ادامه اعتراض‌ها به پروژه انتقال آب هلیلرود به شمال استان کرمان
اعتراض‌ها به انتقال آب رودخانه هلیلرود که قرار است با پیمانکاری سپاه پاسداران ۷۰۰ میلیون متر مکعب آب را از جنوب استان کرمان به شمال این استان منتقل کند، ادامه دارد. اعتراض‌هایی که به تأیید مسئولان محلی انتقال آب را موقتاً متوقف کرده است.
اعتراضات به انتقال آب هلیل رود از بهار ۱۳۹۶ تاکنون ادامه داشته است. طرحی «ضد محیط زیستی» که بر مبنای رویکرد امنیتی حکومت ایران به مسئله آب و به‌رغم تأکید سازمان ملل بر مبانی توسعه پایدار، بدون هماهنگی با جوامع محلی و بومی ساکن منطقه، تصویب شده و با پیمانکاری قرارگاه خاتم‌الانبیاء سپاه پاسداران در دست اجراست.
مسئولان محلی می‌گویند انتقال «درون حوزه‌ای» آب هلیلرود، که از کوه‌های جیرفت سرچشمه می‌گیرد و پس از طی ۳۰۰ کیلومتر به جازموریان می‌ریزد، برای تامین آب شرب ساکنان مرکز و شمال استان کرمان نیست و قرار است صرف صنایع آب‌بر و ساخت یک تفریحگاه شود. تشدید تنش‌آبی، بیکاری، فقر و مهاجرت از پیامدهای این طرح برشمرده می‌شوند.
به گفته ذبیح الله اعظمی ساردویی، نماینده جیرفت و عنبرآباد در مجلس شورای اسلامی پس از تجمع تعدادی از مردم و نهادهای غیر دولتی این منطقه برای جلوگیری از ادامه پروژه طرح انتقال آب جنوب کرمان به شمال استان، انتقال آب به صورت موقت متوقف شده است.
اعظمی ساردویی به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفت:
«یک ماه وقت داده شده و قرار شده از طریق کارگروهی گزارشی تهیه و به شورای راهبردی استان که متشکل از مجمع نمایندگان استان که ۱۰ نفرند، استاندار و نماینده ولی فقیه تحویل بدهند. بنابراین ما تا جلسه بعدی که این گزارش اعلام می شود صبر می کنیم و بعد از آن اگر اقدامی صورت نگیرد خودمان دست به کار خواهیم شد».
او افزود:
«نهایتا راه حل تامین آب شرب کرمان را می توانند با انتقال آب از خلیج فارس تامین کنند. چون سالیانه حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعب از هر خط لوله خلیج فارس به سیرجان، رفسنجان و چادرملو منتقل می شود. اینها سه تا خط است که یکی شان افتتاح شده بنابراین هیچ مشکل و کمبودی برای آب شرب در کرمان ندارند. هنوز با وجود اینکه انتقال آبی صورت نگرفته در محل حفر تونل حدودا ۱۰ هزار درخت گردو، چندین چشمه، قنوات و چاه‌های روستاهای مختلف خشک شده و همچنین چندین روستا در نزدیکی حفر تونل خالی از سکنه شده‌اند. کشاورزان رابری منبع امرار معاش‌شان را از دست داده اند و اگر قرار باشد آب سدی که روی سرشاخه‌های هلیل رود قرار دارد منتقل شود ممکن است تبعات اجتماعی مانند اصفهان و چهارمحال و بختیاری را به دنبال داشته باشد».
در همین رابطه محمد علی پیراسته، رئیس هیات مدیره نظام صنفی کشاورزی جنوب استان کرمان هم سه‌شنبه هفتم دی در مصاحبه با ایلنا به مسئله آسیب‌های «غیرقابل بازگشت» محیط زیستی و کشاورزی انتقال آب هلیل رود اشاره کرد که به گفته او به تشدید خشکی تالاب بین‌المللی جازموریان و به تبع آن به افزایش ریزگردهای استان‌های جنوبی منجر خواهد شد.
معصومه ابتکار، رئیس سابق سازمان محیط زیست کشور پیشتر اعلام کرده بود خشک‌شدن تالاب جازموریان منشا ۲۵ درصد از کل ریزگردهای استان‌های جنوبی‌ست که تا استان‌های مرکزی ایران پیش‌روی می‌کنند.
مطهره قریشی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست جیرفت هم مهم‌ترین بحث برای انتقال آب را خشک شدن تالاب جازموریان عنوان کرده و گفته:
«اگر این تالاب خشک شود به یکی از کانون‌های ریزگرد در کشور تبدیل می شود و مسلما شهرستان جیرفت هم متاثر از این موضوع خواهد بود. همچنین بحث حقآبه کشاورزان و دامداران منطقه در میان است که اینها همه با مشکل مواجه می شوند.»
مسئله ریزگردها اما تنها موضوع اعتراض مسئولان محلی به طرح «غیرکارشناسی» انتقال آب هلیلرود نیست. مردم و مسئولان محلی می‌گویند انتقال آب از جنوب استان کرمان به شمال آن علاوه بر تهدید امنیت غذایی و کشاورزی، به مهاجرت درون استانی و به‌دنبال آن به حاشیه‌نشینی و عمیق‌ترشدن شکاف‌های اجتماعی و اقتصادی دامن خواهد زد.
پیراسته در این‌زمینه گفت: «تمامی مراتع و نی زارهای اطراف تالاب جازموریان خشک شده اند و این در حالی است که در سال های گذشته محل چرای شترهای اهالی منطقه بود [...] به عنوان نماینده ۷۰۰ هزار کشاورز و بهره بردار از آب هلیلرود اعلام می کنم ما نمی‌آییم حاشیه نشین شهر کرمان شویم بلکه به راحتی می‌آییم در خانه کرمانی‌ها را می زنیم و در خانه‌ها‌یشان زندگی می‌کنیم.»
استان کرمان با میزان بارندگی بسیار کم حدود ۲۵ درصد بیلان منفی کشور را داراست و استانی خشک و کم‌باران محسوب می‌شود و جنوب آن وضع بدتری دارد.
افزون بر مسئله بحران کم‌آبی ناشی از تغییرات اقلیمی، این مدیریت فاجعه‌بار آب در ایران است که شهرها و استان‌های متعددی را درگیر تنش‌آبی کرده است. تنشی که در برخی از مناطق به درگیری‌ها و اعتراضات خونین بر سر مسئله آب منجر شده است.
رئیس هیات مدیره نظام صنفی کشاورزی جنوب کرمان تلویحا به خشکی زاینده‌رود و نحوه برخورد حکومت ایران با مطالبه حقآبه اشاره کرد و گفت:
«می خواهند بلایی که بر سر زاینده رود آوردند بر سر هلیل هم بیاورند. طبق مصوبه قانونی اصلا انتقال آب بین حوزه ای ممنوع است. اگر برای مصارف شرب مردم شمال استان بود مخالفتی نداشتیم ولی این انتقال آب برای شرب نیست. اعلام کردند که اگر ۱۴ تا چاه عمیق احداث کنند مشکل آب شرب کرمان حل می شود پس چرا این کار را نمی کنند؟ اما موضوع این نیست این آب را برای مراکز تفریحی و صنایع آب‌بر می خواهند منتقل کنند و چیزی به انتقال این آب به صورت ثقلی نمانده است. حتی برای انتقال آب، تونل های بسیار عظیمی را حفر کرده اند و به جای اینکه حقیقت را به مردم بگویند مدام اعلام می کنند ما این تونل ها را برای انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان حفر کرده ایم در حالی که اگر چنین قصدی داشتند باید از طریق شهرستان بم آب را بدون حفر تونل انجام می دادند.»
به گفته او سالانه چهار و نیم میلیون تن محصولات کشاورزی در جنوب استان کرمان تولید می‌شود و از یک میلیون نفر جمعیت آن، نزدیک به ۷۳۰ هزار نفر کشاورزند.
اعظمی ساردویی، نماینده جیرفت و عنبرآباد در مجلس شورای اسلامی نیز درباره این مسئله گفت:
«با طرح انتقال آب به شمال استان ، کشاورزی جنوب کرمان که قطب کشاورزی کشور است از بین خواهد رفت و باعث مهاجرت مردم به حاشیه شهرهای شمالی استان می شود. کرمان مشکل تنش آبی دارد چرا که ۴۰ درصد شبکه آبرسانی کرمان فرسوده است و بجای انتقال آب جنوب استان باید به فکر برطرف کردن شبکه‌های فرسوده آب باشند و با در دستور کار قرار دادن حفر چاه و متوقف و تعطیل کردن شهرک‌های صنعتی آب بر مشکل را حل کنند. قرار نیست برای آباد کردن کرمان, جنوب استان را بخشکانند.»
طرح انتقال آب از سد صفارود به شهرهای شمالی استان آذر ۹۴ با پیمانکاری قرارگاه خاتم الانبیاء سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آغاز شد که دست کم تا آن‌زمان طولانی‌ترین تونل انتقال آب خاورمیانه را در بر می‌گرفت. اما احداث سد صفارود بر سرشاخه‌های هلیلرود اما رفته رفته به تشدید خشکی تالاب جازموریان هامون و به طور کلی نواحی جنوبی استان کرمان منجر شده است. مردم جنوب این طرح را نشانه تبعیض بین «جنوب» و «مرکز» می‌دانند.
نظرها
نظری وجود ندارد.