رویای پرواز با بال‌های شکسته

این‌قدر باهوش بودم که در برخی مقاطع، به صورت جهشی، دو تا کلاس در یک سال درس می‌خواندم. اما برای دانشگاه کمی بدبیاری آوردم. در دانشگاه دولتی در مرحله دوم قبول نشدم، اما در دانشگاه آزاد برای دبیری تاریخ و رشته حقوق با رتبه ۲۲ قبول شدم، اما به دلیل مشکلات مالی، مجبور شدم به دانشگاه پیام نور بروم. رشته علوم اجتماعی. پس از چند ترم، به دلیل دور بودن راه و هزینه‌ها، ترک تحصیل کردم.

تنها درآمد ما معلولان از بهزیستی است. من از کودکی عضو بهزیستی شدم. آن موقع ماهی ۱۵ هزار تومان می‌دادند و این مبلغ ادامه یافت تا امروز که شده ماهی ۵۰۰ هزار تومان. فقط همین مبلغ را می‌دهند و بیمه نمی‌کنند. من الان بیمه نیستم. در جاهایی هم که کار کردم بیمه نشدم. چندسال پیش، فکر کنم ۱۰ سال پیش بود، قرار بود به ما ویلچر بدهند. آن‌موقع قیمتش ۸۰۰ هزار تومان بود، اما هنوز ندادند. خودروهایی هم برای عبور و مرور معلولان وجود دارد که فقط مختص نابینایان و معلولان با ویلچر است و شامل همه معلولان نمی‌شود.

در این مراسم، رئیسی حتی بر ضرورت متناسب‌سازی معابر عمومی، ایجاد اشتغال و تامین مسکن برای افراد دارای معلولیت تاکید کرد. اما چه شد؟ طنز ماجرا اینجا است وقتی رئیس‌جمهوری لایحه بودجه ۱۴۰۲ را به مجلس داد، ردیف بودجه قانون حمایت از معلولان حذف شده بود.

از بچگی علاقه و استعداد بسیاری در کارهای هنری داشتم: از نقاشی گرفته تا شعر و قصه. یک‌بار مصطفی رحماندوست یک نامه با دستخط خودش برایم فرستاد و از قصه کودکی که من برای مجله فرستاده بودم، تعریف و تمجید کرد. این موجب شد تا من شعر و قصه و نقاشی را به موازات هم ادامه بدهم. بعدها قصه‌ها و پاورقی‌های زیادی برای مجلات بزرگسال نوشتم، از جمله مجله روزهای زندگی و جوانان امروز. کمدی تلخ اینجا است: یک روز از مجله جوانان امروز به من زنگ زدند که ۶۰ ایده داستان بنویس و برایمان بیاور. شب تا صبح، من می‌نوشتم و خانواده پیش‌نویس‌های من را پاک‌نویس می‌کردند. فردا کارها را فرستادم، اما چند هفته بعد، همه کارها به نام یکی دیگر منتشر شده بود.

من از بچگی در مدرسه تئاتر کار می‌کردم. حتی کلاس پنجم در تئاتر منطقه، برنده شدیم. اینها موجب شد در بیست‌سالگی وارد دوبله شوم. چند ترم کلاس دوبله رفتم در انجمن گویندگان جوان و مدتی هم برای رادیو نمایش کار کردم، اما متاسفانه پولی به من ندادند. از اینجا بود که رفتم دنبال کلاس‌های آزاد کارگردانی. چند ترم هم رفتم، اما وقتی که دیگر هزینه‌ها بالا رفت، بیرون آمدم و به صورت خودآموز ادامه دادم. پس از یک تجربه تئاتری با یکی از دوستان کارگردانم، اولین فیلمم را با کمک همکلاسی‌هایم ساختم.

اول خوشحالی بود، خوشحال از اینکه شاید این جشنواره پُلی شود برای ورود به دنیای سینما و تلویزیون، اما تنها پُزش برای آنها بود از اینکه جشنواره‌ای برای معلولان برگزار کرده‌ بودند؛ بعد از پایان جشنواره، همه را رها کردند و من ماندم و جایزه نقدی ۱۵۰ هزارتومانی و یک لوح تقدیر و تندیس و این جمله که در تیزر تبلیغاتی جشنواره بود: متشکرم از کسانی که این بستر را فراهم کردند تا ما هم بتوانیم با بال‌های شکسته پرواز کنیم.

یک روز قبل از اختتامیه جشنواره به من زنگ زدند که شما برنده شده‌اید. من آماده رفتن شده بودم و بلیت گرفته بودم که شبش از طرف جشنواره به من زنگ زدند که یکی از داورها پسر خواهرش را به جای شما برنده اعلام کرده است.

می‌رفتم پیش یکی از گریمورها و روی دست او، کار را یاد گرفتم. بعد از آن، در شهربازی‌ها و جشن‌هایی که ارگان‌های دولتی مثل شهرداری و سازمان کشتیرانی و... برای خانواده‌ها برگزار می‌کردند، کودکان را گریم می‌کردم. کار اصلی‌ام در شهربازی بود. تازه داشت کارم می‌گرفت که کرونا آمد. کرونا که آمد خانه‌نشین شدم و تنها درآمدم همان حقوق بسیار ناچیزِ بهزیستی بود و گاهی هم در اینستاگرام، اگر سفارشی برای طراحی پرتره می‌گرفتم.

با اینکه فروش نقاشی‌ها حتی هزینه ابزار و وسایل نقاشی را درنمی‌آورد، اما کارم را دوست دارم به‌ویژه ارتباط با مردم را. بیشتر نقاشی‌هایم را آقایان می‌خرند. من از موتوری‌ها خوشم نمی‌آمد، اما الان بیشتر نقاشی‌های آبرنگ و طراحی‌هایم را آنها می‌خرند. دختران و زنان هم وقتی من را می‌بینند که مثل خودشان اینجا نشسته‌ام، می‌آیند و پرتره‌شان را می‌کشم. برای هر پرتره ۱۸۰ هزار تومان می‌گیرم، گاهی هم هر چقدر خودشان بدهند؛ گاهی هم شده از کودکانِ کار پُرتره کشیده‌ام و هیچ نگرفته‌ام.

تا جایی ‌که یادم می‌آید، از کودکی تا امروز، وضعیت معلولان هیچ فرقِ معناداری نکرده، در همه دوره‌ها بد بوده، الان بدتر هم شده است. من در زمانی که در رادیو  جوان و رادیو نمایش کار می‌کردم، خطاب به دولت و نهادهای فرهنگی گفتم که باید مثل صندوقِ حمایت از هنرمندان و نویسندگان و روزنامه‌نگاران، صندوقی هم برای حمایت از هنرمندان معلول ایجاد شود که شامل بیمه خدمات درمانی و بازنشستگی باشد، چون با ماهی ۴۰۰-۵۰۰ هزار تومانی که بهزیستی می‌دهد عملا هیچ کاری نمی‌شود کرد.

من یک‌سالی به مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد رفتم که به معلولان در زمینه‌های مختلف آموزش می‌دهند. می‌گفتند در آنجا به دلیل کلاس‌های هنری و... امکان آشنایی برای معلولان فراهم می‌شود. اما وقتی من رفتم، دیدم زنان و مردان را  از هم جدا کرده‌اند. اگر ما در این جامعه با دیگری آشنا نشویم کجا باید آشنا شویم؟ انگار ما معولان هیچ حقی برای زندگی نداریم.

 زندگی یک معلول در ایران تنها به بخت و اقبال وابسته است. اگر معلول، خانواده‌اش ثروتمند نباشد یا حتی بدسرپرست باشد که اکثرا همین‌طور هستند، یک زندگی بسیار بدی خواهد داشت. در این شرایط که دولت هم کمکی نمی‌کند، وقتی کسی هم با یک معلول ازدواج نمی‌کند، این زندگی دردناک‌تر می‌شود؛ چون این تنهایی با خودش افسردگی همراه می‌آورد و همین‌ها، زندگی را برای یک معلول، به ویژه معلولِ هنرمند وحشتناک می‌کند. فقط می‌توانم بگویم تنها بخت و اقبال و امید به آینده می‌تواند یک معلول را در ایران زنده نگه دارد.