چه کسی پرونده زندانیان اطلاعات سپاه را کنار دیوار دادسرای اوین رها کرد؟

شاید کسانی که روز سه شنبه ۲۳ شهریور به دادسرای اوین مراجعه کرده اند، ده‌ها پرونده را که کنار دیوار دادسرا ریخته شده دیده ولی از کنار آن گذشته باشند. یکی از مراجعه کنندگان به دادسرای اوین اما کنجکاو شد، پرونده‌ای را برداشت و با نام‌ها و عکس‌های آشنایی مواجه شد. از چند برگ پرونده عکس گرفت.

عکس‌ها که همراه یادداشتی به دست زمانه رسیده است، مربوط است به پرونده ۸ فعال کارگری و حقوق زنان که ۲۵ مهر سال ۹۹ توسط اطلاعات سپاه همزمان احضار و یا دستگیر شدند، برخی از آنان ماه‌ها بدون ارتباط با دنیای خارج در سلول‌های انفرادی اطلاعات سپاه در اوین به بند کشیده شدند. خرداد سال جاری شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب آنان را در مجموع به ۵۳ سال و شش ماه حبس تعزیری محکوم کرد.

پرونده مربوط است به مهران رئوف، ناهید تقوی، سمیه کارگر، نازنین محمدنژاد، الهام صمیمی، محمدحاجی نیا، نفیسه ملک حسینی. در کنار نام هر متهم وضعیت او نوشته شده است: زندانی، آزاد با ضمانت، یا «متواری». در یادداشت همراه عکس‌ها که به دست زمانه رسیده اینطور آمده است:

زمانه نمیتوانم اصالت این سندها را مستقلا تایید کند.

برگ‌هایی از جلد ۱۸ یک پرونده

روشن نیست چه کسانی و با چه هدفی پرونده‌ها را کنار دیوار دادسرا ریخته‌اند اما مروری کوتاه بر دستگیری، محاکمه و صدور حکم برای متهمان این پرونده نمونه‌ای از پرونده‌سازی اطلاعات سپاه برای مخالفان و فعالان اجتماعی را به نمایش می‌گذارد. محمد حاجی‌نیا یکی از متهمان پرونده، گفته است چه در زمان بازداشت، چه در دوران انفرادی و بازجویی‌های طویل المدت و نهایتا چه در مدت دادگاه و اعلام احکام در ایران نبوده و حتی از متهم بودن خود نیز اطلاعی نداشته است. دادگاه او را به طور غیابی به ۸ سال و ۸ ماه حبس تعزیری محکوم کرده است.

اوائل شهریور بود که تصاویر دوربین‌های مداربسته بندهای عمومی زندان اوین از سوی گروهی به نام "عدالت علی" در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت و وسیعا منتشر شد. تصاویر گرچه از فضای عمومی زندان و بندهای عمومی زندان بود، تکان‌دهنده بودند. از ضرب و شتم و تحقیر زندانیان، تا اقدام به خودکشی زندانیان برای رها شدن از شرایط تحمیلی زندان.

گرچه از بند ۲ الف سپاه که زندانیان با پرونده‌های امنیتی نگه داری می‌شوند تصویری به بیرون درز نکرده است، از اخبار درز کرده به بیرون و شهادت زندانیان می‌توان دریافت که در آن زندان مخوف بر زندانیان چه می‌رود. نگاهی به تعقیب، نحوه دستگیری، محاکمه و محکومیت ۸ فعال کارگری و زنان.

پرونده مربوط است به ۸ فعال کارگری و زنان که در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب محاکمه شدند. پرونده سال ۹۹ تشکیل شده. تاریخ ۲۱ فرودین، ۸ اردیبهشت و ۲۳ خرداد که با خودکار نوشته شده و کنار هر یک امضایی هست، می‌تواند تاریخ تغییرات واردشده در پرونده باشد. ۸ اردیبهشت تاریخ اولین دادگاه و ۲۳ خرداد تاریخ برگزاری دومین و آخرین دادگاه متهمان است که حکم آن اواسط تیرماه توسط وکیل ناهید تقوی اعلام شد.

پرونده‌ای که بر روی آن با ماژیک آبی «جلد هجدهم» نوشته شده، آرم دادگستری جمهوری اسلامی ایران را دارد. به نظر می‌رسد ۹۹ که به دو شکل عمودی و افقی با ماژیک آبی روی پرونده نوشته شده تاریخ تشکیل آن باشد. اسامی متهمان با شماره‌گذاری ۱ تا ۸ در حاشیه سمت راست پرونده نوشته شده است:

عکس دو تا از صفحات درونی پرونده نیز برای زمانه ارسال شده که سربرگ دادگستری کل استان تهران را دارند و مربوط هستند به نفیسه ملکی جو متولد ۱۳۶۷ و محمد حاجی نیا متولد ۱۳۷۱. بر روی برگه اول اسامی همه متهمان با شماره‌گذاری از ۱ تا ۸ (به ترتیبی متفاوت با روی جلد پرونده و احتمالا بر مبنای احکام صادره در دادگاه ۲۳ خرداد) نوشته شده. کنار اسم هر متهم وضعیت او (بازداشت، آزاد یا متواری) آمده و محل نگهداری متهمان زندانی نیز ذکر شده است. به این ترتیب:

دستگیری و زندان

جمعه ۲۵ مهر ۱۳۹۹، نیروهای اطلاعات سپاه در هجومی شبانه مهران رئوف شهروند ایرانی-بریتانیایی، ناهید تقوی شهروند ایرانی-آلمانی، سمیه کارگر و بهاره سلیمانی را به طور جداگانه دستگیر کردند.

نفیسه‌ ملکی‌جو که مدتی پس از هجوم اطلاعات سپاه به خانه‌اش از ایران خارج شد و در پرونده از او به عنوان متواری یاد شده، پس از صدور حکم غیابی دادگاه نوشت:

«بیست و پنجم مهرماه ۱۳۹۹، در آخرین غروب جمعه‌ی پیش از آبان، نیروهای امنیتی با ترفندی موذیانه به خانه‌ام هجوم آوردند و غافلگیرم کردند. سپس به زور داخل خانه شدند و بی‌محابا زدندم. آن‌ها برای بازرسی منزل آمده بودند و در ابتدا یک مرد و یک زن بودند که رفته رفته بر تعدادشان افزوده می‌شد. خاطرم نیست دقیقا چند نفر بودند پس و پیش نگاهم جولان می‌دادند و ریز و درشت ورق ورق‌های زندگی‌ام زیر ذره‌بین‌شان بود… آن‌ها کتاب‌هایم، دفترچه‌های خط‌خطی‌ام، وسایل ارتباطی‌ام و مدارک شناسایی‌ام اعم از پاسپورتم را ضبط کردند…».

ماموران امنیتی از نفیسه‌ ملکی‌جو خواستند دو روز بعد به محلی مراجعه کند که مرکز قضایی نبود بلکه از خانه‌های امن نیروهای امنیتی بود. ملکی‌جو خانه‌اش را ترک کرد ولی نه برای مراجعه به خانه امن سپاه.

مهران رئوف ۶۴ساله شهروند ایرانی – بریتانیایی یکشنبه ۲۳ خرداد پس از ۸ ماه حبس در سلول انفرادی برای دومین بار محاکمه شد بدون آن که امکان دیدار با وکیلش را داشته باشد.

ستار رحمانی یکی از اعضای کمیته حمایت از مهران رئوف در گفتگویی با رادیو زمانه گفت مهران که سینوزیت و سردرد مزمن دارد و ناگزیر است بر روی زمین نمور سلول انفرادی بخوابد. او در حالت روحی و جسمی غیر متعادلی قرار دارد و وزن زیادی را از دست داده است. به گفته دوستش که توانسته بود دو دقیقه‌ای بعد از دادگاه اول در سالن انتظار دادگاه با مهران صحبت کند، مهران قبل از زندان رفتن حافظه بسیار نیرومندی داشته و حالا کم حافظه شده است به سختی می‌تواند چیزی را به خاطر بسپارد. او به ۱۰ سال و ۸ ماه حبس تعزیری محکوم شده و هم اکنون در بند عمومی زندان اوین محبوس است.

ناهید تقوی ۶۶ساله شهروند ایرانی - آلمانی که در زمان دستگیری بیماری بود و نیاز به مراقبت درمانی داشت، در سلول انفرادی سپاه زندانی شد. ۸۰ جلسه و معادل ۱۰۰۰ ساعت تحت بازجویی قرار گرفت. به‌رغم درخواست‌های مکرر برای مرخصی استعلاجی، ۷ ماه در سلول انفرادی نگهداری شد و سپس به بند عمومی انتقال یافت. او که به ۱۰ سال و ۸ ماه حبس تعزیری محکوم شده، در بند عمومی همانند تعداد دیگری از زنان زندانی به کرونا مبتلا شد.

سمیه کارگر که به یک بیماری نادر چشمی مبتلاست و در دوران بازداشت از رسیدگی و پزشکی و دسترسی به دارو محروم بود، ۸ اردیبهشت به قید وثیقه موقتا از زندان قرچک آزاد شد. او به ۶ سال و ۸ ماه حبس تعزیری محکوم شده است.

بهاره سلیمانی به ۶ سال و ۸ ماه حبس تعزیری و نازنین محمدنژاد به ۳ سال و ۴ ماه حبس تعزیری محکوم شدند اما از حکم الهام صمیمی خبری در دست نیست.

نفیسه ملکی‌جو به طور غیابی به ۶ سال و ۹ ماه و محمد حاجی‌نیا در محاکمه غیابی به ۸ سال و ۸ ماه حبس تعزیری محکوم شدند.

محمد حاجی‌نیا که در پرونده از او به عنوان «متواری» یاد شده، پس از اعلام حکم دادگاه نوشت:

«چه در زمان هجوم نیروی‌های امنیتی به منزل‌های این هفت نفر، چه در زمان بازداشت، چه در دوران انفرادی و بازجویی‌های طویل المدت و نهایتا چه در مدت دادگاه و اعلام احکام در ایران نبودم و حتی از متهم بودن خود نیز اطلاعی نداشتم. اما پیش از این بخت و افتخار آشنایی، هم کلامی، بحث و رفاقت با برخی از متهمین این پرونده را داشتم. مراوده‌ی گهگاه ما نیز، مراوده‌ای بود فکری، رفیقانه و پربار. اکنون می‌دانیم که آنان به دلیل افکار و عقایدشان و براساس پرونده سازی‌های رایج پس از انفرادی‌های طولانی مدت محکوم به حبس شده اند».