سفر لاپید به آنکارا؛ ترکیه و اسرائیل به آغوش هم باز می‌گردند

یائیر لاپید، وزیر امور خارجه اسرائیل، قرار است روز پنجشنبه ۲۳ ژوئن، ۲ تیرماه برای سفری کوتاه به ترکیه برود. این سفر در میانه نگرانی‌های جدی‌ای صورتی می‌گیرد مبنی بر اینکه ایران در حال برنامه‌ریزی برای آسیب رساندن به شهروندان اسرائیلی در این کشور است.

دفتر وزیر امور خارجه اسرائیل روز یکشنبه، چند روز پس از گفتگوی تلفنی با مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه این دو در مورد تلاش‌های مشترک برای خنثی کردن چنین حملاتی از سوی ایران ، گفت که قرار است لاپید گفت‌وگوهای حضوری در آنکارا با مقام‌های ترکیه داشته باشد.

اسرائیل در هفته‌های اخیر چندین بار به شهروندانش هشدار داده است که از سفر به ترکیه خودداری کنند و گفته است که با کمک مقامات ترکیه تلاش‌هایی را برای حمله به آن‌ها خنثی کرده است. در همین حال، آنکارا به دنبال این است که این تصور را که ترکیه مکانی ناامن برای گردشگری است از بین ببرد و اعلام کرده است که جای نگرانی نیست.

لاپید و چاووش اوغلو اخیراً در اواخر ماه مه، در اسرائیل با یکدیگر دیدار کردند. سفر چاووش اوغلو اولین سفر یک مقام ارشد ترکیه به اسرائیل در حدود ۱۵ سال گذشته بود.

اما همزمان با اعلام سفر لاپید به ترکیه، وزیر خارجه این کشور به صورت تلفنی با حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی هم گفتگو کرد. درباره محتوای دقیق این مذاکره خبری در دست نیست و خلاصه‌ای که وزارت خارجه ایران از این تماس تلفنی منتشر کرده به کلیاتی همچون تلاش برای بهبود روابط دوجانبه و افزایش همکاری‌های متقابل محدود شده است.

امیرعبداللهیان پیش از این قرار بود در روز ۱۵ خرداد ماه به ترکیه سفر کند که این سفر به دلایل نامشخصی لغو شد. طرف ایرانی گفته است که دلیل این رویداد ناهماهنگی در مورد زمان دیدار دو وزیر خارجه در آنکارا بوده است ولی به نظر می‌رسد سطح ناگفته‌ای از تنش میان دو همسایه وجود دارد که فعلاً طرفین مایل به علنی کردن آن نیستند.

اما خبر سفر آتی لاپید ساعاتی پس از گفت‌وگوی تلفنی اسحاق هرتزوگ، رئیس‌جمهوری اسرائیل با همتایش، رجب طیب اردوغان اعلام شد. دو رئیس‌جمهور در این تماس تلفنی در مورد «هماهنگی امنیتی جاری» صحبت کردند.

بر اساس بیانیه سخنگوی دفتر رئیس‌جمهوری اسرائیل، هرتزوگ از اردوغان به خاطر تلاش‌هایش برای حفاظت از مسافران اسرائیلی تشکر کرد و تاکید کرد که «تهدید (ایران) هنوز برطرف نشده و تلاش‌های ضد تروریستی باید ادامه یابد.»

بر اساس این بیانیه، رهبران دو کشور بر سهم بزرگ این همکاری در ایجاد اعتماد بین دولت‌ها و ملت‌ها تاکید کردند و توافق کردند که کانال‌های گفتگو را باز نگه دارند.

از اوایل هفته گذشته، مقامات اسرائیلی هشدارهای فوری داده‌اند مبنی بر اینکه هسته‌های ترور وابسته به ایران به دنبال انتقام قتل یک افسر ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ماه مه با هدف قرار دادن اسرائیلی‌ها در ترکیه هستند.

مقامات بلندپایه اسرائیل روز جمعه هشدار دادند که تهدیدهای «ملموس» مبنی بر تلاش ایران برای انجام یک حمله تروریستی علیه اسرائیلی‌ها در استانبول در آخر هفته وجود دارد و از همه شهروندان خواستند فوراً ترکیه را ترک کنند. همچنین از کسانی که در شهر مانده‌اند خواست که در هتل‌های خود بمانند.

این هشدارها در بحبوحه گزارش‌های تأیید نشده در مطبوعات اسرائیلی صورت گرفت که مدعی می‌شد سازمان اطلاعاتی اسرائیل و ترکیه به صورت مشترک چندین حمله برنامه‌ریزی شده توسط شبکه گسترده‌ای از عوامل ایرانی را خنثی و برخی از مظنونان را دستگیر کرده‌اند.

گفته می‌شود در حال حاضر حدود دو هزار اسرائیلی در ترکیه هستند. روز یکشنبه، کانال ۱۲ اسرائیل بدون ارائه ارقام یا منابع به روز، گزارش داد که تعداد کمتری از اسرائیلی‌ها به این کشور می‌روند.

کانال ۱۲ به نقل از مقامات اعلام کرد که عوامل اسرائیلی در ترکیه شانه به شانه همتایان ترک خود در تلاش برای خنثی کردن حملات هستند و اشاره کرد که همکاری عالی با مقامات محلی وجود دارد.

بر اساس این گزارش، ایرانی‌ها از ماه‌ها پیش برنامه‌ریزی حملاتی را انجام داده‌اند که ظاهراً برای انتقام قتل افسران ارشد و چهره‌های فعال در برنامه فضایی، نظامی و هسته‌ای است.

در روز اول خرداد، حسن صیاد خدایی، افسر ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در خارج از منزلش در تهران به ضرب گلوله کشته شد. یک مقام اطلاعاتی آمریکا که نامش فاش نشده است به نیویورک تایمز گفت که اسرائیل به واشنگتن گفته است که این حمله را انجام داده است.

مقام‌های جمهوری اسلامی کشته‌شدن حسن صیاد خدایی، از افسران ارشد سپاه قدس در تهران را به اسرائیل نسبت می‌دهند ولی در مورد کشته شدن دیگر نیروهای فعال در سپاه و برنامه‌های نظامی و هسته‌ای سکوت کرده‌اند. تنها در دو ماه گذشته چندین نفر از این افراد در نقاط مختلف کشور کشته شده‌اند و هنوز ابهامات فراوانی در مورد این رویدادها و نقش اسرائیل در آن وجود دارد.

گفت‌وگوی تلفنی روز یکشنبه هرتزوگ و اردوغان،‌چهارمین تماس آن‌ها از زمان سفر رئیس‌جمهور اسرائیل به ترکیه در ماه مارس و در میانه گرم شدن تدریجی روابط این دو کشور است.

برای بیش از یک دهه، ترکیه یکی از سرسخت‌ترین منتقدان اسرائیل در صحنه بین المللی بود. سخنان ضد اسرائیلی مقامات ارشد ترکیه و به ویژه اردوغان و حمایت ترکیه از حماس برای حدود ۱۵ سال رابطه دو کشور را پرتنش کرده بود. تنشی که البته با حمله ارتش اسرائیل به کاروان کمک‌های بین‌المللی برای شکستن حصر غزه آغاز شد.

با این حال، طی دو سال گذشته، اردوغان لحن متفاوتی نسبت به اسرائیل داشته و علاقه خود را برای بهبود روابط با متحد سابق و احتمالاً آینده خود ابراز کرده است.