مذاکرات برجام: زبان تهدید گروه هفت، تغییر لحن تهران

دور دوم از مذاکرات «نجات برجام» از زمان تغییر دولت ایران، در وین ادامه دارد. یک روز پس از آنکه رسانه وابسته به دبیرخانه شورای امنیت ملی ایران از «تعامل مثبت» ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خبر داد، لحن علی باقری سرپرست هیئت مذاکره کننده ایران در وین نیز تغییر کرد.

او شامگاه شنبه ۱۱ دسامبر/ ۲۰ آذر هر چند که «عقب نشینی ایران» در دور هشتم مذاکرات را رد کرد، با این حال گفت: «به حصول توافق خوش بین است اما ساده اندیش نست». اظهارات او چند ساعت پس از سخنان ابراهیم رئیسی در دیدار با سفرای جمهوری اسلامی بیان شد که گفته بود اگر تحریم ها برداشته شود امکان توافق خوب وجود دارد.

باقری که پیشتر گفته بود ایران دو پیشنهاد جداگانه و جدید به هیئت‌های مذاکره کننده تحویل داده و خواستار گفت‌وگو بر اساس این پیشنهادها است، این بار متن ارائه شده از سوی ایران را «بر اساس توافق سال ۱۳۹۴ میان ایران و ۱+۵» دانست و افزود: «ما چارچوب‌هایی را رعایت کردیم که زمینه‌ساز حصول توافق است؛ به‌ویژه این که دیدگاه‌هایمان را بر اساس توافق ۱۳۹۴ قرار دادیم. »

معاون سیاسی وزارت خارجه با بیان اینکه دولت جدید «وارث مجموعه‌ای از تلاش‌هایی که در نیمه اول امسال انجام شد»، خلاف حملاتی که رسانه‌های همسو با دولت و نمایندگان علی خامنه‌ای در استان‌ها به هیئت مذاکره کننده پیشین می‌کنند، به صورت تلویحی از شش دور مذاکره صورت گرفته در دولت حسن روحانی دفاع کرد.

باقری با اشاره به تغییر دستورکار دولت در موضوعات مختلف از جمله سیاست خارجی، تعهدات بین المللی ایران را موضوعی برشمرد که به گفته او « یک نگاه جامع که بتواند اجماع طرف‌های مختلف در کشور را به دنبال داشته باشد»، باید بر آن حکومت کند.

او اضافه کرد: هیئت ایرانی در هفته گذشته دیدگاه اش را «بر روی پیش‌نویسی که در وین شش نهایی شده بود اعمال کرده و به طرف مقابل داده است، این یعنی ایران بر اساس این مبنا و اولویت‌ها وارد مذاکرات می‌شود».

مذاکره کننده ارشد ایران در ادامه ادعا کرد که طرف مقابل که در مقابل پیشنهادهای ایران مقاومت داشت «در نهایت پذیرفتند که دیدگاه‌های ایران که بر اساس مبانی مشترک مطرح شده بود را مورد توجه قرار دهند که ما در چند روز گذشته در وین نشست‌های متعددی را برای تبادل نظر هیات‌ها با طرف ایرانی در مورد پیشنهادها، اصلاحات و تغییراتی که طرف ایرانی در یکی از پیش‌نویس‌هایی که در وین شش وارد کرده بود، داشتیم. برخی از این پیشنهادات پذیرفته شد، برخی اصلاح شد و طبیعی است که برخی از آنها محل بحث است».

او گفت وقفه یک هفته‌ای در مذاکرات «موجب شد که در واقع موضعی که برخی از کشورها داشتند مبنی بر این که ایران دیدگاه جدیدی را مطرح نکند، بعد از یک هفته عملا نگاه منطقی ما را پذیرفتند و در روزهای گذشته گفتگوهای کارشناسی میان ایران و ۱+۴ برگزار شد و خروجی این نگاه استخراج موارد اختلافی بین دو طرف است که باید در سطح مقامات ارشد مذاکره‌کننده بیاید و در آن سطح حل و فصل و بررسی شود. ».

هشدار وزیران خارجه گروه هفت: ایران فرصت را از دست می‌دهد

ادعاهای باقری اما با آنچه که رسانه‌های بین‌المللی از روند مذاکرات در وین گزارش می‌کنند، همسو نیست. آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان روز شنبه از تعلل ایران در بازگشت به تعهدات برجامی انتقاد کرد. او در حاشیه نشست وزیران خارجه هفت کشور صنعتی گفت در روزهای گذشته پیشرفتی در مذاکرات صورت نگرفته است.

بربوک آنچه را که «تعلل ایران» در بازگشت به توافق خواند، موجب تأخیر شش ماه در مذاکرات دانست و افزود: این امر روند مذاکرات را بسیار دشوار می‌کند و اعتماد را از بین برده است.

وزیر خارجه آلمان گفت ایران همزمان با مذاکرات «مفاد برجام را به شدت نقض می‌کند». او این رفتار را موجب از دست رفتن اعتماد دانست و خطاب به ایران گفت: «زمان در حال سپری شدن است.»

به گفته بربوک وزیران خارجه هفت کشور صنعتی در نشست لیورپول در باره ضرورت بازگشت ایران به برجام هم نظر بودند و توافق داشتند.

همزمان یک مقام وزارت خارجه آمریکا که نامش فاش نشد به رویترز گفت وزیران خارجه گروه هفت در یک نشست فشرده بر سر مواضع مشترک در باره مذاکرات هسته ای به توافق رسیدند.

او در باره محتویات توافق وزیران خارجه هفت کشور صنعتی گفت که آنها در باره بازگرداندن ایران به میز مذاکره، امکان‌پذیر بودن توافق و کوتاه بودن زمان به توافق رسیده‌اند.

پیشتر نیز آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا گفته بود که با همتایان خود از آلمان، بریتانیا و فرانسه در مورد راه‌های پیش رو مذاکره با ایران دیدار موثری داشته و با آن‌ها گفت و گو کرده است.

همزمان خبرگزاری الجزیره از بازگشت رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران به وین خبر داده است. آگاهان در محل مذاکرات گفته‌اند که مالی قرار است مذاکرات آخر هفته را هدایت کند.

ایران در هفت دور قبلی مذاکرات موسوم، با اینکه نمایندگان آمریکا در وین حضور داشتند، حاضر به گفت‌و گوی مستقیم با آنها آمریکا نشد. در دو دور اخیر نیز هیئت ایران از گفت و گوی مستقیم با نمایندگان آمریکا پرهیز کرده است.

هشتمین دور مذاکرات موسوم به نجات برجام از پنج‌شنبه ۹ دسامبر/ ۱۸ آذر در وین از سر گرفته شد. مذاکرات ایران و چهار عضو برجام و آمریکا پس از نزدیک به شش ماه تعلیق از یک هفته قبل در وین از سر گرفته شد. مقام های ایران گفته‌اند که دو متن جدید که حاوی خواست ها و تعهدات ایران است را به هیئت مذاکره کننده پیشنهاد کرده‌اند. هیئت های اروپایی پیشنهادهای ایران را «زیاده خواهی» و «غیرقابل قبول» دانسته اند. آمریکا نیز به صورت تلویحی ایران را به برخوردهای شدیدتر در صورت بی نتیجه ماندن مذاکرات تهدید کرده است.