فرانسه: انتخاباتی پُر تب و تاب

رقابت امانوئل مکرون-رئیس‌جمهوری فعلی فرانسه- با ۱۱ نامزد دیگر یکشنبه این هفته (۱۰ آوریل/۲۱ فروردین) آغاز می‌شود. در صورت انتخاب مجدد، امانوئل مکرون پنج سال دیگر در مقام ریاست جمهوری فرانسه باقی خواهد ماند. انتخابات ریاست جمهوری فرانسه در سایه حمله روسیه به اوکراین و دوره اقتصاد پسا کرونایی برگزار می‌شود. بر اساس آنچه نتایج نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند رقابتی دشوار و نزدیک در جریان است. در ۲۰ سال گذشته سابقه نداشته که رئیس‌جمهور بر سر قدرت دوباره انتخاب شود.  نزدیکترین رقیب مکرون، مارین لوپن است. 

انتخابات فرانسه کی و چگونه برگزار می‌شود؟

برای انتخاب رئیس جمهوری فرانسه، فرانسوی‌ها احتمالا دوبار به پای صندوق‌های رای خواهند رفت. رای‌گیری اول یکشنبه پیش رو و در حالی‌که ۱۲ نامزد با هم رقابت می‌کنند برگزار می‌شود. 

نامزدها توانسته‌اند حمایت ۵۰۰ شهردار و یا شورای شهر از سراسر کشور را جلب  کنند. اگر در دور نخست (انتخابات پیش رو) هیچ‌یک از نامزدها حد نصاب ۵۰ درصد آرا را بدست نیاورد، دو نامزدی که بیشترین رای را آورده‌اند به دور بعدی می‌روند. دور دوم رقابت  دو هفته بعد روز ۲۴ آوریل ( ۴ اردیبهشت) برگزار می‌شود.

بر اساس نظرسنجی‌های موسسه افکار عمومی فرانسه (IFOP) از میان ۱۲ نامزدی که رقابت می‌کنند تنها ۵ نفر توانسته‌اند که حمایت بیش از ۱۰ درصد رای‌دهندگان فرانسوی را به دست آورند. از همین رو کشیده شدن انتخابات به دور دوم بسیار محتمل است. انتخابات ریاست جمهوری ماه آوریل تنها انتخابات سراسری امسال فرانسه نیست. ماه ژوئن انتخابات پارلمانی در این کشور برگزار می شود. 

نامزدها چه کسانی هستند؟

رئیس‌جمهوری فعلی

امانوئل مکرون، که دور نخست ریاست جمهوری‌اش رو به پایان است تنها سابقه یک‌بار رقابت در انتخابات سال ۲۰۱۷ را دارد. از زمان انتخاب مجدد ژاک شیراک در سال ۲۰۰۲ تاکنون هیچ رئیس‌جمهوری در فرانسه برای بار دوم مجدد انتخاب نشده و از این رو شرایط برای مکرون هرچند که محبوبیتش را کامل از دست نداده لزوما آسان نیست.

مکرون با سابقه بانکداری و سابقه درخشان تحصیلی در ابتدای دوره ریاست‌جمهوری‌اش به واسطه افزایش مالیات سوخت خشم عمومی را برانگیخت که نهایتا منجر به پدید آمدن جنبش جلیقه‌زردها شد.

اما محبوب نبودنِ ماکرون تنها در داخل محسوس نیست؛ در سطح بین‌المللی نیز اعتبار او نسبت به آغاز ریاست جمهوری‌اش کاهش یافته است.

تلاش‌های مکرون برای جلب نظر ترامپ، نحوه برخورد با جریان زیردریایی استرالیا-بریتانیا و این که نتوانست مانع از فسخ قرارداد توسط استرالیایی‌ها شود، شکست در میانجی‌گری در جریان جنگ اخیر در اوکراین همگی  به کاهش اعتبار بین‌المللی مکرون کمک کرده است.

مکرون در این دوره از رقابت‌ریاست جمهوری حاضر به مناظره با رقبایش نشده و خودش هم چندان کارزار انتخاباتی جدی راه نینداخته است. وضعیت مکرون در نظرسنجی‌ها نسبتا خوب است و به نظر می‌رسد تصمیم بر شرکت نکردن در مناظره استراتژی او برای اجتناب از مخدوش شدن چهره و حفظ جایگاه نامزدی است که بیش از دیگران «چهره ریاست جمهوری» را دارد.

رقیب قدیمی

مارین لوپن که نامش  طی سال‌های دهه گذشته مترادف با راست افراطی بوده، چالشی جدی برای مکرون محسوب می‌شود. لوپن نماینده پارلمان از ناحیه کاله - گذرگاه  تردد مهاجران - است. او با مواضع ضدمهاجرتی در رقابت سال ۲۰۱۷ دربرابر مکرون ظاهر شد اما رقابت را باخت. ژان‌ماری لوپن، پدر خانم لوپن که او نیز مواضع راست افراطی داشت سال ۲۰۰۲ در دور دوم به شیراک باخت. 

استراتژی مارین لوپن  در این انتخابات جلب حمایت جریان عمومی حاکم بر جامعه است. در حالی‌که خانم لوپن همچنان مواضع شدید ضدمهاجرتی خود را دارد اما برای جلب رای افرادی خارج از دایره راست افراطی، در برخی موارد از جمله در برابر اسلام و ضدیت با اتحادیه اروپا مواضع نرم تری را در پیش گرفته است. با وجود این، دو نکته اصلی مانیفست لوپن «توقف مهاجرت کنترل نشده»  و «ریشه‌کنی ایدئولوژی‌های اسلام‌گرا» هستند.

لوپن نسبت به ولادیمیر‌پوتین موضعی دوستانه دارد. جنگ اوکراین موقعیت ناخوشایندی برای او به همراه آورده است. 

در آخرین هفته‌های کارزار انتخاباتی کاهش هزینه زندگی نیز در محوربرنامه‌های او قرار گرفت.

لوپن در حال حاضر و در نظرسنجی ها به مراتب وضعیت بهتری نسبت به سال ۲۰۱۷ دارد. بر اساس نظرسنجی‌های موسسه افکار عمومی فرانسه (IFOP) لوپن در دور نخست انتخابات شانس بردن ۴۷ درصد آرا را دارد. 

افراطی‌های جدید

چهره جدید این انتخابات اریک زمور، نویسنده و کارشناس تلویزیون است که دیدگاه‌های راست افراطی دارد. او به داشتن مواضع انعطاف‌ناپذیر در مورد اسلام، کودکان با نام‌های غیر فرانسوی و مهاجرت مشهور است. زمور تا کنون دوبار به دلیل تهییج نفرت نژادی و دینی محکوم شده. در جایگاه نامزد ریاست ‌جمهوری او  در ادامه مواضع همیشگی خود تئوری توطئه نژادپرستانه «جایگزینی بزرگ» را تکرار کرده و وعده «وزارتخانه‌ای برای مهاجرت دوباره» و اخراج یک میلیون نفر که اجداد آن‌ها از شمال آفریقا به فرانسه آمده بودند می‌دهد.

تئوری «جایگزینی بزرگ» بر این مبنا است که مهاجران قراراست جایگزین جمعیت بومی متولد فرانسه شوند. زمور بر اساس نظرسنجی‌های موسسه افکار عمومی فرانسه (IFOP) تا ماه مارس امسال در میان سه کاندیدای پیشتاز بوده است.

اریک زمور، آشکارا اسلام را به عنوان خطری برای فرانسه معرفی می‌کند و در میان تحصیل‌کردگان و قشرمرفه نیز طرفدارانی دارد. او سخنوری با مطالعه و با استعداد است که با شعار«سرزمین‌مان، تمدن‌مان ، فرهنگ‌مان  را نجات دهیم»  به میدان رقابت ریاست جمهوری فرانسه پا گذاشته است.

زمور که سال ۲۰۱۸ گفته بود که «رویای» یک پوتین فرانسوی را در سر دارد از زمان آغاز جنگ در اوکراین از محبوبیتش کاسته شده است. او گفته بود که پوتین هرگز حمله نمی‌کند و از او دفاع می‌کرد. هرچند که حمله به اوکراین را محکوم کرده و به نوعی موضع خود را در حمایت از پوتین تغییر داده است.

فرصت‌هایی از خارج دایره قدرت 

ژان لوک ملانشون، نامزد جنبش چپ «فرانسه سرکش»، سیاستمدار و فعالی کهنه‌کار است که در سه دوره رقابت ریاست‌جمهوری تا کنون شرکت کرده است. در میان سیاست‌های اصلی او «انقلاب مالی» به چشم می‌خورد که نوعی بازاندیشی رادیکال در حکمرانی فرانسه در جهت دخالت دادن مستقیم رای دهندگان و طرحی یک میلیارد یورویی برای مبارزه با خشونت علیه زنان می‌شود. اما معلوم نیست که ملاشنون بتواند به دور دوم برسد. 

پایگاه ملانشون در میان چپ‌های فرانسه قوی است و هوادارانش به او وفادارند، اگر ملانشون بتواند رای‌دهندگان میانه‌رو را جذب خود کند شانس رفتن به دور دوم را دارد.

آن هیدالگو، شهردار پاریس و نامزد حزب چپگرای سوسیالیست  و والری پکرس نامزد حزب دست‌راستی جمهوری‌خواه از دیگر نامزدهای سرشناس انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۲ فرانسه هستند، اما در نظرسنجی‌ها پیشتاز نبوده‌اند.

نظرسنجی‌ها چه می‌گویند؟

امانوئل مکرون پیشتاز نظرسنجی‌هاست. بر اساس نظرسنجی‌های موسسه افکار عمومی فرانسه (IFOP) از ماه ژانویه به این سو میزان محبوبیت او هیچگاه کمتر از ۲۴ درصد نبوده است و در هفته نخست جنگ اوکراین به ۳۱ درصد رسید. 

مارین لوپن با اختلاف اندکی طی سه ماه گذشته در جایگاه دوم قرار داشته و پایان ماه مارس محبوبیت لوپن  به ۲۱ درصد رسید. با این نتایج به نظر می‌رسد انتخابات مانند سال ۲۰۱۷ به دور دوم کشیده شده و مکرون و لوپن با هم روبرو شوند. 

مسائل اصلی رای‌دهندگان فرانسوی چیست؟

هزینه زندگی یکی از مهمترین مسائل برای رای‌دهندگان فرانسوی در انتخابات امسال است. به رغم حمایت‌های دولت فشار ناشی از دوران پاندمی و هزینه بالای انرژی باعث شده که فرانسوی‌ها از نظر اقتصادی زندگی‌ سخت‌تری داشته باشند. 

جنگ اوکراین از دیگر مسائل مهم در این انتخابات است. بر اساس نتایج افکارسنجی‌ها ۹۰ درصد مردم فرانسه نگران تداوم و پیامدهای جنگ در اوکراین هستند.

بحران محیط زیست برای فرانسه که ۷۵ درصد نیاز الکتریسیته خود را در سال ۲۰۲۰ از انرژی هسته‌ای تامین کرده، مهم است. اغلب نامزدهای این انتخابات از توسعه هسته‌ای حمایت می‌کنند و چنانچه مکرون پیش از این گفته اختلاف نظر اندکی در این زمینه وجود دارد. 

 دیگر نامزدها

به جز مکرون، لوپن، ملانشون، زمور،  پکرس و هیداگلو که در نظرسنجی‌ها وضعیت بهتری نسبت به سایرین دارند، شش نامزد دیگر هم نامزد انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۲ حضور دارند. 

 یانیک ژادو از حزب سبزها، فابین روسل نامزد حزب کمونیست فرانسه، ژان لاسال نامزد میانه‌رو، نیکلا دوپون  با دیدگاه‌های دست راستی ، فیلیپ پوتو نامزد کاندیدای حزب نوین ضدسرمایه‌داری و ناتالی آرتو کاندیدای حزب مبارزه کارگری نیز نامزد انتخابات ریاست جمهوری فرانسه هستند. 

سال ۲۰۱۷  و در انتخابات قبلی امانوئل مکرون ۳۹ ساله، جوانترین رئیس جمهور تاریخ فرانسه شد.