مخالفان اصلی سقط جنین: گروه‌های راست افراطی، نه خداباوران

روز چهاردهم ژوئن سال میلادی جاری، هزاران فعال حقوق زنان به خیابان‌های شهرهای مختلف لهستان آمدند و خشم خود را نسبت به قوانین زن‌ستیزانه‌ای که منجر به مرگ یک زن باردار این کشور شده بود ابراز کردند. زن سی‌وسه‌ ساله‌ای که چندی پیش بر اثر عفونت در ماه پنجم بارداری و خودداری پزشکان از انجام سقط جنین در یکی از شهرهای جنوب لهستان درگذشت، تنها یکی از چندین موارد مرگ‌ومیر زنان باردار در این کشور در سال‌های اخیر بوده است.

پس از روی کار آمدن حزب راست‌گرای «قانون و عدالت» در سال ۲۰۱۵، قوانین سقط جنین آنچنان سختگیرانه شده است که بسیاری از پزشکان و کارکنان بخش بهداشت و درمان از ترس مجازات‌های سنگین پیش‌بینی‌شده حاضر به انجام این کار نیستند، حتی اگر مانند مورد اخیر پای سلامت و جان مادر در میان باشد.

کتاب «بدن‌ها در محاصره: چگونه حمله راست افراطی به حق تولیدمثل ابعادی جهانی یافت» که به‌تازگی از سوی انتشارات ورسو منتشر شده دقیقاً و همان‌طور که از عنوانش پیداست به چرایی تمرکز وسواس‌گونه راست افراطی در سرتاسر جهان بر مسئله ممنوعیت سقط جنین می‌پردازد. نویسنده کتاب، شان نوریس، یکی از صداهای برجسته جنبش فمینیستی بریتانیا است که تا کنون مقالات زیادی در زمینه خشونت علیه زنان، حقوق مهاجران، فقر و نابرابری منتشر کرده است.

قدرت‌گرفتن ایدئولوژی‌های راست افراطی و حمله به حق سقط جنین

شبحی در حال تسخیر اروپاست؛ شبح راست‌افراطی که معرف نیرویی ضداجتماعی، ضد حقوق اقلیت‌ها و ضد زمین و آب و هواست. در سال‌های اخیر، یکی از اهداف اصلی حملات ایئولوژی‌های راست افراطی حق و حقوق مربوط به مسئله تولید مثل و خصوصاً دسترسی زنان به سقط جنین بوده است.

 دستاوردهای جنبش زنان که طی دهه‌های گذشته با سختی و مرارت به دست آمده بودند حالا یک‌به‌یک در معرض تهدید قرار گرفته‌اند. برای مثال هفته گذشته، زنی در بریتانیا و به جرم تلاش برای سقط جنین با دارو به بیش از دو سال حبس محکوم شد. این در حالی است که پیشتر در همین کشور تصویب لایحه سقط جنین در سال ۱۹۶۷ زندگی میلیون‌ها زن را متحول کرده و عاملیت آنها در این زمینه را به رسمیت شمرده بود.

 با آنکه به نظر می‌رسید دوران سقط جنین‌های غیرقانونی و خطرناک به پایان خود نزدیک می‌شود، اما در سال‌های اخیر از آمریکا گرفته تا اروپا با روی‌کارآمدن دولت‌های دست‌راستی و در نتیجه محدود شدن حق‌وحقوق زنان بر بدن خویش مواجه هستیم. در آمریکا در عقب‌گردی تاریخی، تصمیم در مورد اعطای حق سقط جنین به زنان به ایالت‌ها واگذار شد؛ در مجارستان قانون جدیدی زنان را ملزم کرده است قبل از سقط جنین «عملکردهای حیاتی جنین» را شخصاً چک کنند؛ لهستان در سال گذشته با تصویب قانون جدیدی شرایط پایان دادن اختیاری به بارداری را، حتی در صورت نقص شدید و غیرقابل چشم‌پوشی جنین دشوارتر کرد؛ و در ایتالیا نیز فعالان حقوق زنان می‌گویند با روی کار آمدن جورجا ملونی، نخست‌وزیر راست‌گرا امکان دارد قانون جرم‌زدایی از سقط جنین (مصوب ۱۹۷۸) مورد بازنگری قرار گیرد و استفاده از حق سقط جنین بسیار محدود شود.

نظریه «جابه‌جایی بزرگ»، دستاویز راست افراطی برای نقض حق سقط جنین

به‌زعم شان نوریس، نویسنده کتاب بدن‌ها در محاصره، بسیاری از رهبران جریان راست افراطی در دفاع از سیاست‌های ترویج فرزندآوری و ممنوعیت سقط جنین به نظریه توطئه‌‌ای به نام «جابه‌حایی بزرگ» متوسل می‌شوند:‌ تزی جمعیت‌شناختی که در سال ۲۰۱۰ و توسط نویسنده فرانسوی، رونو کامو، پی‌ریزی شد، با این مضمون که خانواده‌های مهاجر و مسلمان با فرزندآوری زیاد در حال تغییر ترکیب جمعیتی اروپا هستند.

به‌طور خلاصه، نظریه توطئه «جابه‌حایی بزرگ» مبتنی بر این پارانویاست که مهاجرت جمعی مردم جنوب جهان به اروپا و آمریکای شمالی به‌شکلی طرح‌ریزی شده تا نژادهای غیرسفید جایگزین سفیدپوست‌های اروپایی در قاره سبز شوند. طرفداران این نظریه مدعی هستند که نیروهای قدرتمندی نظیر دولت‌ها یا نخبگان جهان این جابه‌جایی را به منظور اهداف مختلفی مانند تسلط فرهنگی، کنترل اقتصادی یا سیاست‌گذاری هدایت می‌کنند. در سال ۲۰۱۵، یکی از نظریه‌پردازان راست افراطی، گیوم فِی، در نطقی در موزه نیروی زمینی ارتش در استکهلم اعلام کرد که سه معضل اجتماعی وجود دارد که بر ضد اروپاییان و در جهت پیشبرد جابه‌جایی بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد: سقط جنین، هم‌جنس‌گرایی و مهاجرت.

نوریس می‌نویسد که طرفداران این نظریه توطئه خواستار بازگشت به نقش‌های سنتی زن و مرد هستند و گذشته‌ای اسطوره‌ای را خیال‌پردازی می‌کنند که بر ارزش‌های نجیب‌زادگی و شهسواری مبتنی بوده است. در چارچوب این ایدئولوژی، مردان جنگجویانی در خدمت حاکم هستند و زنان نیز زاینده نسل‌ آینده نژاد برتر سفید. سازمان‌های راست افراطی نظیر «سیتیزن گو» (CitizenGo)، «اجندا یوروپ» (Agenda Europe) و «سازمان جهانی خانواده‌ها» از احساسات ضد سقط جنین استفاده می‌کنند تا ایده تقدس خانواده سفیدپوست را ترویج دهند. بر اساس کار پژوهشی نوریس، بخش عمده تبلیغات و برنامه‌ریزی‌هایی که برای پیشبرد ممنوعیت سقط جنین انجام می‌شود از سوی گروه‌های راست افراطی تأمین بودجه می‌شود.

کتاب شان نوریس که یکی از نمونه‌های موفق کار روزنامه‌نگاری تحقیقی است نشان می‌دهد که ریشه‌های گفتمان ممنوعیت سقط جنین را باید نه در آموزه‌های مذهبی و باور به نظریه آفرینش، بلکه در مبانی فکری راست افراطی جستجو کرد. نوریس با نفوذ به پلتفرم‌ها و شبکه‌های مورد استفاده راست افراطی بر روی دارک وب نشان داده است که چطور این گروه‌ها با حمله به سقط جنین نظریات فاشیستی خود را نشر می‌دهند، آنها را وارد عرصه سیاست جریان اصلی می‌کنند و موجب تغییر نظام باورهای جامعه می‌شوند.