آمریکا خود را برای گزینه شکست برجام آماده می‌کند
هنوز احیای برجام در تعلیق مانده است و آمریکا و ایران به عنوان دو طرف اصلی مناقشه برجام حاضر به نشان دادن نرمش نیستند. سنای آمریکا در تلاش است احیای برجام را برای دولت بایدن دشوار کند و وزارت خارجه آمریکا هم فعالیت‌های خود را برای گزینه مرگ برجام شدت بخشیده است.
مجلس سنای آمریکا نحوه برگزاری استیضاح ترامپ را تعیین کرد
سنای آمریکا روز چهارشنبه، ۴ مه/۲۴ اردیبهشت به دو طرح غیرالزام‌آور رأی داد که یکی محتوایش مخالفت با خروج سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست تروریستی آمریکا و دیگری تداوم تحریم‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی است.
براساس این طرح بازگشت احتمالی به برجام باید همراه با دستیابی به توافقی برای رسیدگی به طیف کامل فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران، از جمله برنامه موشک‌های بالستیک، حمایت از تروریسم و توقف فعالیت برای دور زدن تحریم‌ها باشد.
طرح مخالفت با تغییر وضعیت سپاه را سناتور جمهوری خواه، جیمز لنکفورد ارائه کرده بود و بیش از آنکه مانعی جدی بر سر راه بایدن برای احیای برجام ایجاد کند، مخالفت نمادین کنگره با خروج این نهاد نظامی از فهرست تروریستی را نشان می‌دهد. این پیام سنای آمریکا آن هم در فصل داغ انتخابات میان‌دوره‌ای، نشان می‌دهد که موضوع برجام چگونه در فضای داخلی آمریکا اهمیت پیدا کرده است.
گرچه سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در نشست خبری اخیرش گفت که مسائل داخلی آمریکا و موانعی که دولت این کشور برای تضمین منافع ایران در برجام با آن مواجه است برای ایران مهم نیست ولی حال به نظر می‌رسد این موضوعات داخلی آنقدر اهمیت دارند که می‌‌توانند مرگ برجام را تضمین کنند. باقی ماندن سپاه در لیست تروریستی ۶۲ موافق داشت. ۱۶ سناتور دموکرات به این طرح رأی مثبت دادند. سپاه به صراحت از ترور ترامپ و اعضای ارشد دولت پیشین آمریکا سخن می‌گوید و نمایندگان حزب دموکرات حاضر به پرداخت بهای حیثیتی خروج عامل تهدید مقام‌های آمریکایی از فهرست تروریستی نیستند.
در دیگر سو، ایران هم بر شرط خروج سپاه از فهرست تروریستی همچنان پای می‌فشارد و نشانه‌ای از نرمش از خود نشان نداده است.
حذف سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا، نقطه بحرانی در مراحل پایانی مذاکرات وین بوده است و ایالات متحده اصرار دارد که چنین اقدامی را یکجانبه انجام نخواهد داد. آمریکا شروطی برای این اقدام به ایران پیشنهاد کرده است از جمله توقف هر گونه طرح فعال برای ترور مقام‌های آمریکایی. سپاه و مقام‌های دولت رئیسی اما می‌گویند از انتقام خون قاسم سلیمانی دست نخواهند کشید.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، هفته پیش به کمیته روابط خارجی سنا گفت: «تنها راهی که می‌تواند به برداشته شدن [نام سپاه از این فهرست تروریستی] منجر شود این است که ایران اقدامات لازم را برای توجیه لغو این نامگذاری انجام دهد. ایران می‌داند که برای دیدن چنین اتفاقی (خروج سپاه از فهرست تروریستی) باید چه کاری انجام دهد.»
البته بلینکن در همان جلسه گفت که قرار دادن سپاه در این فهرست آورده‌ای برای آمریکا نداشته چرا که «تحریم‌های بی‌شماری دیگر علیه سپاه وجود دارد».
همزمان با رأی‌گیری روز چهارشنبه سنای آمریکا برای طرح غیرالزام‌آور سناتور لنکفورد، وزارت امور خارجه آمریکا گفت که ایالات متحده اکنون به طور مساوی برای دو سناریو آماده می‌شود. اول سناریوی احیای برجام و بازگشت متقابل به توافق هسته‌ای و همچنین سناریویی که در آن توافقی وجود ندارد.
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در یک نشست خبری گفت: «از آنجایی که بازگشت متقابل به پایبندی به برجام در ابهام قرار گرفته است، ما اکنون به طور مساوی برای هر یک از این سناریوها آماده می‌شویم.»
اما این تنها نشانه آمادگی آمریکا برای سناریوی مرگ برجام نیست. یک مقام ارشد اسرائیلی به اکسیوس گفته است که اسرائیل و ایالات متحده راه‌هایی را برای اعمال فشار بیشتر بر ایران پس از آنکه مرگ برجام مشخص شد را به بحث گذاشته‌اند.
«وقفه» هفت هفته‌ای در مذاکرات هسته‌ای وین، مذاکرات را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. دولت بایدن، متحدان اروپایی آن و اسرائیل ابراز نگرانی کرده‌اند که ایران به پیشبرد برنامه هسته‌ای خود در زمانی که مذاکرات متوقف شده است، ادامه خواهد داد.
یک منبع اسرائیلی به اکسیوس گفت که مذاکرات بین ایال هولاتا، مشاور امنیت ملی اسرائیل، جیک سالیوان همتای آمریکایی وی و دیگر مقامات ارشد در کاخ سفید هفته گذشته عمدتاً بر روی ایران متمرکز بود، از جمله آماده‌سازی برای یک واقعیت احتمالی که در آن بازگشتی به توافق هسته‌ای وجود ندارد.
اسرائیل با پیش نویس توافق فعلی در مورد بازگشت آمریکا به برجام مخالف است.
گویا اسرائیل چندین راه ممکن را برای فشار بر تهران پیشنهاد کرده است، از جمله تصویب قطعنامه علیه ایران در نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی در ژوئن و افزایش توان بازدارندگی نظامی آمریکا در خاورمیانه.
کاخ سفید از اظهار نظر در این مورد و ادعای مقام‌های اسرائیلی خودداری کرده است، اما در بیانیه پایانی جلسه مشاوران امنیت ملی دو کشور آمده است که سالیوان «تاکید دارد که ایالات متحده با نگرانی‌های اسرائیل در مورد تهدیدات علیه امنیت خود، به ویژه از سوی ایران و گروه‌های نیابتی‌اش همراه است».
نظرها
نظری وجود ندارد.