زن‌کشی به‌دست مردان:‌ دست‌کم هر چهار روز یک زن

آمارهای زن‌کشی در ایران که با چشم‌پوشیدن از نقش نظام مردسالار و زن‌ستیز، تحت عنوان قتل‌های خانوادگی یا «ناموسی» طبقه‌بندی می‌شوند نامعلوم است. روزنامه شرق چهارشنبه ۱۴ تیر گزارشی را از موارد رسانه‌ای‌شده زن‌کشی به‌دست مردان منتشر کرده است که نشان می‌دهد تنها در دو سال گذشته دست‌کم هر چهار روز یک زن در ایران به‌دست مردی از نزدیکانش به قتل رسیده است.

طبق این گزارش فقط در سه ماه فروردین، اردیبهشت و خرداد سال جاری قتل‌های موسوم به «ناموسی» جان حداقل ۲۷ زن را به‌دست شوهر یا پدرشان گرفته است.

بنا بر آمارهایی که هزارتوی جامعه مردسالاری را رد کرده و به رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی رسیده اند، از خرداد ۱۴۰۰ تا پایان خرداد ۱۴۰۲، ۱۰۸ شوهر جان زنشان را گرفته اند، ۱۷ برادر به زندگی خواهرشان پایان داده‌اند، ۹ پسر مادرشان را به قتل رسانده اند و ۱۳ پدر دخترشان را کشته اند. ۱۹ زن نیز توسط اعضای خانواده اعم از پدرشوهر، برادرشوهر، پسر خاله یا شوهر سابقشان به قتل رسیده اند.

یک فعال حقوق زنان در گفت‌وگو با روزنامه شرق اما دست‌کم ۲۰۲ مورد زن‌کشی را در این‌ بازه زمانی برشمرده است. به گفته او در طی این مدت ۲۵ زن سوزانده شدند، ۳۵ زن خودسوزی کردند، ۱۸ زن حلق‌آویز شدند، شش زن مورد اسیدپاشی قرار گرفتند، ۲۸ زن مثله شدند، ۳۲ زن به ضرب گلوله به قتل رسیدند، پنج زن از بلندی پرتاب شدند، سه زن عامدانه با خودرو زیر گرفته شدند، ۱۱ زن خفه شدند و ۳۹ زن نیز با دلایل نامعلوم به قتل رسیدند.

انوع مختلف وادارکردن زنان به «خودکشی» مانند وادارکردن به خودسوزی و وادارکردن به حلق‌آویزکردن خود و خوردن سم به‌عنوان نوعی صحنه‌سازی که در آن زن به خاطر حفظ آبرو و حیثیت مرد یا خانواده به گرفتن جان خودش وادار می‌شود، در این آمارها لحاظ نشده‌اند.

آنچه این قتل‌ها را متمایز می‌کند، مسئله جنسیت است. به این معنا که به یک مرد در شرایط مشابه چنین خشونتی اعمال نمی‌شود و جان او گرفته نمی‌شود.

رسانه‌ها و مقام‌های رسمی ایران اغلب دلیل مبهم «اختلافات خانوادگی» را برای این نوع زن‌کشی عنوان می‌کنند. اختلافاتی که در «خانواده» بروز می‌کند، به‌عنوان نهادی که از نظر قانونی ‌و عرفی پدر، شوهر، برادر و دیگر مردان بر زن، بدن او و اراده او تسلط و قیمومیت دارند.

به گفته فعالان حقوق زنان مواردی چون ضرورت اخذ رضایت پدر برای ازدواج، تأکید قانون مدنی بر تمکین زن از شوهر وعدم قصاص پدر در صورت قتل فرزند از مواردی‌ست که زن را مایملک مرد تعریف کرده و مولد انقیاد و خشونتی‌ست که به زنان در خانواده تحمیل می‌شود. عرف هم در همدستی با این قوانین همواره بر لزوم تبعیت زنان از مردان در خانواده تأکید کرده است.

فعالان می‌گویند عبارت مبهم «اختلافات خانوادگی» علاوه بر «فریبی برای تقلیل یا بی‌اهمیت جلوه‌دادن قتل‌های ناموسی و جنایت علیه زنان»، حساسیت عمومی و بازخورد افراد را در قبال آسیب‌ها و جنایاتی مانند قتل‌های ناموسی، تجاوز از سوی محارم، کودک‌آزاری و دیگر انواع خشونت علیه زنان در خانواده، تضعیف می‌کند.

نام و تصویر قاتل یا قاتلان غالباً گزارش نمی‌شود و بسیاری از آن‌ها هرگز تحت تعقیب قانون قرار نمی‌گیرند.

در دو سال گذشته دلیل کشتن ۸۷ زن به‌دست مردان در رسانه‌های رسمی ایران «اختلافات خانوادگی» ذکر شده است. در این گزارش‌ها قتل ۳۸ زن «به‌دلیل مسائل ناموسی» و ۱۰ زن به‌علت «مسائل مالی» ثبت شده است. برای ۳۰ مورد زن‌کشی دیگر هم دلیل مشخصی عنوان نشده است.

از این موارد ۴۳ مرد زنان را با گلوله و اغلب با اسلحه شکاری، کلت کمری و حتی کلاشینکف کشته ‌اند. ۴۰ مرد زنان را با ضربات چاقو به قتل رسانده اند. ۳۵ مرد زنان را با دست، روسری و ملافه خفه کرده اند. ۶ مرد زنان را با ریختن مستقیم بنزین روی آن‌ها یا آتش‌زدن ماشین یا خانه‌ای که زن در آن حضور داشته آتش زده و کشته اند. چهار مرد جان زنان را با ضربات چکش و دو مرد جان آن‌ها را با هل دادن گرفته اند. نحوه قتل پنج زن مشخص نیست و ۳۰ زن هم با روش‌های «نامعمول» مانند مثله کردن، با ضربات سنگ، پرتاب از ارتفاع و یا با سنگ فرز کشته شده اند.

بیشترین موارد رسانه‌ای شده مرتبط با استان تهران است که شامل ۴۱ مورد زن‌کشی ست.

جان زنان پشت یک عدد

جزئیاتی که در ادامه می‌آید اعم از سن قاتل یا مقتول، محل وقوع قتل و دلیل قتل توسط منابعی که این قتل‌ها را به رسانه‌ها افشا کرده اند یا مسئولان، اعم از نیروی انتظامی و یا خود رسانه‌های رسمی در ایران انتخاب شده اند. در بیشتر این موارد نام زنی که به قتل رسیده و مردی که مرتکب این جنایت شده برده نشده و اطلاعات مربوط به پرونده قتل منتشر نشده است.

با در نظرگرفتن این‌که موارد محدودی از قتل‌های جنسیتی زنان به‌دست مردان نزدیکشان در رسانه‌ها منتشر می‌شوند، بررسی موارد منتشرشده اما نشان می‌دهد که کشتن زنان در نقاط مختلف ایران و در همه سنین رواج دارد.

موارد زن‌کشی در سال ۱۴۰۰

طبق روزشمار جمع‌آوری‌شده توسط روزنامه‌نگاران «شرق» ، در خرداد ۱۴۰۰ هفت زن کشته شده‌اند. یک زن در منطقه فلاح تهران به دلیل «مسائل ناموسی» آنقدر ضرب و شتم شده تا جان داده است. زن دیگری به نام مینا توسط نامزد سابقش و صرفاً به این خاطر که رابطه‌ را به‌هم زده، با ضربات چاقو کشته شده است. دایی یک دختر ۲۴ ساله‌ای به‌دلیل «اختلافات خانوادگی» او را آتش‌زده. شوهر یک زن به خاطر مسائل ناموسی او را از پنجره به بیرون پرتاب کرده و شوهر زن دیگری که هر دو مهاجران افغانستانی بودند، به خاطر مشاجره بر سر بازگشتن به افغانستان جان او را با ضربات چاقو گرفته است. شوهر زن دیگری در آبادان به خاطر «اختلافات خانوادگی» او را با ضربات چاقو به قتل رسانده و برادر زن ۲۸ ساله‌ای به نام نرگس، به خاطر درگیری خواهرش با بیماری اعتیاد او را خفه کرده است.

در تیر ۱۴۰۰، ۱۱ مورد زن‌کشی در رسانه‌های رسمی ایران منتشر شده است. پسری در تهران مادرش را به دلیل نامعلوم با ضربات چاقو کشته است. شوهر زن دیگری در جیرفت به خاطر اختلاف بر سر حضانت فرزند با سلاح ساچمه‌ای در مقابل ساختمان شواری حل اختلاف در جیرفت به او شلیکی مرگبار کرده است. پدر شکیبای ۱۶ ساله در کرمانشاه به خاطر مسائل «ناموسی» جان دخترش را با ضربات چاقو گرفت و شوهر گلناز ۴۰ ساله در تهران به دلیل نامعلوم با اسلحه شاه‌کش زنش را کشت و به زندگی خودش هم پایان داد.

شوهر زن دیگری در گتوند در استان خوزستان با شلیک گلوله زن، پدر، مادر و برادر او را کشت و برادرزاده زن دیگری در گلشهر کرج به خاطر آن‌چه درگیری خودش با بیماری اعتیاد ذکر شده، عمه‌اش را خفه کرد. شوهر زن ۱۶ ساله‌ای در حین بارداری پس از آن‌که این زن نوجوان از او برای خرید سیسمونی تقاضای پول کرد با «ضربات سنگین» او را به قتل رساند و شوهر زن ۶۳ ساله‌ای در کرج پس از بروز اختلاف برسر نگهداری مادرشوهر او را خفه کرد. در زنجان و قم شوهران دو زن یکی به علت «اختلافات خانوادگی» و دیگر به دلیلی نامعلوم با شلیک گلوله جان این زنان را گرفتند و پس از این جنایت خودکشی کردند.

در مرداد ۱۴۰۰ پنج مورد زن‌کشی به رسانه‌های رسمی رسیده است. شوهر یک زن در مشهد به دلیل «بدخلقی زن» با ۱۷ ضربه چاقو او را کشت. شوهر دیگری که در روستای کاظم‌آباد مشهد به خاطر آن‌چه درگیری‌اش با بیماری اعتیاد ذکر شده با ضربات چاقو جان زن را گرفت. شوهر دیگری در البرز به دلیل آن‌جه «درگیری زوج با اعتیاد و اختلاف با هم» عنوان شده با دستگاه سنگ فرز زن را کشت. شوهر زن دیگری در روستای حین‌آباد سنندج به دلیل «اختلافات خانوادگی» با اسلحه شکاری جان زنش و چهار نفر از اعضای خانواده او را گرفت و به زندگی خودش هم پایان داد. شوهر زن دیگری در تبریز هم به دلیل مشابه و با شیوه «نامعلوم» زنش را به قتل رساند.

در شهریور ۱۴۰۰ تعداد موارد زن‌کشی در رسانه‌ها به ۱۲ مورد رسیده است.

شوهر یک زن ۲۷ساله در تهران به علت «مسائل ناموسی» و برادر یک زن ۳۰ ساله در اراک به‌دلیل «اختلافات خانوادگی» با ضربات چاقو به زندگی این زن‌ها پایان دادند. برادرشوهر ۱۶ ساله یک زن ۱۹ ساله در رکن‌آباد شیراز با اسلحه ساچمه‌ای به او شلیک کرد و بعد خودش را کشت. پسر ۱۷ ساله «درگیر با اعتیاد»‌ مادرش را خفه کرد. شوهر مبینای ۱۶ ساله در لرستان به دلیل «مسائل ناموسی» و شوهر زن‌ ۲۵ ساله‌ای در مرودشت فارس به خاطر «اختلافات خانوادگی» به شیوه مشابه «خفه‌کردن» این زن‌ها را به قتل رساندند. شوهر یک زن ۲۷ ساله -از موارد معدودی که نام قاتل (خسرو) در رسانه منعکس شده - به علت «مسائل ناموسی» با ضربات چاقو او را کشت و شوهر زن ۲۳ ساله دیگری به نام مینو در شهرستان دماوند به خاطر «اختلاف بر سر داشتن زن دوم» با ضرب و شتم جان او را گرفت. در لاهیجان شوهر ۴۸ ساله یک زن ۷۰ ساله به دلیل «اختلافات خانوادگی» او را کشت و در کرج شوهر زن دیگری به خاطر «ناموس»‌ او را با چاقو به قتل رساند. شوهر یک زن به خاطر «شرایط بد مالی و کمک‌نکردن خانواده زن» آنقدر او را با ضربات متعدد زد که زن به خاطر خون‌ریزی داخلی جان سپرد و شوهر زن دیگری در جیرفت به خاطر «اختلافات خانوادگی»‌ با گلوله در دم جانش را گرفت.

در مهر ۱۴۰۰ پنج مورد زن‌کشی به رسانه‌ها رسیده است. شوهر زن جوانی به نام مهناز او را خفه کرد، پدر یک دختر ۱۴ ساله در بختگان به دلیل «نامعلوم» به او شلیک کرد و پدر دختر جوان دیگری در کرمان به خاطر «مسائل ناموسی» او را کشت و جسدش را در چاهی به عمق ۱۲۰ متر انداخت. شوهر یک زن با بند کفش و روسری به خاطر «اختلافات خانوادگی» خفه‌اش کرد و شوهر زن دیگری هم با خفه‌کردن جان این زن را گرفت.

موارد گزارش شده در آبان و آذر ۱۴۰۰ به چهار مورد محدود می‌شود. در آبان دو برادر یکی در تهران و یکی دیگر در جایی نامشخص، هر دو به خاطر «اختلافات خانوادگی» جان خواهرشان را گرفتند؛ یکی با ضربات چاقو و دیگری با «درگیری فیزیکی». در آذر هم دو شوهر جان زنانش را گرفتند. مردی به نام شاهین در رشت به‌دلیل «اختلافات خانوادگی» و مرد دیگری در مکان و با علت نامشخص، با ضربات چاقو و خفه‌کردن.

رسانه‌های رسمی ایران در دی ۱۴۰۰ هم چهار مورد زن‌کشی را منتشر کردند. پسرخوانده یک زن به خاطر «مشکلات مالی» به او شلیک کرد و پسرخوانده زن دیگری به خاطر «اختلافات خانوادگی» او را خفه کرد و گلویش را برید. مردی در مشهد زنی را که به عقد موقت او درآمده بود پس از «فشار زن برای طلاق‌دادن زن اول» خفه کرد و شوهر زن دیگری به خاطر «سوءظن و مسائل ناموسی» او را کشت.

در بهمن ۱۴۰۰ موارد رسانه‌ای شده به ۱۰ مورد رسید.

شوهر یک زن به خاطر «مسائل ناموسی» جان او را با ضرب و شتم و هل دادن گرفت و شوهر یک زن دیگر «به خاطر اختلافات خانوادگی» او را خفه کرد. شوهر سابق زن دیگری به خاطر «ناراحت بودن از طلاق» او را اول بیهوش کرد و سپس به او شلیک کرد و یک پدر در جیرفت دختر ۱۱ ساله‌اش را به‌دلیل «اختلاف با همسر» با شلیک گلوله کشت.

خبر قتل منا (غزل) حیدری که به‌طور اختصاصی توسط «زمانه» پوشش داده شد نیز در همین ماه اتفاق افتاد. سجاد، شوهر و پسرعموی این زن جوان به خاطر «مسائل ناموسی» و فرار به ترکیه، پس از این‌که پدر و عمویش او را به قتل‌گاه برگردادند، جانش را گرفت و سربریده مونا را در خیابان چرخاند.

در این ماه برادر ناتنی زنی به نام فرنگیس به خاطر «اختلاف و حسادت» با ضربات چاقو و ریختن اسید روی گردنش به زندگی او پایان داد. شوهر یک زن در شهرستان قرچک تهران و شوهر زن دیگری در ورامین هر دو به خاطر «اختلافات حانوادگی» یکی با شلیک گلوله و دیگری با چاقو جان این زن‌ها را گرفتند. شوهر یک زن ۲۵ ساله در تهران هم به خاطر مشکلات مالی او را زیر ضربات مشت و لگد کشت. پدر شوهر یک زن در ایلام هم «احتمالاً به خاطر مسائل ناموسی» با گلوله به او شلیک و پس از این جنایت خودکشی کرد.

در آخرین ماه این سال و در آستانه نوروز دو مورد دیگر زن‌کشی در رسانه‌ها مطرح شد. برادر یک زن در همدان او را به‌خاطر مسائل «ناموسی» خفه کرد و شوهر زنی به نام سیمین به خاطر «اختلافات خانوادگی» با یک «شیء» بر سر او کوبید و زندگیش را گرفت.

موارد زن‌کشی در ۱۴۰۱

در فروردین ۱۴۰۱ رسانه‌ها قتل ۱۰ زن به خاطر جنسیتشان را گزارش کردند. شوهری به دلایل «نامعلوم» خانه را آتش زد تا جان زن را با سوختن او بگیرد و گرفت. شوهر دیگری در رضوان شهر زنش را به «خاطر اختلافات خانوادگی» در خواب با ضربات چاقو کشت. شوهر ۷۰ ساله یک زن ۶۵ ساله هم در شهرستان آبدانان به دلیل مشابه به او شلیک کرد. این دلیل در قتل چهار زن دیگری به‌دست شوهرشان هم ذکر شده است: شوهر ۲۳ ساله یک زن نوجوان ۱۶ ساله، شوهر ۳۸ ساله یک زن ۳۵ ساله، شوهر زن دیگری در صومعه سرا و شوهر یک زن در تاکستان قزوین که هر چهار مرد با شلیک گلوله (کلت کمری) جان آن‌ها را گرفتند. دو مرد دیگر هم زنانشان را به ضرب گلوله اما به علت «سوءظن و مسائل ناموسی» به قتل رساندند یکی در کیانشهر تهران و دیگری در جنوب تهران. در این ماه پسر زنی در بندر انزلی به خاطر «خستگی از نگهداری مادر» او را از تراس به خیابان پرت کرد و شوهر یک زن او و دخترش را به خاطر «اختلافات خانوادگی» خفه کرد.

در دومین ماه سال گذشته ۵ مورد زن‌کشی رسانه‌ای شده است. موسی، نامزد ۲۱ ساله دختر نوجوان ۱۶ ساله‌ای به نام شیوا چون او تمایلی به ازدواج با این مرد نداشت به او شلیک کرد و بعد هم به زندگی خودش پایان داد. شوهر یک زن ۳۲ ساله به خاطر «مسائل ناموسی» با دست او را خفه کرد و نامزد یک زن در منطقه خزانه تهران به همین دلیل گردن زن را شکست و جسدش را مثله کرد. برادر یک دختر جوان به نام افسانه در تهران به‌دلیل مشابه او را در خواب خفه کرد و برادرشوهر یک زن به خاطر «اختلافات خانوادگی» او را با شلیک گلوله کشت.

موارد رسانه‌ای شده زن‌کشی در خرداد چهار مورد است. شوهر سارای ۳۲ ساله در استان گیلان او را به خاطر «اختلافات خانوادگی» و شوهر ۲۱ ساله یک زن ۲۰ سال به خاطر «زیاده‌خواهی زن» آن‌ها را خفه کردند. در استان فارس شوهر یک زن به دلیل «اختلافات خانوادگی» جان او را با گلوله و پسر زن دیگری با همین عنوان جانش را با «هل‌دادن» گرفت.

در تیر ۱۴۰۱ شش مورد زن‌کشی به رسانه‌ها راه یافته است. فرزند پسر یک زن در تهران به خاطر «عصبانیت» او را با ضرب و شتم و احتمالاً پرتاب‌کردن به قتل رساند. شوهر زنی در مشهد به خاطر اختلافات خانوادگی با ضربات چاقو و بریدن گردن به زندگی این زن پایان داد و شوهر زن دیگری پس از این‌که او تقاضای مهریه کرد و حکم جلب شوهر را گرفت، زن را و همچنین مامور جلب و پس از آن خودش را با شلیک گلوله کشت. پدر یک دختر ۱۶ ساله به نام آریانا به خاطر اختلاف با این دختر و احتمالاً مسائل ناموسی جان او را با گلوله گرفت. شوهر یک زن ۲۲ ساله در تهران به دلیل مشابه او را خفه کرد و شوهر یک زن ۵۹ ساله به خاطر «وسواس رفتاری زن» و «اختلافات خانوادگی» او را در حمام خانه مثله کرد.

در ماه مرداد هم چهار مورد زن‌کشی در رسانه‌های رسمی منعکس شدند. شوهر سابق یک زن به خاطر «سوءظن به او پس از جدایی» و «مسائل ناموسی» با چاقو این زن را در ماشین کشت. برادر زن دیگری در بلوار میرداماد تهران به دلیل مشابه او را خفه کرد. داماد یک زن به خاطر «اختلافات خانوادگی» پس از مجروح کردن زن خود، به او شلیک کرد و شوهر یک زن در منجیل به خاطر «اصرار زن به ترک اعتیاد شوهر» با ضربات چاقو جانش را گرفت.

در شهریور این موارد به پنج مورد رسید. شوهر یک زن به‌علتی «نامعلوم» او را با چاقو کشت و جسدش را آتش زد. شوهر زن دیگری در تهران به خاطر «اختلافات خانوادگی» حق حیات را از او گرفت. شوهر یک زن دیگر به خاطر «مشاجره و جروبحث سر ریختن چای» با چاقو به گلوی او زد و او را به قتل رساند. شوهر یک زن هم در رباط کریم استان تهران به خاطر «بی‌توجهی و بی‌مهری زن» به او، با ضربات متعدد ماهیتابه این زن را کشت. در جیرفت هم شوهر یک زن به خاطر «اختلافات خانوادگی» با اسلحه شکاری به او شلیک کرد.

در مهر و آبان ۱۴۰۱ هر ماه شش مورد زن‌کشی در رسانه‌های رسمی ایران ثبت شدند. در مهرماه دایی یک زن در شوش به خاطر «اختلافات خانوادگی» او را با کلاشنیکف کشت و بعد از آن خودکشی کرد. برادر زن دیگری در آبادان با همین دلیل او را با گلوله به قتل رساند. در فرایاب کرمان پسرخاله یک زن به خاطر «مسائل ناموسی» به او با کلت کمری شلیک کرد و جانش را گرفت. شوهر یک زن در البرز به خاطر «اختلافات خانوادگی» این زن ۲۸ سال و دختر خردسالش را خفه کرد. شوهر یک زن ۳۶ ساله در خراسان رضوی به شیوه و علت «نامعلوم» و شوهر یک زن ۳۸ ساله در برازجان به خاطر «اختلافات خانوادگی»‌ آن‌ها را به قتل رساندند.

در آبان شوهر یک زن ۲۰ ساله به خاطر «اختلافات خانوادگی» خانه را آتش زد و این زن و دو دخترش را کشت. با همین عنوان شوهر زن ۲۲ ساله‌ای در ساوجبلاغ البرز با ضربه به سر جان او را گرفت. شوهر سابق یک زن هم در تبریز به خاطر «اختلاف‌های پیشین» او را با چاقو کشت. در شهرستان سنقر و کلیایی کرمانشاه شوهر یک زن به خاطر «اختلافات خانوادگی» با جسم سخت به سر او کوبید و جانش را گرفت و شوهر زن دیگری در تهران به همین دلیل با چاقو این زن را به قتل رساند. در تهران شوهر یک زن دیگر هم به خاطر «اختلاف بر سر مهاجرت فرزندان به آمریکا» جان این زن را گرفت.

در آذر شمار این قتل زنان در رسانه‌ها تقریباً دو برابر ماه‌های پیشین شد: ۱۱ مورد زن‌کشی. شوهر یک زن در محله یافت‌آباد تهران به خاطر «اختلافات خانوادگی» با چکش به سر او زد و او را کشت. شوهر ۸۲ ساله یک زن در البرز هم به خاطر «اختلافات مالی» زن و دخترخوانده‌اش را با گلوله به قتل رساند. شوهر زن دیگری در کرمانشاه هم به خاطر «اختلافات ملکی» به روی او اسلحه کشید و جانش را گرفت. در تبریز هم شوهر یک زن به خاطر «اختلافات خانوادگی» با اسلحه کمری به او شلیک کرد. در کردکوی شوهر یک زن او و برادرش را به خاطر «اختلافات خانوادگی» به قتل رساند. در کردستان شوهر سابق یک زن وقتی او «اصرار مرد برای بازگشت زن به زندگی مشترک» را نپذیرفت با ضربات چاقو جانش را گرفت. در تهران شوهر ۷۰ ساله یک زن به خاطر «اختلافات خانوادگی» او را خفه کرد. در اهواز پدر یک دختر نوجوان ۱۷ ساله به خاطر «مسائل ناموسی» و در تهران پسر ۱۹ ساله یک زن به خاطر «کینه از مادر» جان آن‌ها را با چاقو گرفتند. پسر ۲۶ ساله یک زن در تهران به خاطر «ابتلا به اعتیاد» مادرش را کشت و برادر شوهر یک زن در کرمانشاه هم به خاطر «اختلافات خانوادگی» این زن را با گلوله به قتل رساند.

در ماه دی سه مورد زن‌کشی رسانه‌ای شده است. پدر و دایی یک دختر ۱۶ ساله در خمین به خاطر «مسائل ناموسی» او را به حدی ضرب و شتم کردند که به خاطر ایست قلبی جان داد. شوهر یک زن در پاکدشت تهران به خاطر اختلافات خانوادگی او را از پنجره به بیرون پرتاب کرد و پسر یک زن در نارمک تهران به دلیل مشابه با ضربات چاقو او را کشت.

موارد رسانه‌ای‌شده از زن‌کشی در بهمن این هشت مورد را شامل می‌شود: شوهر سابق یک زن به نام نگین در روستای نی مریوان او را با بنزین آتش زد. برادر زن ۲۶ ساله‌ای به نام فیروزه در کرمانشاه به خاطر «اختلافات خانوادگی» او را با چاقو به قتل رساند. شوهر یک زن هم در تهران به صرف تقاضای طلاق زن او را با ضربات چاقو کشت

علیرضا خاجوی، شوهر زنی به نام زهره در اهواز او را با گلوله به قتل رساند و پس از آن خودکشی کرد. شوهر سابق زنی ۲۶ ساله به نام رضوان ساکن روستای زیویه کامیاران هم به او شلیک کرد. در روستای سرخون بندرعباس برادر ۱۹ ساله یک دختر ۱۲ ساله به ظن «مسائل ناموسی» سرش را با ساتور برید. در سلماس شوهر یک زن پس از این‌که او با ازدواج (دوم) مرد با زن برادرش مخالفت کرد، او را ضرب و شتم و خفه کرد. شوهر یک زن ۳۵ ساله هم در آستانه اشرفیه استان گیلان به خاطر «اختلافات خانوادگی» با اسلحه کمری او را به قتل رساند.

در اسفند سال گذشته که ۸ مورد زن‌کشی رسانه‌ای شده است پسر یک زن در خیابان نواب تهران به خاطر «ابتلا به اعتیاد و اختلاف مالی با مادر» با چرخ خیاطی بر سر او کوبید و جانش را گرفت. شوهر یک زن باردار در هفتمین ماه حاملگی به خاطر «اختلافات خانوادگی» با شلیک گلوله او را به قتل رساند. برادر یک زن در کنگان بوشهر به همین دلیل با ضربه‌های چاقو او را کشت. مردی در منطقه کلگه شهرستان مسجدسلیمان خوزستان به خاطر «فقر» با گلوله جان دو خواهر و خواهرزاده‌اش را گرفت. در شهرستان هلیلان استان ایلام شوهر یک زن ۳۱ ساله به خاطر «اختلافات خانوادگی» با ضربات مشت به گردنش به زندگی این زن پایان داد. شوهر یک زن دیگر در تهران به دلیل مشابه و به این خاطر که زن درخواست طلاق کرده بود به زن شلیک کرد و بعد از آن خودکشی کرد. شوهر سابق یک زن در غرب تهران هم به‌دلیل «نامعلوم» با گلوله این زن را به قتل رساند. پسرخاله زن دیگری در شهرک اکباتان هم به خاطر «سرقت» این زن را خفه کرد.

موارد زن‌کشی در ۱۴۰۲

در اولین ماه سال جاری هم دست‌کم خبر قتل هفت زن به‌دست مردان در رسانه‌های رسمی منتشر شده است. مردی در مریوان زنی به نام شرشین پیره را «که با او در ارتباط بود» به علت احتمالی قطع ارتباط با او به درون یک چاه پرتاب کرد و او را کشت. شوهر زنی به نام مهناز در تهران به خاطر «اختلافات خانوادگی» جان این زن را با چاقو گرفت. شوهر زن دیگری در رباط‌کریم تهران هم این زن و دو پسرش را با شلیک گلوله و به علت «نامعلوم» کشت. شوهر یک زن در تهران به خاطر «مسائل ناموسی و خیانت» با میله به سرش زد و بعد جسدش را تکه تکه کرد. پدر و برادر زنی به نام مریم در خوی او را بر سر «مسائل ناموسی» حلق‌آویز کردند و یکی از مردان خانواده زنی به نام دنیا در کرمانشاه هم او را به همین دلیل به قتل رساند.

در اردیبهشت شمار این قتل‌ها به ۱۱ مورد رسید. در اسلامشهر استان تهران یک مرد زن دومش را به خاطر «درخواست‌های مالی زن» با ضربات چاقو کشت. در تهران برادر یک زن او را به خاطر «اختلاف بر سر ارث» با چاقو زد و خودرویی که زد در آن بود را آتش زد. برادر زن دیگری هم بر سر همین مسئله این زن را آتش زد. در دیواندره برادر دیگری خواهر نوجوانش را به خاطر «مسائل ناموسی» با ضربات چکش به قتل رساند. شوهران سه زن در اراک، روستای فیلستان پاکدشت و پاکدشت جان آن‌ها را به خاطر «اختلافات خانوادگی» و «مسائل ناموسی» و «خیانت» با ضربات چاقو گرفتند.

پدر فرشته در لرستان و پدر معصومه در کوهرنگ هر دو به خاطر «مسائل ناموسی» به ضرب گلوله آن‌ها را به قتل رساندند و پدر ستایش در لرستان هم به‌همین دلیل به او قرص برنج خوراند. شوهر سابق عایشه در زاهدان هم به خاطر «اختلافات خانوادگی» به او گلوله شلیک کرد.

در ماه گذشته یعنی در خرداد ۱۴۰۲، ۹ مورد زن‌کشی در رسانه‌ها منتشر شده است. شوهر یک زن ۵۲ ساله به این دلیل که زن به او مظنون شده بود که برای بار دوم ازدواج کرده، با ضربات چاقو به گلویش زد. شوهر یک زن در قرچک ورامین به‌دلیل «کم‌توجهی» زن با ضربات چاقو جانش را گرفت. مردی در شهرستان قیدار زنجان پس از این‌که از زنی که پیشتر با او در رابطه بود جواب رد شنید، مقابل محل کارش با بنزین او را آتش زد. پدر ۶۸ ساله یک زن به خاطر «درگیری لفظی» با ضربات آجر او کشت. در شهرک صنعتی استهبان فارس شوهر یک زن ۳۱ ساله به خاطر «اختلافات خانوادگی» به او با اسلحه شلیک کرد. در دیواندره برادر زن جوانی به نام روژین به خاطر «مسائل ناموسی» او را با ضربه‌های متعدد چکش به قتل رساند. پدر یک زن در ایلام به خاطر «اختلافات خانوادگی» با ضربه‌های آجر به زندگی او پایان داد. شوهر زنی به نام پرستو در کردستان به‌خاطر «مسائل ناموسی» با ضربه‌های چاقو او را کشت. شوهر زن دیگری در غرب تهران با همین عنوان و با همین روش جان زن ۲۷ ساله و دو پسر خردسالش را گرفت.

در قوانین ایران خشونت جنسیتی به‌رسمیت شناخته نمی‌شود و تا زمانی که جان یک زن گرفته نشود، قانون و نهادهای قانونی مسئولیتی در قبال حفاظت از جان زنان برای خود تعریف نکرده ‌اند. قانون خشونت‌هایی از جمله «پاییدن» و مزاحمت برای زنان، تهدید به اسیدپاشی، تهدید به قتل، تهدید به تجاوز را جدی نمی‌گیرد یا از زنانی که در معرض این خشونت‌ها قرار دارند حمایت نمی‌کند. 

روایت‌های رسمی از موارد زن‌کشی و زمینه‌های زن‌ستیزانه موجود در شرع و عرف نیز افکار عمومی را به سمت سرزنش قربانی و قربانی‌نکوهی زنی که پاسخ «نه» داده و همچنین همدلی با مرد قاتل یا سلب مسئولیت از او هدایت می‌کنند.

به گفته فعالان حقوق زنان نهادهای مختلف حکومت جمهوری اسلامی به‌صورت عامدانه از جمع‌آوری و ثبت آمارهای مرتبط با خشونت علیه زنان از جمله اجبار دختران کم‌سن و سال به ازدواج، خشونت خانگی، تجاوز جنسی، ناقص‌سازی جنسی زنان، سنت‌هایی مانند خون‌بس و زن‌کشی خودداری می‌کنند. در نتیجه این امر نهادهای مذکور از خود درباره اقدام‌های لازم برای ریشه‌یابی خشونت جنسیتی علیه زنان، اعمال قوانین بازدارنده و حمایت از دختران آسیب‌دیده و زنان خشونت‌دیده سلب مسئولیت می‌کنند.

درعین‌حال به‌واسطه سیاست‌های جمعیتی مدنظر علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی، سالهاست درباره ازدواج دختران زیر ۱۸ سال سیاست‌های تشویقی اعمال می‌شود. این دختران به گفته فعالان «به‌شدت سرکوب‌پذیرند، به‌شدت در معرض آسیب‌های جنسی و روانی قرار دارند و احتمال بروز خشونت‌های ناموسی در مورد آن‌ها وجود دارد».

مجلس شورای اسلامی ماه‌هاست کلیات لایحه‌ موسوم به «ارتقای امنیت زنان» را تصویب کرده است اما همچنان از پیشبرد این لایحه و تبدیل آن به قانون خبری نیست. طبق گزارش‌های رسمی این لایحه بر «بازدارندگی و پیشگیری، ارتقای امنیت روانی و جسمانی زنان در محیط خانه، کار و اجتماع» متمرکز است و برخی از رسم‌هایی را که به خشونت پایدار علیه زنان منجر می‌شوند جرم‌انگاری کرده است. این موارد می‌تواند شروعی برای تغییر قانون در مسیر مقابله با خشونت علیه زنان باشد، از جمله تهدیدشدن به مرگ که به گفته فعالان در مناطق مختلف ایران از سوی مردان به عنوان یک اهرم فشار علیه زنان استفاده می‌شود.

دیدگاه‌های زن‌ستیزانه موجود در مجلس ممکن است تصویب نهایی و اجرا شدن آن‌ را به تعویق بیندازند. این وقت‌کشی جان زنان بیشتری را خواهد گرفت.