سال ال نینو: زمستانی به گرمای تابستان در نیمکره جنوبی
مصطفی رضیئی ــ از قطب شمال تا قطب جنوب، زمین شاهد رویدادهای شدید آب‌وهوایی ناشی از گرمایش زمین است. نگاهی به وضعیت اقلیمی مناطق گوناگون زمین.
مصطفی رضیئی
تصویر پژوهشگران آمریکا از وضعیت اسفناک مساحت یخ در قطب جنوب در حالی که این منطقه در اوج زمستان خود است اما مساحت یخ بشدت کاهش یافته است.
سازمان‌های بین‌المللی در رقابت با همدیگر خبرهای تلخ اقلیمی را منتشر می‌کنند. به‌فاصله کوتاهی پس از آنکه مقامات دولت فدرال آمریکا اعلام کردند در ماه ژوئن، مساحت یخ در قطب جنوب کمتر از همیشه است، سازمان ملل وضعیت ال نینو را برای نیمکره شمالی زمین اعلام کرد. شروع این وضعیت پیش‌تر توسط پژوهشگران آمریکایی تایید شده بود.
بااین‌حال، نیم کره جنوبی در اوج زمستان خود، شاهد رکوردهای دمایی است که پیش‌تر دیده نشده بودند. در شمال زمین وضعیت بدتر از جنوب است: در هفته‌های نخستین تابستان، چین وارد موج گرمای دیگری شده است، پس از آنکه به تازگی از یک موج گرما خارج شده بود. در شمال استان کبک در کانادا و در حاشیه قطب شمال، رکوردهای گرمایی باورنکردنی شکسته شدند.
در روز دوشنبه ۳ اوت، رکورد دمای میانگین زمین شکسته شد اما این رکورد کمتر از ۲۴ ساعت دوام آورد تا باری دیگر در روز سه‌شنبه ۴ اوت، این رکورد دوباره شکسته شد. در میانه خبرهای تلخ اقلیمی، چه خبر از گوشه و کنار سیاره خاکی؟
یک. قطب جنوب: کمترین مساحت یخ در تاریخ معاصر
در نیم کره جنوبی اگر گرمایش زمین ناشی از فعالیت‌های صنعتی و سبک زندگی آدمی نبود، مساحت یخ در این وقت سال یعنی در اوج زمستان در جنوبگان می‌بایست از هر زمانی بیشتر می‌شد. بااین‌حال بررسی‌های ماهواره‌هایی دولت آمریکا نشان می‌دهد که مساحت یخ‌ها در ۲۷ ژوئن ۲۰۲۳، ۱۱.۷ میلیون کیلومتر مربع است. یعنی ۲,۶ میلیون کیلومتر مربع کمتر از میانگین مساحت یخ در قطب جنوب در سال‌های ۱۹۸۱ تا ۲۰۱۰ میلادی. این کمترین مساحت یخ در قطب جنوب است که تاکنون توسط پژوهشگران ثبت شده است.
یخ کمتر از سطح آب دریاها و اقیانوس‌های زمین، به‌معنای افزایش سطح آب‌های زمین نیست اما با زمستان به کل متفاوت در قطب جنوب، نگرانی‌های پژوهشگران تغییرات اقلیمی متوجه یخچال‌های طبیعی این منطقه می‌شود. با این زمستان گرم‌تر و تابستانی که به‌واسطه ال نینو در امسال و سال آینده متفاوت خواهد بود، یخچال‌های طبیعی قطب جنوب چه واکنشی نشان خواهند داد؟
یکی از این یخچال‌ها به یخچال آخرالزمانی شهره است، چون اگر یخچال توویتس متلاشی شود، سطح آب‌های زمین در حدود نیم متر بالاتر خواهد آمد. این یخچال همچون سدی بر مجموعه‌ای از دیگر یخچال‌های زمین ایستاده است و اگر این یخچال متلاشی شود، این یخ‌های قطب جنوب هم در دسترس دریا و ذوب سریع‌تر قرار می‌گیرند. با ذوب کامل یخچال‌های این منطقه قطب جنوب، سطح آب‌های زمین سه متر بالا خواهد آمد.
همزمان رکوردهای گرما در نیمکره جنوبی و در اوج زمستان شکسته می‌شود.
دو. آمریکای جنوبی: شکسته شدن رکوردهای گرما
در گذر ماه ژوئن، دمای آب در نزدیکی استرالیا نیم درجه سانتی‌گراد گرم‌تر از میانگین مرسوم این منطقه است. سازمان هواشناسی استرالیا تقریبا همزمان با سازمان ملل، شرایط ال نینو را در این منطقه زمین هم تایید کرد.
در قاره آمریکای جنوبی، از آرژانتین تا شیلی تا پرو تا برزیل، رکوردهای گرما در اوج زمستان شکسته می‌شود. شهرهای مختلف دماهای ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد را در زمستان این بخش از زمین تجربه می‌کنند. همزمان سازمان ملل در گزارش پژوهشگران متمرکز آمریکای جنوبی و منطقه دریای کارائیب در آمریکای مرکزی اعلام کرد دمای این منطقه در ۳۰ سال گذشته، در هر دهه ۰,۲ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته و این گستره‌ای از رویدادهای شدید آب‌وهوایی در این منطقه خلق کرده است.
سه. آمریکای شمالی: جنگل‌سوزی در تمامی ایالت‌ها، استان‌ها و قلمروها
در آمریکای شمالی، مکزیک و ایالت تگزاس در آمریکا برای هفته‌ها، شاهد موج گرمایی مهلک هستند. تقریبا در تمامی ایالت‌ها، استان‌ها و قلمروهای کانادا و آمریکا می‌توان جنگل‌سوزی یا آتش‌سوزی در منابع طبیعی را در این روزها مشاهده کرد. دود این آتش‌ها، از کبک کانادا تا میانه آمریکا به آسمان بلند می‌شوند و انتهای این دودها به ایتالیا و اوکراین می‌رسد.
چهار. موج گرما در چین، هند و آسیای شرق
صدها میلیون نفر در ۲۹ استان کشور چین شاهد شروع موج گرمایی تازه هستند. بخش عمده‌ای از چین در گذر هفته‌های ژوئن شاهد گرمایی شدید بود. در بخش‌هایی از آسیای شرقی از جمله در مناطق پرجمعیت چین، دمای هوا این روزها در محدوده ۴۵ درجه سانتی‌گراد است، همزمان با اینکه رطوبت نیز به ۱۰۰ نزدیک می‌شود.
چین شاید شاهد پدیده «حباب خیس» باشد. در این پدیده، وقتی رطوبت هوا به ۱۰۰ نزدیک شده باشد و دمای هوا از ۳۷ درجه سانتی‌گراد رد شود، وضعیت برای حیات بد می‌شود. در وضعیت حباب خیس اقلیمی، انسان ابتدا دچار گرمازدگی (heat exhaustion) می‌شود اما اگر در سایه نباشد و دسترسی به تهویه مطبوع (پنکه یا کولر) نداشته باشد، آب کافی هم به بدن نرسد، نمی‌تواند عرق کند. وقتی انسان نتواند عرق کند، اندام‌های بدن به وضعیت سکته گرما (Heat Stroke) نزدیک می‌شوند و اگر انسان جان نبازد، آسیب‌های جدی به بدن وارد می‌شود.
پنج. نگرانی برای محصولات کشت‌های تابستانی
موج‌های گرما و رویدادهای شدید آب‌وهوایی تنها به‌معنای آسیب کوتاه‌مدت به بدن انسان نیست. حیات در همه جای زمین در معرض تهدیدهای ناشی از گرمایش زمین قرار می‌گیرد و کشاورزی از این روند تخریب جدا نیست. پژوهشگران در آمریکا و آلمان متمرکز به هفت منطقه زمین شده‌اند که بیشترین غذای انسان را تامین می‌کنند.
نتیجه پژوهش آن‌ها بی‌اندازه نگران کننده است: از همین امسال می‌توان شاهد کاهش تولید غذا در این مناطق بود و بتدریج این معنای کاهش دسترسی به غذا در سراسر زمین خواهیم بود.
نظرها
نظری وجود ندارد.