یازدهمین روز: سرکوب شدید، مقاومت شدیدتر خیابان و دانشگاه

در یازدهمین روز از اعتراضات به قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی، اختلال‌ها در اینترنت و مسدودسازی فیلترشکن‌ها بیشتر گزارش‌شده و ویدئوهایی کمتری برای مستندسازی تجمع‌ها در شبکه‌ها منتشرشده و یا به‌دست رسانه‌ها رسیده است.

در روز پنجم مهر، سلسله‌ای از تظاهرات‌ و تجمع‌ برگزار شد، از جمله در شهرهای، تهران، کرج، کرمانشاه، سنندج، فیروزآباد، زرین‌دشت، یزد، شهرستان جم بوشهر و اراک.

سازمان حقوق بشر ایران روز ۴ مهر ۱۴۰۱ نوشت که تعداد کشته‌شدگان اعتراضات جاری در ایران به دست‌کم ۷۶ تن رسیده است. کشته‌های روز پنجم مهر هنوز به این رقم اضافه نشده‌اند.

افزایش فشار سرکوب بر تهران

با افزایش فشار سرکوب به اعتراضات محله‌محور در تهران، معترضان دشواری بیشتری برای جمع شدن در خیابان داشتند و بسیاری به پشت پنجره‌ها رفتند و شعار می‌دادند.

در شهرک اکباتان تهران که در سه شب گذشته محل تجمع‌های ضد حکومتی گسترده بود، مأموران سرکوب به محوطه شهرک رفته بودند و فریاد «حیدر حیدر»شان را بلند کرده بودند. ویدئویی در شبکه‌ها منتشرشده که نشان می‌دهد که مأموران حکومتی به سمت پنجره‌ای در اکباتان که فیلم می‌گیرد، شلیک می‌کنند:

روز گذشته اکباتانی‌ها شعار داده بودند: «مرگ بر خامنه‌ای، لعنت بر خمینی».

در هفت‌حوض نارمک، جایی که معترضان از دومین شب اعتراضات در تهران در آنجا تجمع برگزار کردند و هیچ شبی هم مأموران سرکوب نتوانستند فضا را کامل کنترل کنند، شامگاه پنجم مهر، خشونت و کشتار شدت گرفت.

شمار زیادی نیروهای امنیتی در تمام کوچه‌ها و خیابان‌های اصلی و فرعی نارمک حضور داشتند. صدای تیر شنیده می‌شد. در یک ویدئو، مردی که سپر انسانی برای بچه‌ای شده است در کنار سازه‌ای شبیه به پل هوایی سر مأموران مسلح فریاد می‌زند: «بچه است، لامصب، بچه است، بچه می‌زنید شما؟» و بعد مأمور یگان ویژه به سمت سازه‌ای که مرد در آن قرار دارد تیراندازی می‌کند:

فیروزآباد و چابهار به خیابان آمدند

شهرهای بیشتری در شامگاه پنجم مهر به اعتراضاتی پیوستند که تاکنون نزدیک به ۱۰۰ شهر در آن شرکت کردند. آنها که توانستند به خیابان آمدند - از جمله در استان فارس بودند. در فیروزآباد که تجمع‌ها گسترده بود و مردم شعار دادند: «امسال سال خونه، سید علی سرنگونه».

در تجمع فیروزآباد همچنین برخی از معترضان شعار «رضاشاه، روحت شاد» دادند:

زرین‌دشت در استان فارس، محل درگیری معترضان با نیروهای امنیتی شد.

بیشترین صدای تیراندازی مأموران سرکوب به معترضان از ویدئوهای شهرستان جم بوشهر و از شهرستان چابهار در سیستان و بلوچستان منتشر شد.

در شهرستان چابهار معترضان ویدئوهایی را منتشر کردند که در آن می‌گویند که در اعتراض به قتل حکومتی مهسا امینی و همچنین تجاوز فرمانده انتظامی چابهار به یک دختر نوجوان بلوچ به خیابان آمده‌اند.

پس از دو هفته سکوت مراجع قضایی و پلیس، یک‌شنبه سوم مهر یک مقام مذهبی موضوع تجاوز به یک دختر ۱۵ ساله بلوچ در بازداشت را تأیید کرد. مولوی عبدالغفار نقشبندی، امام‌جمعه اهل سنت شهر راسک در بیانیه‌ای تأیید کرد که سرهنگ ابراهیم کوچک‌زایی به دختر ۱۵ ساله بلوچ که مظنون به قتل و در بازداشت این مقام انتظامی بوده، تجاوز جنسی کرده است.

معترضان در درگیری با نیروهای سرکوب حکومتی ساختمان‌های اداری چابهار را آتش زدند.

کرمانشاه که در شب چهارم مهر صحنه تیراندازی نیروهای سرکوب به معترضان بود، روز پنجم مهر در روز روشن در خیابان راهپیمایی برگزار کرد. در این تظاهرات پرشمار، شعار اصلی، «زن، زندگی، آزادی» بود:

در بوشهر و یزد که شب چهارم مهر تجمع‌ها گسترده بود، در شامگاه پنج مهر جو امنیتی حاکم بود. در شهرستان جم بوشهر به سمت معترضان شلیک شد و بنا گزارشی که زمانه هنوز نتوانسته مستقلاً تأیید کند، دست‌کم یک معترض کشته شده است. تصاویری ویدئوی از بدن تیرخورده یک کودک در شبکه‌ها منتشر شده که گفته می‌شود کشته شهرستان جم و یک نوجوان ۱۴ ساله است.

در یزد هم شعارهای پراکنده و بوق ممتد ماشین‌ها حکایت از شهری داشت که متوجه خطر آمدن به خیابان بود اما خیال نداشت میدان را ترک کند.

زنان در خیابان‌های شلوغ‌تر گوهردشت کرج، و در سپر بین ماشین‌ها، روسری در می‌آورند، شعار می‌دهند و ماشین‌ها با بوق ممتد آنها را تشویق می‌کنند. زنان جوان شعار می‌دهند: «توپ تانک فشفشه، آخوند باید گم بشه».

در اراک تجمعی برگزار شد که در آن معترضان آتش روشن کردند و شعار دادند: «اتحاد، اتحاد».

تهدیدها و تفسیرهای حکومتی‌ها

نهادهای حکومتی و نظامی که با دو قشون‌کشی نیروهای بدنه‌شان نتوانستند آتش خشم معترضان را خاموش کنند، اکنون رو به تفسیر وضعیت آورده‌اند. خلاصه تفسیرهای حکومتی‌ها چنین است: در همه جای ایران اعتراض‌ها کار جوانان و نوجوانان است و در کردستان کار احزاب کرد مخالف جمهوری اسلامی است.

حجت‌الاسلام عبدالله حاجی‌صادقی نماینده خامنه‌ای در سپاه روز پنج مهر با این تفسیر که دشمنان جوانان و نوجوانان را در ایران گرفتار کرده‌اند گفت:

سرتیپ عباس نیلفروشان، معاون عملیات سپاه در حمله به مقر احزاب کرد در اقلیم کردستان هم در گفت‌وگویی با تسنیم گفت:

سپاه حمله به مقرهای احزاب کرد مخالفت جمهوری اسلامی از جمله کومله و حزب دمکرات کردستان را پس از اعتراضات به قتل مهسا امینی در کردستان آغاز کرد و مردم معترض را هم به این احزاب نسبت داد.

با وجود تهدیدهای سپاه، تظاهرات و تجمع در سنندج در یازده روز گذشته هر شب ادامه داشته است. اینترنت کردستان بیشتر از سایر نقاط ایران محدود شده با این حال از تجمع سنندج تصاویری به دست ما رسید که در آن معترضان شعار «مرگ بر دیکتاتور» می‌دهند.

دانشگاه‌های بیشتری به اعتصاب سراسری پیوستند

روز چهارم تیر، ۲۹ دانشگاه ایران به فراخوان انجمن‌های صنفی دانشجویان از جمله انجمن صنفی دانشگاه تهران برای اعتصاب سراسری پیوستند و گفتند که سر کلاس نخواهند رفت.

دانشجویان دانشکده دندانپزشکی دانشگاه اصفهان در روز دوم اعتصاب سراسری به سر کلاس‌ها نرفتند در محوطه دانشگاه تجمع برگزار کردند.

روز پنجم مهر دست کم ۱۴ دانشگاه‌ دیگر یا به فراخوان برای اعتصاب سراسری پیوستند یا صدای اعتراض خود را به وضعیت امنیتی دانشگاه‌ها و بازداشت گسترده دانشجویان بلند کردند، از جمله: دانشجویان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان؛ دانشجویان دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل؛ انجمن علمی علوم سیاسی دانشگاه تبریز؛ جمعی از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز؛ دانشگاه آزاد تهران مرکز؛ شورای صنفی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران؛ دانشکده زبان‌ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران؛دانشجویان دانشگاه فنی دکتر شریعتی تهران؛ انجمن علمی علوم سیاسی دانشگاه تهران؛ دانشکده هنر دانشگاه سوره تهران؛ دانشجویان دانشکده هنر دانشگاه دامغان؛ دانشجویان دانشگاه خوارزمی؛ دانشجویان مهندسی کامپیوتر دانشگاه شیراز؛ دانشجویان دانشکده فنی فومن؛ شورای صنفی دانشگاه گیلان و جمعی از دانشجویان دانشگاه گرمسار.

در بیشتر بیانیه‌های انجمن‌های صنفی دانشجویی، آنها خطاب به استادها هم نوشته‌اند و از آنها خواسته‌اند سکوت خود را بشکنند.

دانشجویان دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل - شهری که در آن سرکوب‌ها خیابان خونین بوده و تعدادی از دانشجویان هم بازداشت شدند خطاب به استادها از آنها خواستند با اعتصاب سراسری همراهی کنند:

دانشجویان نامه‌های حمایتی هم از طرف استادها دریافت کردند. ۱۰ نفر از استاید دانشگاه فردوسی مشهد در اعتراض به شرایط امنیتی حاکم بر کشور و سرکوب سیستماتیک نامه نوشتند و از حکومت خواستند که خشونت را پایان دهد.

نصرالله حکمت، استادفلسفه در دانشگاه بهشتی (دانشگاه ملی) تهران هم به اعتصاب پیوست و خطاب به دانشجویان نوشت:

دانشجویان که به اعتصاب سراسری پیوسته‌اند می‌گویند همه دانشجویان زندانی باید آزاد شوند و تا آنها آزاد نشوند و جو امنیتی حاکم بر دانشگاه‌ها پایان نیابد به سر کلاس نخواهند رفت. استادهای همراه هم با همین مطالبه‌ها گفته‌اند که کلاس برگزار نخواهند کرد.

بازداشت دانشجویان ادامه دارد: یا آنها را با حکم می‌برند و یا در اعتراضات بازداشت می‌کنند. نام دانشجویان بازداشتی‌ که روز پنجم مهر بازداشت شدند و یا خبر بازداشت آنها روز پنجم مهر منتشر شد از این قرار است:

نیما سلطانی، اهل بانە، و دانشجوی کارشناسی رشتە صنایع‌دستی دانشگاهە هنر تهران (بازداشت ۳۱ شهریور)؛ محسن نیک‌منش، دانشجوی کارشناسی رشته گرافیک دانشگاهە هنر تبریز (بازداشت ۲۸ شهریور)؛ محمد پرده‌باف، دانشجوی دانشگاه علم و هنر یزد (بازداشت ۴ مهر ماه در میدان اطلسی یزد)؛ و حسین رهاد، دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه نیشابور (بازداشت روز اول مهر).

تاکنون پیش از ۵۷ دانشجو در ایران با حکم‌های شفاهی و کتبی و یا در اعتراضات دانشگاهی و خیابانی بازداشت شده‌اند.

وضعیت اینترنت: برخی سرویس‌های ایمیل را هم مسدود کردند

اینترنت همراه همچنان در ایران بعدازظهرها قطع می‌شود. در کردستان بیشترین اختلال‌های اینترنت گزارش شده و در مورد شهر اشنویه، تماس با تلفن‌های همراه و تلفن‌های خانگی هم مختل و یا مسدود شده است.

سازمان فیلتربان روز پنجم مهر اعلام کرد که حکومت ایران رو به مسدودسازی ایمیل‌ها آورده و ایمیل یاهو، میل دات کام و اوتلوک متعلق به شرکت مایکروسافت را هم فیلتر کرده است.

امیر رشیدی، کارشناس امنیت و حقوق دیجیتال، در توییتر در واکنش به قطعی اینترنت، مسدودشدن اپ‌ها پیام‌رسان و سرویس‌های ایمیل‌ نوشت:

داگ مدوری، مدیر تحلیل اینترنت در شرکت Kentikinc در توئیتی که منتشر کرد توضیح داد که در هفته گذشته اینترنت تلفن همراه در ایران هر روز حدود ساعت چهار بعدازظهر قطع می‌شود و به مدت هشت ساعت قطع می‌ماند:

شرکت آنها داده‌های اتصال به اینترنت جهانی را در مورد حکم ترافیک شرکت‌های ایرانسل، MCI و رایتل بررسی کردند و قطعی‌های هشت ساعته را در مورد هر سه شرکت گزارش کردند.

این با داده‌های رسیده به زمانه از کاربران همخوانی دارد که می‌گوید بیشترشان اینترنت همراه‌شان تا ساعت ۱۲ شب وصل نمی‌شود. ساعت ۱۲ شب که اینترنت همراه وصل می‌شود، کاربران فرصت اندکی دارند که با اینترنتی که به‌شدت فیلتر شده، فیلترشکن‌هایی که بسیاری از آنها مسدود شده‌ و سرعت کم انتقال داده، خبرها را بگیرند و یا ویدئوهای اعتراضات را جایی آپلود کنند.

موضوع خبررسانی در مورد بازداشت‌ها هم با توجه به وضعیت اینترنت با سرعت کمتری صورت می‌گیرد.