رسانه‌ی محلی دیگر است که در سال ۲۰۱۱ دراستان/ولایت پکتیکا آغاز به فعالیت کرد به گفته‌ی مسوولان آن، این رادیو در بیش از یک دهه گذشته برنامه‌های گوناگونی سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و ورزشی داشته است.

اما اکنون مسوولان این رادیو می‌گویند که به دلیل مشکلات اقتصادی فعالیت رادیوی میلمه متوقف شده است.

یعقوب خان منظور، صاحب امتیاز رادیو میلمه، می گوید: «به خاطر نامناسب بودن وضعیت کاری و مشکلات اقتصادی فعالیت‌های خود را متوقف کرده‌ایم.»

رادیوی میلمه با ۳۵ کارمند در سیزده ولایت نشرات داشته و اکنون با متوقف شدن آن تمام کارمندان این رادیو کارهای‌شان را از دست داده اند.

جمال الدین الهام، خبرنگار رادیو میلمه بود که حالا کارش را از دست داده است، نیز می افزاید: «بدبختانه بخاطر مشکلات اقتصادی رسانه ما کارش متوقف شد.»

درکنار این چالش‌ها، بسیاری از رسانه‌های که به نحوی سیاست نشراتی‌شان مخالف طالبان بود نیز فعالیت ندارند. تلویزیون‌های خصوصی مانند آیینه و مترا که مالکان آن مخالف طالبان بودند و در برابر این گروه نبرد مسلحانه داشتند نیز نشرات‌شان متوقف شده است.

به گفته نهادهای پشتیبان رسانه‌ها، افزون بر مشکلات اقتصادی، وضع محدودیت‌ها چالش دیگری است که سبب متوقف‌شدن فعالیت رسانه‌ها در کشور شده است. طالبان اما می‌گویند که می‌کوشند تا زمینه‌ی فعالیت مصئون را برای رسانه‌ها و خبرنگاران ایجاد کنند.