گرمایش زمین: اکسون از دهه‌ها پیش همه‌چیز را می‌دانست

اکسون [اکسون‌موبیل]، ابرشرکت چندملیتی آمریکایی و یکی از غول‌های نفتی، سال‌ها در حیطه‌ی عمومی دانش مربوط به گرمایش زمین را انکار می‌کرد و تبلیغات و فعالیت‌هایش علیه بسیج ضروری نیروها برای مقابله با تغییرات اقلیمی بود. اما دانشمندانی که به سفارش این شرکت درباره گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی مربوط به آن تحقیق می‌کردند، از دهه ۱۹۷۰ میلادی، پیش از آنکه بسیاری از ما به دنیا آمده باشیم، به دقت روند فاجعه را پیش‌بینی کرده بودند.

پیش از این معلوم شده بود که از ۱۹۵۰ میلادی، بخش‌هایی از صنعت نفت در کشورهای غربی از خطرهای گرمایش زمین و رابطه آن با انتشار گازهای گلخانه‌ای به ویژه ناشی از سوزاندن سوخت‌های فسیلی آگاه بودند اما همیشه آن را از دید عموم پنهان نگه داشتند. آنها همچون اکسون که دست کم از نیم قرن پیش از فاجعه اقلیمی پیش رو آگاه بود، نه تنها دانش اقلیمی را در حیطه عمومی انکار می‌کردند، بلکه در پارلمان‌ها نیز به نفع مقررات‌زدایی از صنایع سوخت فسیلی و مقابله با تصویب سیاست‌های اقلیمی لابی‌گری می‌کردند.

اکنون تحلیلی جدید در مجله «ساینس» منتشر شده که نشان می‌دهد دانشمندان اکسون نه تنها از خطر آگاه بودند، بلکه به شکل غریبی پیش‌بینی‌هایشان درباره روند تغییرات اقلیمی از دهه ۱۹۷۰ به این سو با آنچه واقعا رخ داد، یکی است.

این پژوهش اسناد داخلی اکسون و پژوهش‌های دانشمندان در استخدام این غول نفتی را از ۱۹۷۷ تا ۲۰۰۴ بررسی کرده است.

دانشمندان اکسون پیش‌بینی کرده بودند که به دلیل انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از سوزاندن سوخت‌های فسیلی، هر دهه زمین ۰,۲ درجه سلسیوس گرم‌تر خواهد شد. پیش‌بینی آنها از منحنی افزایش انتشار گازهای کربنی نیز بسیار به واقعیت رخ‌داده نزدیک است.

این دانشمندان حتی گفته بودند که گرمایش زمین ناشی از دخالت بشری است و تأثیرش در حوالی سال ۲۰۰۰ قابل ردیابی خواهد بود. آنها حتی پیش‌بینی کرده بودند که نوعی «بودجه کربنی» برای محدودکردن گرمایش زمین به زیر دو درجه سلسیوس نسبت به متوسط دما پیش از انقلاب صنعتی لازم است.

کشورهای جهان در سال‌های اخیر ذیل توافقنامه پاریس و نشست‌های پس از آن نوعی «اعتبار کربنی» را پیش‌بینی کرده اند که برای انتشار کربن از سوی ابرشرکت‌ها و دولت‌ها سقف یا یک «بودجه کربنی» مشخص می‌کند.

جفری سوپران، رئیس گروه نویسندگان پژوهش منتشرشده که کار مشترک دانشگاه هاروارد و انستیتو پست‌دام درباره پژوهش تأثیر اقلیمی است، به «گاردین» می‌گوید:

اکسون علی‌رغم آگاهی دقیق از روند فاجعه در عوض کارزاری برای بی‌اعتبار کردن سخن دانشمندان درباره تغییرات اقلیمی و گرمایش زمین به راه انداخت. رکس تیلرسون، وزیر خارجه پیشین ایالات متحده و رئیس وقت هیأت مدیره اکسون ۲۰۱۳ گفته بود که الگوهای اقلیمی دقیق نیستند و درباره تأثیر سوزاندن سوخت فسیلی بر گرمایش زمین «عدم قطعیت‌هایی وجود دارد».

از ۱۹۶۵ به این سو، تنها ۲۰ ابرشرکت صنایع سوخت فسیلی مسئول انتشار یک سوم کل گازهای کربنی در جو بوده اند. اکسون در رده چهارم است؛ پس از آرامکو عربستان، شورون، گازپروم، و تنها یک رده قبل از شرکت نفت ملی ایران.

اگر انتشار گازهای گلخانه‌ای با روند فعلی پیش برود و جهان از سطح ۱,۵ درجه افزایش دما بگذرد، پیامدهای وخیم تغییرات اقلیمی در زمان حیات اغلب ما ساکنان زمین هویدا خواهد شد و برخی همین حالا نمایان شده‌اند: خشکسالی، قحطی، مهاجرت‌های اقلیمی انبوه، بیابان‌زایی،‌ پدیده‌های اقلیمی حاد،‌ سیل، خسارت‌های اقتصادی، آتش‌سوزی‌های طبیعی گسترده و بسیاری موارد دیگر که به گفته سازمان ملل به «آپارتاید اقلیمی» ختم خواهد شد.

هم اکنون غلظت دی‌اکسید کربن با رسیدن به ۴۲۱ بخش در میلیون (ppm) به بیش از یک و نیم برابر غلظت آن پیش از انقلاب صنعتی رسیده است.

از زمانی که توافق اقلیمی پاریس امضا شد،علی‌رغم همه وعده‌ها، انتشار گازهای گلخانه‌ای حاصل از سوزاندن سوخت‌های فسیلی پنج درصد افزایش یافته است. این میزان می‌تواند در ۲۰۲۳ بار دیگر رکورد بزند. در صورت ادامه این روند، بشریت حد گرمایش ۱,۵ درجه‌ای زمین را دهه آینده پشت سر خواهد گذاشت.

گازهای کربنی ناشی از سوزاندن سوخت فسیلی در ۲۰۲۲، یک درصد افزایش یافت و به میزان ۳۶,۶ میلیارد تن رسید: بزرگترین میزان آن در تاریخ و ۵ درصد بیشتر از سطح آن در ۲۰۱۵، زمانی که توافق اقلیمی پاریس امضا شد.

مهم‌ترین دلیل این اتفاق، افزایش مصرف مشتقات نفتی به ویژه پس از پندمی کرونا و رونق گرفتن صنعت هوانوردی بین‌المللی است. و البته سبزشویی غول‌های نفتی که علی رغم لفاظی‌هایشان در «حمایت» از محیط زیست، هیچ اقدام معناداری انجام نداده اند. بنا به گزارش پیشتر منتشرشده «کلایمت تریس»، میزان انتشار گازهای فسیلی از صنایع سوخت فسیلی سه برابر بالاتر از آن چیزی است که صاحبان این صنایع ادعا می‌کنند.