سال گذشته به پهنای سوئیس از جنگل‌های بارانی بکر جهان کاسته شد

علی‌رغم وعده‌های سیاستمداران و رهبران جهان برای حفظ جنگل‌های بارانی برای مقابله با حادترشدن بحران اقلیمی، در ۲۰۲۲ به اندازه مساحت کشور سوئیس از جنگل‌های بارانی دست‌نخورده‌ی جهان کاسته شد.

آماری که موسسه منابع جهان (WRI) و دانشگاه مری‌لند منتشر کرده‌اند، نشان می‌دهد سال گذشته میلادی هر دقیقه برابر با مساحت ۱۱ زمین فوتبال از جنگل‌های نخستین جهان نابود شده است.

جنگل‌های نخستین یا کهن‌رشد به جنگل‌های بکر و دست‌نخورده‌ای می‌گویند که بدون تداخل‌های محیط زیستی رشد کرده‌اند و زیست‌بوم منحصربه‌فردی را تشکیل داده‌اند.

بیش از یک سوم جنگل‌های بکر بارانی در آمریکای جنوبی، کمتر از ۳۰ درصد در آمریکای شمالی، حدود ۲۰ درصد در آسیای شمالی، هشت درصد در آفریقا، هفت درصد در جنوب آسیا ــ اقیانوسیه و بقیه در دیگر قاره‌های جهان قرار دارند.

برزیل، اندونزی، و جمهوری دموکراتیک کنگو روی‌هم‌رفته میزبان نیمی از جنگل‌های بارانی بکر جهان هستند.

بنا به پژوهش جدید، ۴,۱ میلیون هکتار جنگل‌های بارانی قاره‌های مختلف، در ۲۰۲۲، به نفع ساختن چراگاه دام‌ها و زمین کشاورزی و استخراج‌های معدنی، نابود شده اند و اجتماع‌های بومی وابسته به آنها نیز به دست این فرآیندهای سرمایه‌داری استخراجی وادار به ترک سرزمین‌هایشان شده اند.

در ۲۰۲۱ در جریان بیست و ششمین نشست اقلیمی سازمان ملل (COP۲۶)، رهبران جهان از جمله جو بایدن رئیس‌جمهوری ایالات متحده، شی جین پینگ رئیس جمهوری چین، و ژائیر بولسونارو رئیس جمهوری پیشین برزیل تعهد دادند که برای توقف و معکوس کردن روند جنگل‌زدایی تا ۲۰۳۰ دست به عمل خواهند زد. پژوهش منتشرشده جدید نشان می‌دهد که آنها نتوانسته‌اند به تعهد خود عمل کنند.

میزان از بین رفتن جنگل‌های نخستین در ۲۰۲۲ حدود ۱۰ درصد بیشتر از ۲۰۲۱ بود.

پیش از این در پژوهش‌های دیگری دانشمندان هشدار داده بودند که بخش قابل توجهی از جنگل‌های بارانی آمازون در نقطه تحولی بحرانی قرار دارند و ممکن است بر اثر تغییرات اقلیمی و بی‌توجهی به حفاظت از آنها در برابر صنعت چوب‌ و آتش‌سوزی‌ها، به «گرم‌دشت» تغییر اقلیم دهند.

گروه دیگری از دانشمندان هم در پژوهش دیگری هشدار داده بودند که ذخیره کربن در جنگل‌های استوایی در آمازون و آفریقا رو به زوال است و در سه دهه اخیر دائماً کاهش یافته است.

اگر جنگل‌های استوایی نتوانند به کارکرد جذب گازهای کربنی از جو ادامه دهند،‌ بحران اقلیمی با شتابی فزاینده پیش خواهد رفت. اما دانشمندان می‌گویند خطر از این هم بیشتر است. بر اساس مدل آنها،‌ جنگل‌های آمازون بر اثر آسیب‌های وارده به آن توسط صنایع چوب‌بری و کشاورزی و تحت تأثیر تغییرات اقلیمی، در دهه بعد از یک ذخیره‌کننده عظیم کربن به یک منبع انتشار عظیم کربن در جو بدل خواهد شد. بر اساس بدترین سناریوهای تغییرات اقلیمی، این اتفاق قرار بود دهه‌ها بعد رخ دهد.

اگر انتشار گازهای گلخانه‌ای با روند فعلی پیش برود و جهان از سطح ۱,۵ درجه افزایش دما بگذرد، پیامدهای وخیم تغییرات اقلیمی در زمان حیات اغلب ما ساکنان زمین هویدا خواهد شد و برخی همین حالا نمایان شده‌اند: خشکسالی، قحطی، مهاجرت‌های اقلیمی انبوه، بیابان‌زایی،‌ پدیده‌های اقلیمی حاد،‌ سیل، خسارت‌های اقتصادی، آتش‌سوزی‌های طبیعی گسترده و بسیاری موارد دیگر که به گفته سازمان ملل به «آپارتاید اقلیمی» ختم خواهد شد.

هم اکنون غلظت دی‌اکسید کربن با رسیدن به ۴۲۱ بخش در میلیون (ppm) به بیش از یک و نیم برابر غلظت آن پیش از انقلاب صنعتی رسیده است.

از زمانی که توافق اقلیمی پاریس امضا شد،علی‌رغم همه وعده‌ها، انتشار گازهای گلخانه‌ای حاصل از سوزاندن سوخت‌های فسیلی پنج درصد افزایش یافته است. این میزان می‌تواند در ۲۰۲۳ بار دیگر رکورد بزند. در صورت ادامه این روند، بشریت حد گرمایش ۱,۵ درجه‌ای زمین را دهه آینده پشت سر خواهد گذاشت.