بحران اوکراین: حمایت چین از روسیه در دیدار رهبران دو کشور

روز جمعه ۱۵ بهمن / ۴ فوریه ولادیمیر پوتین و شی جین‌پینگ رهبران روسیه و چین در حاشیه مراسم گشایش المپیک زمستانی پکن دیدار و درباره مسائل مهم دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو کردند.

غیبت جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا که دستور تحریم دیپلماتیک المپیک زمستانی در اعتراض به نقض حقوق بشر از سوی چین را صادر کرده بود، دیدار رهبران چین و روسیه را بیشتر برجسته کرد.

در حالی‌که بحران اوکراین همچنان ادامه دارد و آمریکا نیروهای تازه‌ای به اروپا اعزام می‌کند، ولادیمیر پوتین و شی جین‌پینگ پس از این دیدار بیانیه مشترک طولانی‌ای منتشر و در آن مخالفت خود را با گسترش ناتو اعلام کردند.

به‌گزارش خبرگزاری اسپوتنیک روسیه در این بیانیه از «نماینده یک اقلیت در صحنه جهانی» نام برده شده که  «همچنان از رویکردهای یک‌جانبه برای حل مشکلات بین‌المللی دفاع می‌کنند» و به «سیاست زور» متوسل می‌شوند، «در امور داخلی سایر کشورها دخالت می‌کنند، به حقوق و منافع مشروع آن‌ها لطمه می‌زنند و تضاد ایجاد می‌کنند».

آن‌ها تأکید کرده‌اند که «دولت‌ها و ائتلاف‌های نظامی-سیاسی» در پی «مزایای نظامی یک‌جانبه» به ضرر امنیت دیگران عمل می‌کنند و «در خدمت تشدید رقابت ژئوپلیتیکی، افزایش تضاد و تقابل هستند و به‌طور جدی نظم را در زمینه‌های امنیت بین‌المللی و ثبات استراتژیک جهانی تضعیف می‌کنند».

رهبران مسکو و پکن در بیانیه خود با گسترش بیشتر ناتو مخالفت کرده و از این پیمان نظامی خواسته‌اند که «سیاست‌های ایدئولوژیک دوران جنگ سرد» را کنار بگذارد و به حاکمیت، امنیت و منافع سایر کشورها، تنوع فرهنگی و تاریخی آن‌ها احترام بگذارد.

اسپوتنیک افزوده است که رهبر چین از درخواست تضمین‌های امنیتی روسیه از اروپا حمایت می‌کند و دو کشور متعهد شده‌اند که «با اقدامات نیروهای خارجی برای تضعیف امنیت و ثبات در مناطق مشترک مجاور و حضور نیروهای خارجی به هر بهانه‌ای در امور داخلی کشورهای مستقل» مخالفت کنند و همکاری‌ها در این زمینه‌ را افزایش دهند. آن‌ها گفته‌اند «قاطعانه از یکدیگر در حفاظت از منافع اصلی خود حمایت می‌کنند».

بیانیه رهبران روسیه و چین در حالی منتشر می‌شود که مسکو به دلیل تقویت نظامی خود در مرزهای اوکراین با انتقادهای کشورهای غربی مواجه است.

تنها چند ساعت قبل از دیدار پوتین و شی جین‌پینگ، آمریکا به چین در مورد کمک به روسیه برای طفره رفتن از تحریم‌های احتمالی مربوط به بحران اوکراین هشدار داد.

ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز پنج‌شنبه به خبرنگاران گفت که واشنگتن و متحدانش «مجموعه‌ای از ابزارها» در اختیار دارند که می‌توانند علیه «شرکت‌های خارجی، از جمله شرکت‌های چینی» که تلاش می‌کنند از اقدامات تنبیهی احتمالی علیه روسیه دوری کنند، استفاده کنند. او از ارائه جزئیات خودداری کرد، اما اورزولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا روز جمعه گفت در صورت حمله روسیه به اوکراین این اتحادیه بسته‌ای جامع از تحریم‌ها را علیه روسیه آماده کرده است.

فون درلاین افزود این بسته تحریم‌ها شامل تحریم‌های مالی و اقتصادی است و بر اساس آن دسترسی روسیه به سرمایه خارجی و کنترل‌های صادراتی، به‌ویژه کالاهای فنی، محدود خواهد شد. همچنین مقام‌های نزدیک به پوتین و برخی افراد پرنفوذ نیز احتمالاً تحریم خواهند شد.

رئیس کمیسیون اتحادیه در مورد عملیاتی شدن خط لوله نورد استریم‌ـ۲ برای انتقال گاز روسیه به آلمان و اروپا گفت این موضوع به رفتار روسیه بستگی دارد.

از سوی دیگر یک مقام ارشد آمریکایی ادعا کرده است که روسیه قصد دارد حمله‌ای ساختگی علیه جدایی‌طلبان اوکراین یا نظامیان روسیه به‌راه اندازد تا از آن به‌عنوان بهانه‌ای برای حمله به اوکراین استفاده کند. این مقام آمریکایی که به شرط ناشناس ماندن صحبت می‌کرد، گفت براساس اطلاعات موجود روسیه به شدت در این‌گونه تلاش‌ها شرکت دارد.

پنتاگون به‌تازگی اعلام کرد که جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا با توجه به تنش‌ها در اوکراین، سربازان بیشتری به آلمان و اروپای شرقی می‌فرستد. قرار است در روزهای آینده حدود ۳۰۰۰ پرسنل نظامی در اروپا مستقر شوند.

بحران اوکراین می‌تواند مسکو را بیش از این پیش به پکن نزدیک کند. در عین حال، چین با اوکراین روابط تجاری دارد و تحرکات اضافی روسیه در اوکراین می‌تواند موجب اقدام هماهنگ ایالات متحده و متحدانش شود که لزوماً برای پکن نیز خوب نخواهد بود.