نازنین زاغری و انوشه آشوری از ایران خارج شدند

خبرگزاری رویترز، چهارشنبه ۲۵ اسفند / ۱۶ مارس گزارش داد که نازنین زاغری-رتکلیف و انوشه آشوری دو شهروند ایرانی - بریتانیایی بازداشت شده در ایران در مسیر فرودگاه برای خروج از ایران هستند.

پس از گذشت ساعاتی، وزارت امور خارجه عمان بیانیه‌ای منتشر کرد و خبر داد که شامگاه چهارشنبه زاغری و آشوری وارد مسقط شدند تا برای بازگشت امن به بریتانیا آماده شوند.

بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا نیز در توئیتر ضمن اعلام خوشوقتی از به پایان رسیدن «بازداشت ناعادلانه» نازنین زاغری ـ راتکلیف و انوشه آشوری نوشت این دو در حال عزیمت به بریتانیا هستند.

لیز تراس، وزیر امور خارجه بریتانیا نیز بیانیه‌ای در این رابطه صادر کرد. او این تحولات جدید را «نتیجه دیپلماسی سرسخت و خلاق بریتانیا» دانست و گفت از زمانی که در سپتامبر ۲۰۲۱ روی کار آمد حل‌وفصل مسأله بازداشت اتباع بریتانیایی در ایران و پرداخت بدهی سرویس نظامی بین‌المللی بریتانیا به ایران را در اولویت اصلی خود قرار داد.

تراس افزود ابتدا پس از صحبت با خانواده همه زندانیان و دیدار با حسین امیرعبداللهیان، همتای ایرانی خود در نیویورک، اکتبر و نوامبر گذشته، تیمی از مذاکره‌کنندگان وزارت خارجه بریتانیا را به تهران فرستاد تا آزادی بازداشت‌شدگان را تضمین کنند و سپس دسامبر گذشته با بدر‌ بن‌حمد البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان ملاقات کرد تا از کمک دیپلماتیک عمان اطمینان حاصل کند.

به‌گفته تراس، ماه گذشته او دو بار با امیرعبداللهیان صحبت کرد تا مذاکرات را به نتیجه موفقیت‌آمیز برساند و سپس مقام‌های بریتانیایی آخرین دور مذاکرات را برای امضای توافق‌نامه‌ای انجام دادند که به نازنین زاغری و انوشه آشوری اجازه می‌داد به بریتانیا بازگردند و مراد طاهباز، زندانی دو تابعیتی دیگر با مرخصی به خانه‌اش در تهران منتقل شود.

وزیر خارجه بریتانیا تأکید کرد که بدهی سرویس نظامی بین‌المللی با رعایت کامل تحریم‌های بریتانیا و بین‌المللی علیه ایران و تمامی تعهدات قانونی تسویه شده و این مبلغ  صرفاً برای خرید کالاهای بشردوستانه صرف خواهد بود.

لیز تراس توضیح نداد که «خرید کالاهای بشردوستانه» با چه سازوکاری خواهد بود و چگونه کنترل خواهد شد.

پس از این‌که روز گذشته، سه‌شنبه ۲۴ اسفند / ۱۵ مارس تولیپ صدیق، نماینده پارلمان بریتانیا گفت گذرنامه بریتانیایی نازنین زاغری-رتکلیف زندانی سیاسی دوتابعیتی در ایران به او بازگردانده شده است، امیدها برای آن‌که او پس از شش سال سرانجام آزاد شود، افزایش یافت. صدیق همچنین گفته بود که یک تیم مذاکره‌کننده بریتانیایی به همین دلیل در تهران است.

بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا که به امارات متحده عربی سفر کرده است چهارشنبه ۲۵ اسفند / ۱۶ مارس در هتل امارات پالاس در ابوظبی گفت مذاکرات با تهران بر سر آزادی زاغری ۴۳ ساله در حال پیشروی است، اما او نمی‌تواند بیشتر از این چیزی بگوید زیرا «مذاکرات همچنان در جریان است».

بوریس جانسون در پاسخ به این پرسش که آیا یک تیم مذاکره‌کننده بریتانیایی در تهران در تلاش برای آزادی نازنین زاغری است یا خیر، گفت:

نخست‌وزیر بریتانیا افزود:

اگر چه سفر جانسون به امارات در رابطه با مسائل منطقه و تلاش برای عرضه بیشتر نفت کشورهای عربی به بازارهای جهانی در بحبوحه جنگ اوکراین است، اما به‌نظر می‌رسد به آزادی قریب‌الوقوع نازنین زاغری و انوشه عاشوری نیز مربوط باشد.

روز چهارشنبه ذبیح‌الله خداییان، سخنگوی قوه قضاییه جمهوری اسلامی در پاسخ به پرسشی درباره پرونده نازنین زاغری گفت:

حجت کرمانی، وکیل مدافع نازنین زاغری روز سه‌شنبه در گفت‌وگو با خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‌که شنیده‌ها حاکی از انتقال نازنین زاغری از ایران است ابراز امیدواری کرد که این امکان به‌زودی فراهم شود.

کرمانی گفت:

روزنامه گاردین روز گذشته نوشته بود برخی از گزارش‌ها از پرداخت بدهی ۴۰۰ میلیون پوندی دولت بریتانیا به مقام‌های جمهوری اسلامی ایران خبر داده‌اند که احتمالاً آزادی نازنین زاغری و انوشه عاشوری، دیگر زندانی ایرانی-بریتانیایی را تسهیل خواهد کرد. این گزارش‌های تأییدنشده در حالی منتشر شد که مقام‌های ایران و بریتانیا به همراه طرف‌های دیگر، در حال مذاکره بر سر احیای برجام‌اند و گفته می‌شود بر سر بدهی بریتانیا به ایران و آزادی گروگان‌های دوتابعیتی نیز صحبت‌هایی انجام شده است.

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزیر امور خارجه ایران چندی پیش در این زمینه گفته بود بدهی بریتانیا به ایران یک بدهی قطعی است و با توجه به تأخیر بریتانیا در بازپرداخت آن «بر روی این بدهی کنترات می‌افتد».

نازنین زاغری ۱۵ فروردین ۱۳۹۵ هنگام خروج از ایران در فرودگاه خمینی تهران به دست نیروهای حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت و سپس به اتهام‌های متعدد از جمله «براندازی نرم» و همکاری با «مؤسسات معاند» به پنج سال زندان محکوم شد. به‌رغم گذراندن ۵ سال حبس اما دستگاه‌ قضایی و امنیتی ایران برای او پرونده جدیدی تشکیل داده و بر مبنای اتهام «فعالیت تبلیغی علیه نظام»، زاغری را به یک سال حبس تعزیری و یک سال منع خروج از کشور محکوم کردند. او این روزها در حبس خانگی به‌سر می‌برد.

انوشه آشوری مهندس بازنشسته ایرانی ـ بریتانیایی است و مردادماه سال ۱۳۹۶ زمانی که برای دیدار با مادر ۸۶ ساله‌اش به ایران رفته بود توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. در شهریور سال ۱۳۹۸ دستگاه قضایی ایران اعلام کرد آشوری به اتهام جاسوسی برای اسرائیل و تحصیل مال نامشروع به ۱۲ سال حبس و استرداد ۳۳ هزار یورو که از او کشف شده به نفع جمهوری اسلامی محکوم شده‌است. آشوری نیز از فشارها و شکنجه‌ها علیه‌اش در زندان‌ سخن گفته بود.

در زمان زمامداری پهلوی دوم، ایران قرارداد خرید ۱۵۰۰ دستگاه تانک چیفتن به ارزش ۴۰۰ میلیون پوند را با بریتانیا منعقد کرده بود اما با وقوع انقلاب، بریتانیا به این قرارداد عمل نکرد و اکنون مبلغ این قرارداد به همراه سود بانکی را به ایران بدهکار است. مقامات جمهوری اسلامی ایران خواهان بازپرداخت این بدهی در قبال آزادی نازنین زاغری شده‌اند.

این‌که حکومت جمهوری اسلامی زندانیان دو تابعیتی ایرانی ـ بریتانیایی را به‌عنوان اهرم فشاری در جهت آزاد کردن پول معوقه خود نگه داشته، بارها به صورت رسمی و غیررسمی تأیید شده است. ریچارد رتکلیف، همسر نازنین زاغری چندین بار با اعتصاب غذا از دولت بریتانیا خواسته بود به دلیل آن‌که همه راه‌های دیپلماتیک مسدود شده، به خواست دولت ایران تن دهد.

دولت بریتانیا اما در مورد امکان پرداخت پول بدهی به ایران تحت تحریم‌های ایالات متحده، ابراز تردید کرده بود.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

توضیح: این خبر با اطلاعات تازه به‌روز شد و تیتر، تیزر و متن آن تغییر کرد.