از کار و رنج تا اعتراض به تبعیض و گرسنگی

در هفته‌ی منتهی به چهارشنبه ۱۴ تیر، در دنیای کار و زحمت، یک سو کار، رنج و گرسنگی بود، در سوی دیگر اعتراض به استثمار، تبعیض و گرسنگی. اعتصاب، تجمع و راهپیمایی کارگران شاغل، بازنشستگان و بیکاران در اعتراض به تحمیل فقر، تبعیض در کیفیت و نوع غذای کارگران رسمی و پیمانی، تاخیر در پرداخت حقوق، کسر ملحقات مزد، بیکارسازی دسته جمعی، عدم اجرای طرح طبقه بندی مشاغل، سیاستهای ضدکارگری پیش‌بینی‌شده در لایحه برنامه هفتم ادامه یافت.

بازنشستگان چهار روز هفته در شهرهای مختلف به خیابان آمدند و فریاد زدند: «تاحق خود نگیریم از پای نمی‌نشینیم». کارکنان قرارداد ۸۹ روزه دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر با برپایی اعتصاب موفق شدند مدیریت دانشگاه را به عقب نشینی وادار کنند.

نیروهای امنیتی و انتظامی در دو مورد، تجمع معلمان اعزامی به خارج در ۱۱ تیر مقابل وزارت آموزش و پرورش و تجمع کارکنان نظام بانکی کشور روز ۱۳ تیر مقابل مجلس، به معترضان حمله کردند. آن‌ها تعدادی از معلمان اعزامی به خارج را دستگیر کردند.

این هفته حوادث کار باز جان چندین کارگر و دو سوختبر را گرفت. ده‌ها کارگر نیز مصدوم و به بیمارستان منتقل شدند.

وقتی کارگر متخصص به کمیته امداد روی می‌آورد

در کنار خبرهای اعتراض و اعتصاب، دو خبر در رسانه‌های رسمی حکومت اسلامی منتشر شد که ابعاد فقر و بی حقوقی تحمیل شده به کارگران ایران را نشان می‌دهد و بیانگر چرایی این حجم از اعتراض و اعتصاب کارگری است. یکی خبر پرداخت حقوق خرداد کارگران تراورس است و دیگری تقاضای کارگران کمباین سازی تبریز از کمیته امداد برای تعیین جیره غذایی.

تعویق پرداخت حقوق چنان عادی شده که پرداخت حقوق یک ماه کار کارگران، برای رسانه‌های رسمی خبر محسوب می‌شود.

ایلنا نوشت: حقوق خرداد ماه کارگران ابنیه فنی تراورس پرداخت شد. شرکت «تراورس» یک ماه حقوق و مزایای خردادماه کارگران ابنیه فنی راه آهن را پرداخت کرد.

در خبر دیگر، آمده است که کارگران کمباین‌سازی تبریز از کمیته امداد درخواست کرده‌اند «در صورت امکان جیره مناسب غذایی به کارگران کارخانه اختصاص دهند.» این خبر ادامه اخباری است که از سال گذشته درباره تلاشهای مدیریت کمباین سازی برای توقف تولید صورت کارخانه گرفته است. مدیریت کارخانه با عدم تهیه مواد اولیه، تولید کارخانه را متوقف کرد و در یک روند چند ماهه کارگران رسمی را با تهدید و ارعاب وادار به امضای قراردادهای موقت کرد. تعداد کارگران کارخانه را از ۵۰۰ به کمتر از ۵۰ تن رساند. حقوق همین کارگران را نیز چهار ماه است نپرداخته است. به این ترتیب، کارگران فنی یک کارخانه صنعتی، به درجه‌ای از فقر و نداری و استیصال سوق داده شدند که برای تامین غذا دست به سوی کمیته امداد دراز کنند.

کارخانه کمباین‌سازی تبریز سرنوشتی مشابه ده‌ها کارخانه دیگر دارد که پس از خصوصی‌سازی و اخراج دسته‌جمعی کارگران، کارگران باقیمانده با قراردادهای موقت و مزد ناچیز به کار گرفته می‌شوند. پس از مدتی تولید کارخانه راکد می‌شود و کارفرما عواملی مانند کمبود نقدینگی و… را دستاویز قرار می‌دهد تا از پرداخت حقوق کارگران خودداری کند.

یک هفته اعتصاب، اعتراض و تجمع

روز جمعه ۹ تیر کارگران شاغل و بازنشستگان مس سرچشمه همزمان با سفر ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی و عضو کمیته مرگ در کشتار زندانیان سیاسی در تابستان ۶۷ به کرمان تجمع اعتراضی برپا کردند تا اعتراض خود را به به واگذاری صندوق بازنشستگی مس به وزارت کار اعلام کنند. از اسفند ۱۴۰۰ که وزارت کار با تغییر اساسنامه و بدون اطلاع کامل هیات مدیره صندوق مس، واگذاری این صندوق به شورای عالی رفاه (تحت پوشش وزارت کار) را تصویب کرده است ازنشستگان مس تقریبا هر هفته با خواست ابطال این مصوبه تجمع می‌کنند.

یکشنبه ۱۱ تیر بازنشسگان تامین اجتماعی در دستکم پنج شهر مقابل اداره‌های تامین اجتماعی تجمع کردند. دوشنبه ۱۲تیر بازنشستگان مخابرات در مراکز خوزستان و خراسان رضوی تجمع کردند. سه شنبه ۱۳ تیرماه بازنشستگان کشوری در مراکز دستکم شش استان به خیابان آمدند. بازنشستگان به تنزل سطح معیشت، عدم برخورداری از بیمه درمانی مناسب و عدم پرداخت مطالبات قانونی‌شان معترضند. بازنشستگان در تجمعات خود شعار می‌دادند: «تاحق خود نگیریم از پای نمی‌نشینیم»، و «بازنشسته بیدار است از تبعیض بیزاراست».

کارگران پیمانی صنعت نفت روز ۱۱ تیر در پایانه‌های نفتی خارک و عسلویه در اعتراض به کیفیت نامناسب غذا و اعمال تبعیض دست از کار کشیدند. کارگران پیمانی گفته‌اند پس از مدت‌ها اعتراض به کیفیت غذا، همان غذایی که در اختیار کارگران رسمی و قراردادی قرار می‌گرفت به کارگران پیمانی نیز تعلق گرفت اما پیمانکار جدید روال سابق را در پیش گرفته و حاضر نیست برای کارگران پیمانی غذای با کیفیت مهیا کند.

۱۱ تیر معلمان اعزامی به خارج در اعتراض به تعویق بخشی از حقوق به مدت پنج سال، مقابل وزارت آموزش و پرورش تجمع کردند. معلمان گفته‌اند دیوان عدالت اداری نیز به نفع معلمان رای داده اما وزارت آموزش و پرورش از پرداخت حقوق خودداری می‌کند. تجمع معلمان اعزام به خارج با دخالت نیروهای امنیتی و انتظامی و دستگیری چند تن از معلمان به پایان رسید.

یکشنبه ۱۱ تیر کارکنان قرارداد ۸۹ روزه دانشگاه علوم پزشکی ایرانشهر با برپایی اعتصاب موفق شدند مدیریت دانشگاه را وادار کنند حکم لغو قرارداد آن‌ها را باطل کند. روز ۱۰ تیر مدیریت دانشگاه با ارسال نامه تسویه حساب برای کارکنان قرارداد موقت ۸۹ روزه به قرارداد آن‌ها پایان داد. کارکنان پس از پایان ساعت کار اعلام اعتصاب کرده بودند.

۱۲ تیر کارگزاران مخابرات روستایی به تاخیر در پرداخت دستمزد اعتراض کردند. آن‌ها گفتند مخابرات روستایی درآمدهای شرکت را «صرف تبلیغات رسانه‌ای، حمایتهای ورزشی، برگزاری نمایشگاه‌ها و همایش‌ها و غیره» می‌کند اما حقوق کارکنان را به موقع پرداخت نمی‌کند.

کارکنان معترض مخابرات روستایی گفتند: «تاخیر و نامنظمی در پرداخت حقوق توسط شرکت مخابرات، خانواده کارگزاران را دچار یک نوع نامنظمی و بی‌برنامه‌گی کرده و عملا توانایی مدیریت و برنامه‌ریزی زندگی را از این افراد سلب نموده است».

۱۲ تیر کارگران شهرداری چابهار از اخراج دسته جمعی کارگران پیمانی توسط پیمانکار خبر دادند. کارگران اخراج شده ۱۰ تا ۱۵ سال سابقه کار دارند. اخراج دسته جمعی کارگران در ابتدای تیرماه و از سوی پیمانکار جدید شهرداری صورت گرفته است. شهرداری چابهار حدود ۳۹۰ کارگر دارد. روشن نیست چه تعداد از کارگران بیکار شده‌اند.

۱۲ تیر گروهی از کارگران رسمی نیشکر هفت تپه اعتصاب و تجمع چند روزه‌ای را آغاز کردند. کارگران به عدم اجرای کامل طرح طبقه بندی شرکت معترضند.

دوشنبه ۱۲ تیر، راهبران خط پنج مترو تهران در اعتراض به مواد ضدکارگری لایحه برنامه هفتم دست از کار کشیدند و تجمع کردند. اعتراض راهبران متروی تهران به طور مشخص متوجه بندهای مربوط به شرایط بازنشستگی در مشاغل سخت و زیان آور است. ماده ۲۹ لایحه برنامه هفتم با گذاشتن شرط سنی و تغییر نحوه تعیین مستمری بازنشستگی، شرایط بازنشستگی پیش از موعد را دشوارتر کرده و مستمری بازنشستگی را کاهش داده است.

شغل راهبری قطارهای مترو به دلیل قرار گرفتن رانندگان در معرض برق فشار قوی، آلاینده‌های صوتی و محیطی و ارتعاشات کار در تونل در زمره مشاغل سخت و زیان آور محسوب می‌شود.

کلیات لایحه برنامه هفتم در مجلس به تصویب رسده و کمیسیون‌های مختلف مجلس در حال بررسی جزییات آن هستند. در روزهای گذشته اعضای کمیسیون اجتماعی مدعی شده‌اند که شرط سنی بازنشستگی پیش از موعد را از لایحه حذف کرده‌اند و نحوه محاسبه مستمری بازنشستگان را نیز تغییر داده‌اند.

دوشنبه ۱۲ تیر، گروهی از کارکنان باشگاه‌های ورزشی الزهرا در اعتراض به اخراج دسته جمعی در تهران تجمع کردند. باشگاه‌های ورزشی الزهرا مختص ورزش زنان هستند و تحت پوشش شهرداری تهران قرار دارند. شهرداری تهران با بستن ورزشگاه‌های الزهرا از یک سو موجب بیکاری کارکنان آن شده و از سوی دیگر زنانی را که توان پرداخت هزینه باشگاه‌های ورزشی خصوصی را ندارند از امکان ورزش محروم کرده است.
شهرداری تهران در توضیح تعطیلی باشگاه‌ها گفته است قرار است ساختمان باشگاه‌ها در اختیار ستاد بحران قرار بگیرد.

سه شنبه ۱۳ تیر گروهی از کارکنان نظام بانکی کشور مقابل مجلس تجمع کردند و خواستار رسیدگی به مطالباتشان شدند. نیروهای امنیتی و انتظامی با حمله به تجمع کنندگان، مانع ادامه آن شدند.

سه شنبه ۱۳ تیر، گروهی از ساکنان روستاهای اطراف پتروشیمی دهدشت مقابل در ورودی پتروشیمی تجمع کردند و خواستار کار شدند. معترضان گفته‌اند در شرایطی که جوانان این روستاها بیکارند نماینده مجلس اقوام خود را به استخدام پتروشیمی درآورده است. آن‌ها گفته‌اند آلودگی ناشی از راه انداز پتروشیمی در این منطقه حاصل ساکنان منطقه است اما آن‌ها از مشاغل ایجاد شده سهمی نبرده‌اند.

چهار شنبه ۱۴ تیر ۱۴۰۲، گروهی از کشاورزان کلاگنج در اعتراض به عدم پرداخت بهای محصولاتشان مقابل کارخانه تولید رب گوجه فرنگی این شهر تجمع کردند. کشاورزان گفتند حدود چهار ماه از موعد پرداخت مطالباتشان گذشته است.

چهار شنبه ۱۴ تیر ۱۴۰۲، دستفروشان بازارچه ناصرخسرو برای دومین بار مقابل شورای شهر تهران تجمع کردند. دستفروشان می‌گویند هفت سال است طبق مصوبه طرح ساماندهی دستفروشان، پس از ساعت ۱۵ بساطگستری می‌کنند اما به تازگی ماموران شهرداری مانع کار آن‌ها می‌شوند. گفته می‌شود ممانعت از بساط گستری دستفروشان بازارچه ناصر خسرو در پی مخالفت تعدادی از اعضای شورای شهر تهران آغاز شده است.

قربانیان حوادث کار در یک هفته

در هفته‌ی منتهی به چهارشنبه ۱۴ تیر، دستکم ۱۲ کارگر جان خود را از دست دادند. تعدادی کارگر مصدوم و روانه بیمارستان شدند. دو سوختبر جان باختند و سه تن زخمی شدند. بیش از ۲۰۰ کولبر در ارتفاعات هورامان بیش از ۲۰۰ کولبر در کمین نیروهای هنگ‌مرزی گرفتار شدند و یک کولبر در نوار مرزی نوسود در اثر تیراندازی مرزبانان زخمی شد.

عباس شیری بازرس کانون کارگران ساختمانی، در این هفته اعلام کرد در سه ماهه اول سال جاری تنها در استان قم پنج کارگر ساختمانی جان خود را از دست داده‌اند و سه کارگر قطع نخاع شده‌اند.

او افزود: «استان قم یک میلیون و سیصد هزار نفر جمعیت دارد، اینکه از بین این جمعیتِ محدود و در این استانِ کم جمعیت، در طول کمتر از سه ماه، ۵ کارگر، آنهم فقط در بخش ساختمانی فوت می‌کنند و سه کارگر هم قطع نخاع می‌شوند، عمق فاجعه‌ی حوادث کار، خاصه در بخش ساختمانی را نشان می‌دهد».

پنجشنبه هشتم تیر خبر مرگ چهار کارگر یک کارگاه مبل سازی در تهران منتشر شد. نیمه شب زمانی که کارگران در طبقه فوقانی کارگاه خواب بودند، کارگاه آتش گرفت. هر چهار کارگر جان خود را از دست دادند. کارگران افغانستانی بودند و به گفته ﺋ جلال ملکی سخنگوی آتش نشانی تهران علت مرگ آن‌ها آتش گرفتن «مواد اسفنجی بسیار خطرناک» بوده است.

جمعه ۹ تیر یک کارگر ۵۲ ساله هنگام کار در معدنی در روستای گلشکنان در شهرستان اردستان استان اصفهان زیر چرخ‌های لودر گیر کرد و در دم جان داد.

در همین روز، در ۴۵ کیلومتری مشکین شهر تکه‌ای فلز از جرثقیل در حال حرکت بر روی دو تن از کارگران سد سازی سد سبلان سقوط کرد. کارگران در دم جان باختند.

۱۱ تیر در دو حادثه یکی در همدان و دیگری در کازرون استان فارس دو کارگر جان خود را از دست دادند. در جادثه همدان یک کارگر ساختمانی از طبقه ششم سقوط کرد و جان باخت. قربانی حادثه کازرون یک کارگر نانوایی بود که در اثر برق گرفتگی فوت کرد.

۱۳ تیر یک کارگر مقنی در شهرک اقدسیه کرج هنگام حفر چاه به علت ریزش دیواره ان زیر آوار ماند. او در حالی که از ناحیه کمر و گردن دچار آسیب دیدگی شده بود، به بیمارستان منتقل شد.

۱۴ تیر، سه کارگر لوکوموتیوران یک قطار باری مجتمع فولاد بندر عباس بر اثر واژگونی قطار دچار حادثه شدند. یکی از کارگران در دم جان داد و دو تن دیگر به بیمارستان منتقل شدند. در توضیع علت مرگ یک لوکوموتیوران آمده است که پیکر این کارگر پس از ۱۲ ساعت رهاسازی شده است.

کولبرنیوز که خبرهای مربوط به کولبران و سوختبران را پوشش می‌دهد درباره گیرافتادن بیش از ۲۰۰ کولبر در کمین نیروهای مرزی ارتفاعات هورامان نوشته است: «دوشنبه ۱۲ تیرماه ۱۴۰۲، بیش از ۲۰۰ کولبر در نوارمرزی ته‌ته در کمین نیروهای نظامی افتاده‌اند و نه می‌توانند به عقب به داخل خاک اقلیم کوردستان برگردند و نمی‌توانند به سمت نوسود حرکت کنند. بر اساس این گزارش بیشتر آن‌ها بیشتر از ۲۴ ساعت است که به آب و غذا دسترسی ندارند و این موجب نگرانی خانواده‌های آن‌ها شده است.»

در مرز بلوچستان نیز در هفته گذشته چند تن از سوختبران که جان خود را در راه بدست آوردن لقمه‌ای نان به خطر انداخته بودند، دچار حادثه شدند. دو سوختبر جان باختند و سه تن زخمی شدند.

سه‌شنبه ۱۳ تیر ۱۴۰۲ سه تن از سوختبران در محور سرباز- ایرانشهر در اثر تصادف به شدت مصدوم شده و به بیمارستان انتقال یافتند. یک روز بعد در چهارشنبه ۱۴ تیر، دو سوختبر به نام‌های امید زین‌الدینی فرزند حیات اهل بمپور و وحید بامری فرزند امانبخش در اثر تصادف و آتش گرفتن خودرو جان خود را از دست دادند.