خبرهای نگران‌کننده از طرح‌ها و لوایح محدودکننده فعالیت حرفه‌ای روزنامه‌نگاران

برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرح موسوم به «پیگیری حقوقی و قضایی اخبار کذب در فضای مجازی» را تدوین کرده‌اند. مقدمه توجیهی این طرح و متن آن تاکنون منتشر نشده است اما از سخنان جسته و گریخته برخی اعضای کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس چنین برمی‌آید که طراحان این طرح در پی آن هستند تا افراد منتشر کننده خبرها در فضای مجازی را مسئول تلقی و منتشر‌کنندگان اخباری را که برای حاکمیت آثار سوء دارند، مجبور به جبران خسارت یا تحمل مجازات کنند.

در بخش دیگری از این طرح نیز طراحان به دنبال آن هستند تا روزنامه‌نگاران را به اتهام بزرگ‌نمایی اخباری که نمی‌پسندند تحت پیگرد قضایی قرار دهند.  

علاوه بر این، به گفته محمدمهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد، دولت سرکوبگر سیزدهم قرار است در دی ماه سال جاری لایحه‌ای را با عنوان «لایحه جامع روزنامه‌نگاری» با هدف محدود کردن هرچه بیشتر جریان رسانه‌ای تقدیم مجلس شورای اسلامی کند.

انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران با توجه به این تحولات که پشت درهای بسته و در سکوت رسانه‌ای در حال روی دادن است، در بیانیه‌ای نوشته است:

«با توجه به اینکه تا امروز متن این طرح و آن لایحه منتشر نشده، به نظر می‌رسد تلاش بر این است که این مقررات مهم تا زمان طرح در صحن مجلس از دید مردم و خصوصاً اهالی رسانه و روزنامه‌نگاران مکتوم و پوشیده بماند و زمان مؤثری برای واکنش‌های کارشناسی منتقدان باقی نگذارد.»

انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران در ادامه یادآوری کرده است:

«نگرانی زمانی بیشتر می‌شود که برخی اخبار رسمی و غیررسمی حکایت از آن دارد که جهت‌گیری این متون عمدتاً مبتنی بر تشدید محدودیت‌های نظام گردش اطلاعات در رسانه‌های حرفه‌ای و فضای مجازی و ناقض حقوق و آزادی روزنامه‌نگاران است.»

در حال حاضر بر اساس قوانین جمهوری اسلامی «نشر اکاذیب در فضای مجازی» مطابق با ماده ۱۸ قانون جرایم رایانه‌ای جرم است. هفته گذشته سید مهدی حجتی، وکیل دادگستری، در روزنامه اعتماد یادآور شده بود جرم‌ا‌نگاری جریان آزاد رسانه‌ای بر اساس طرح مجلس، رسانه‌ها و جراید را برای انتشار اخبار در محدودیت شدیدی قرار می‌دهد؛ به ویژه آنکه مادامی که خبری منتشر نشده باشد، نمی‌توان از آثار سوء آن مطلع شد.

به نظر می‌رسد طراحان طرح «پیگیری حقوقی و قضایی اخبار کذب در فضای مجازی» و لایحه دولت، علاوه بر ملاحظات امنیتی، در پی ساکت کردن رسانه‌ها درباره فسادهای اقتصادی‌اند.

انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران با ابراز نگرانی شدید از عدم اطلاع‌رسانی دقیق در مورد طرح و لایحه یاد شده در ادامه بیانیه خود خواهان آن شد که هرچه سریع‌تر متن طرح نمایندگان در مورد فضای مجازی و لایحه مورد نظر دولت درباره روزنامه‌نگاری، به طور عمومی منتشر شود و «فرصت مناسب برای نقد و بررسی آن توسط کارشناسان مرتبط فراهم شود تا موارد ناقض حقوق رسانه‌ها و نیز موارد مغایر با واقعیت‌های نظام گردش اطلاعات در این متون آشکار و احتمالاً برطرف شود.»

پیش از این اما انجمن صنفی روزنامه‌نگاران تهران در اطلاعیه‌ای اعلام کرده بود «آمار روزنامه‌نگاران بازداشت‌شده از آغاز اعتراضات اخیر بر مبنای گزارش‌های رسمی و غیررسمی حدود ۷۰ نفر بوده که تعدادی از این افراد با قرار وثیقه آزاد شده‌اند.»

روز گذشته کانال خبری «امتداد» گزارش داد که داود باقری، مدیر مسئول روزنامه‌های «جامعه فردا» و «عطر یاس» به دلیل انتشار مطالب انتقادی در نقد عملکرد سیاسی و اقتصادی دولت و نحوه برخورد با معترضان، توسط اطلاعات سپاه در اراک بازداشت شده است.

افشین غلامی، سردبیر ماهنامه تفکر انتقادی هم از تاریخ ۲۰ مهر ماه سال جاری تاکنون مفقودالاثر شده است.

انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران ۲۲ آذر فهرست روزنامه‌نگاران بازداشتی را به شرح زیر اعلام کرده است:

احسان پیربرناش، روزنامه‌نگار ورزشی و طنزنویس، ۶ آبان بازداشت شد.
نیلوفر حامدی، روزنامه‌نگار شرق، روز ۳۱ شهریور، محل بازداشت خانه‌اش در تهران 
هدی توحیدی، خبرنگار، ۳۱ شهریور بازداشت شد.
ویدا ربانی، روزنامه‌نگار حق ااتحریر، زمان بازداشت روز ۲ مهرماه، محل بازداشت در تهران
یلدا معیری، عکاس خبری، در حین فعالیت رسانه‌ای در روز بازداشت ۳۰ شهریور و به زندان قرچک ورامین منتقل شد.
هاشم موذن‌زاده، فعال رسانه‌ای، سی‌ام شهریورماه، محل بازداشت در تهران
اشکان شمی‌پور، فعال رسانه‌ای اهل خوزستان، ۹ مهرماه بازداشت شد.
افشین غلامی، سردبیر ماهنامه تفکر انتقادی، از تاریخ ۲۰ مهرماه تاکنون مفقودالاثر شده است. 
الهه محمدی، روزنامه‌نگار هم‌میهن، زمان بازداشت در روز ۷ مهرماه، محل بازداشت در خانه‌اش در تهران.
امید طحان بیدهندی، خبرنگار آزاد و سابق خبرگزاری مهر، زمان بازداشت ۱۲ مهرماه، محل بازداشت در تهران
امید هرمزی، روزنامه‌نگار ورزشی، ۳ آذر بازداشت شد و تاکنون آزاد نشده است. 
آریا جعفری، عکاس خبرگزاری ایسنا اصفهان، زمان بازداشت یکشنبه ۳ مهرماه، محل بازداشت اصفهان
حسین یزدی، مدیر رسانه‌های ایران تایمز و مبین ۲۴، زمان بازداشت ۱۴ آذر محل بازداشت اصفهان
رضا اسدآبادی، خبرنگار حوزه کارگری ایلنا،۲ آذرماه بازداشت شد.
روح الله نخعی، بازداشت در روز ۱ مهرماه، محل بازداشت در خانه دوستش
زهرا توحیدی، خبرنگار سیاسی، ۳۱ شهریور در خانه خواهرش بازداشت شد سجاد رحمانی، روزنامه‌نگار گیلانی و عضو خانه مطبوعات استان گیلان، ۲۲ آبان بازداشت شد.
شهریار قنبری، مدیر مسئول نشریه بادبان، زمان بازداشت ۱۰ مهر، محل بازداشت خرم آباد
صبا شعردوست، خبرنگار حق‌التحریر، در تاریخ ۱۹ مهرماه بازداشت شد
علی خطیب‌زاده، روزنامه‌نگار خبرگزاری موکریان، زمان بازداشت روز ۲۹ شهریور، محل بازداشت سقز
علیرضا جباری دارستانی، خبرنگار اجتماعی مهر، زمان بازداشت سوم مهر ماه، محل بازداشت تهران
علیرضا خوشبخت، روزنامه‌نگار حق التحریر، زمان بازداشت در روز اول مهر، محل بازداشت در خانه
فاطمه ناصر رنجبر روابط عمومی دیجی کالا، آبان بازداشت شد و تاکنون آزاد نشده است.
فرخنده آشوری، خبرنگار آزاد و خبرنگار سابق خبرگزاری فارس، زمان بازداشت ۲۵ مهرماه، محل بازداشت در شهر شیراز
فرزانه یحیی آبادی، خبرنگار محلی در آبادان، ۲۷ مهرماه، محل بازداشت در محل کارش
فهیمه نظری، خبرنگار حوزه تاریخ ، ۲۳ آبان ماه محل بازداشت: منزل شخصی
محمد زارع فومنی، مدیر مسئول روزنامه صدای اصلاحات، ۱۷ مهرماه بازداشت شد
مرضیه (زینب) امیری قهفرخی، روزنامه‌نگار فعال حوزه زنان و کارگری، ۱۰ آبان بازداشت شد
مرضیه طلایی، روزنامه‌نگار خبرگزاری موکریان، بازداشت روز ۲۹ شهریور، محل بازداشت در سقز
مریم وحیدیان، خبرنگار حوزه کارگری و شبکه شرق، ۶ آذرماه در خانه‌اش در تهران بازداشت شد
مسعود کردپور، مسئول آژانس خبری موکریان، بازداشت ۲۹ شهریور، محل بازداشت در بوکان
ملیحه درکی، عکاس خبرنگار در شیراز، بازداشت روز ۴آبان‌ماه، محل بازداشت در اعتراضات در شهر آبادان
مهرنوش طافیان، خبرنگار محلی در خوزستان، زمان بازداشت ۶ مهرماه، محل بازداشت شهر اهواز
نازیلا معروفیان، خبرنگار رویداد ۲۴ و خبرنگار سابق دیده‌بان ایران، ۸ آبان پس از انتشار مصاحبه با پدر مهسا امینی بازداشت شد
نسرین حسنی، خبرنگار روزنامه محلی اتفاقیه، بازداشت ۸مهرماه، محل بازداشت در شهر بجنورد