اعتصاب غذای زنان افغانستانی در اروپا: تلاش برای به‌رسمیت شناخته شدن «آپارتاید جنسیتی در افغانستان»
اعتصاب غذای تمنا زریاب پریانی در آلمان و مهره فابی در سوئد هر دو یک خواسته دارند: به رسمیت شناخته شدن آپارتاید جنسیتی در افغانستان. یکی از این دو فعال ترنس است و این تفاوتی گسترده در واکنش‌ها به این اقدام او در پی داشت.
رامتین شهرزاد
از راست به چپ: تمنا زریاب پریانی در اعتصاب غذای کلن آلمان و سپس مهره فابی در اعتصاب غذای مالمو سوئد و درنهایت پوستر درخواست به رسمت شناخته شدن آپارتاید جنسیتی در افغانستان توسط مجامع جهانی
ابتدا تمنا زریاب پریانی در شهر کلن آلمان و در فاصله اول تا دوازدهم سپتامبر/۱۰ تا ۲۱ شهریور دست به اعتصاب غذا زد و سپس مهره فابی، یک فرد ترنس و فعال حقوق جامعه ال‌جی‌بی‌تی+ در شهر مالموی سوئد در گذر هشتم تا هجدهم سپتامبر/۱۷ تا ۲۶ شهریور اعتصاب غذا کرد. هر دو خواسته‌ای یکسان دارند: جامعه جهانی «آپارتاید جنسیتی در افغانستان» را به‌رسمیت بشناسد. پریانی بر حقوق زنان تاکید دارد و فابی می‌خواهد حقوق جامعه «دگرباش جنسی» هم در این آپارتاید جنسیتی به‌رسمیت شناخته شود.
در آلمان، از وزیر امور خارجه تا دیگر مقام‌های دولتی به همراه برخی از جامعه حقوق بشری این کشور به دیدار پریانی رفتند. در سوئد، پلیس در روز هشتم اعتصاب، چادر فابی را جمع کرد؛ هرچند او تا سه روز بعد در فضای باز به اعتصاب غذا ادامه داد. هر دو در گذر اعتصاب غذا به بیمارستان منتقل شدند تا جان نبازند. اما دادن خدمات پزشکی به این دو به‌معنای حمایت جامعه بزرگ‌تر از آن‌ها، بخصوص از فابی نبود. در بخشی از اعلامیه‌ای که فابی پس از پایان اعتصاب غذایش در فیسبوک منتشر کرد، آمده است:
من در این خیمه نشان دادم که سال‌ها پول‌های بادآورده تبدیل به شعارهای دروغین، شعرهای میان خالی و قدرت‌نمایی‌های کاغذی شده و دموکراسی افغانستانی پوشالی و میان تهی است. طی ۱۱ روز خیمه تحصن و اعتصاب غذا هیچ خانواده‌ای که فرزند ال‌جی‌بی‌تی‌کیو دارند، هیچ روشنفکر و فعال مدنی، هیچ نهاد حقوق بشری و ان‌جی‌اوهای رنگین‌کمان‌ها، سلبریتی‌های هم‌جنس من، فعالین سیاسی و فمنیست‌های افغان از ترس فرهنگ بربری و ارزش‌های فرسوده‌ی حاکم در کشورم نخواستند نقاب از چهره برداشته و اعلان حمایت و همدلی کنند. البته اشتراک و حمایت تنی چند از مردم، تک و توک نویسنده و فعال مدنی که تصاویر و عکس‌هایشان از صفحات مجازی من نشر شد را نمی‌شود انکار کرد.
«از حمایت من ننگ نکنید»
در نخستین روز اعتصاب، فابی در فیسبوک گفت:من مهره فابی آمده‌ام تا حق حیات ال‌جی‌بی‌تی‌کیو‌های افغانستان را در خیمه تحصن مقیم در کشور سویدن فریاد بزنم. امروز هشتم ماه سپتامبر سال ۲۰۲۳ اولین روز اعتصاب غذایی و خیمه تحصن من است و آرزو دارم برای اولین بار جامعه روشنفکر، فعالین مدنی و هنرمندان و فرهنگیان افغانستان در این راه تنهایم نگذاشته و از حمایت من ننگ نکنند.
البته تا میانه اعتصاب غذا، او و دوستانش تنها باقی ماندند. در روز هشتم اعتصاب، وقتی او را به بیمارستان منتقل کرده بودند، پلیس چادر تحصن آنان را جمع کرد. هرچند این تاثیری بر او نگذاشت و تا سه روز دیگر در سرمای شبانه مالمو همچنان به اعتراض ادامه داد.
در سومین روز اعتصاب غذا فابی در یک ویدیو در فیسبوک گفت همچنان تنها باقی مانده است. در روز پنجم او تصویری از خود دراز کشیده و با چشمانی بسته و کبودی دور چشمانش منتشر کرد و در فیسبوک نوشت:
من در پنجمین روز تحصن و اعتصاب غذایی با وضعیت صحی بد روبه رو شدم ولی هنوز از هیچ مرجع با من تماس نگرفته‌اند و بی‌شرمانه خاموش‌اند. خواست من از سازمان ملل و دولت سویدن به رسمیت شناختن آپارتاید جنسیتی علیه جامعه رنگین‌کمان‌ها و زنان افغانستان است.
«در اعلامیه‌هایتان فقط اسم از زنان و کودکان می‌برید»
پس از چهار روز اعتصاب غذا فابی نامه‌ای سرگشاده خطاب به عزیز رفیعی، رییس مجتمع جامعه مدنی افغانستان منتشر کرد. فردی که برای رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از ایران هم به عنوان فعال حقوق بشر نامی آشناست. فابی با یادآوری اینکه نهاد زیر نظر رفیعی «زیر مجموعه ۱۶۰ نهاد مدنی افغانستان است» به او یادآور شد:
در چندین سال گذشته که من از نوجوانی و در اوج ظلم و تعصب جنسی علیه دگرباشان جنسی در افغانستان تحت شکنجه تا تبعید قرار داشتم در اعلامیه‌ها و حمایت‌هایتان فقط اسم از زنان و کودکان را می‌برید. در حالیکه بیش از یک ملیون دگرباش جنسی در جاده‌ها، بچه‌باز خانه‌ها، فاحشه‌خانه‌ها، پس‌خانه‌های تفنگ‌سالاران، خانه‌های زورمندان، و اداره‌های مقام‌مندان دولتی و عمومی تجاوز، سواستفاده و کشته می‌شوند. از حق کار، تحصیل، امنیت، ازدواج، و بلاخره کوچکترین مدل زندگی افغانی محروم بوده و به آینده سیاه و بی‌افق می‌نگریسته‌اند که راه به فرار، تن‌فروشی و مهاجرت از راه‌های مرگ و جنون را، می‌انجامیده.
در ادامه این نامه، او از دیگر چهره‌های نام‌آشنای حقوق بشر افغانستان نیز نام می‌برد و آن‌ها را خطاب قرار می‌دهد:
در هیچ جای دنیا مدعی حقوق بشرش از حمایت دگرباشان جنسی جامعه‌اش نمی‌شرمد که شما، شهزاد اکبر، سیما ثمر، سمیرا حمیدی و محبوبه سراج ننگ دانسته و راه محافظه کاری و کوچه حسن چپ را در قبال حق ما اختیار کرده‌اید. این اعلامیه را گذاشتم تا همه بخوانند و برایم نشان بدهند من و هم‌جنسان دگرباش من در کجای آن اسم برده شده؟
این نامه پس از آن منتشر شد که گروه‌های حقوق بشری افغانستان در بیانیه‌ای از اعتصاب غذای زنان در آلمان صحبت کردند اما اشاره‌ای به اعتصاب غذای یک زن ترنس نداشتند. در انتهای این نامه، فابی خطاب به فعالان برابری زنان و مردان (فمینیست‌ها) نوشت:
راستی ای فمنیست ده آتشه افغان! لزبین، دارا کوین و ترانس زن، زن نیست و شامل لیست دادخواهی شما نمی‌شود تا برایشان در مجالس حقوق بشری کله کته‌های‌تان لابی کنید؟؟؟ دست بردارید، نترسید، ننگ نکنید و من را تنها نگذارید...
تفاوت دو اعتصاب غذا: همراهی و تنهایی
در ویدیویی که فابی برای رسانه «هشت صبح» ضبط کرد، او می‌گوید حتی سازمان‌های ال‌جی‌بی‌تی سوئد هم به دیدار او نیامده یا از او حمایتی نکرده‌اند. سازمان‌های بین‌المللی یا سازمان ملل هم واکنشی به اعتصاب او صورت نداده‌اند اما او به مبارزه ادامه می‌دهد.
پس از آنکه فابی به بیمارستان منتقل شد، «بیانیه جمعی از آنارشیست‌های ال‌جی‌بی‌تی‌کیو‌آ + فدراسیون عصر آنارشیسم در پیوند با تحصن و اعتصاب غذای مهره فابی از اعضای جامعه دگرباشان افغانستان» به‌عنوان یکی از معدودترین حمایت‌ها از این اعتصاب غذا منتشر شد. در بخشی از این بیانیه آمده است:
سکوت تمام نیروهای دولتی و بسیاری از نیروهای اجتماعی در جنایات بشری علیه دگرباشان، به طرزی واضح بیانگر دخیل‌بودن هردو در حمایت از این روند دهشتناک است.
بیانیه آنارشیست‌ها در ادامه به نقد نهاد دولت در رابطه با خشونت‌های مبنتی بر جنسیت و گرایش جنسی در افغانستان و ایران می‌پردازند:
فروش اعضا، تجاوز، بردگی جنسی، شکنجه، ضرب‌‌وجرح و قتل زندگی روزمرۀ دگرباشان در سراسر جهان است اما هنگامی که ابزار خشونت سیستماتیک و سازمان‌یافته و کپیتالیزم در خدمت نهاد روحانیت و دین باشد اوضاع وخیم جغرافیای افغانستان و ایران می‌شود. دیگر چه کسی نمی‌داند که دولت‌ها و احزاب و سرکردگان خود عامل این خشونت‌اند و نباید دست به دامانشان شد. آزادی کوئیر تنها از راه نابودی اقتدار و دولت است.
«چرا جهان خاموش است؟ این سکوت شرم‌آور است»
از زندگی و گذشته مهره فابی کم می‌توان در فضای مجازی یافت. او حتی صفحه ویکی‌پدیا ندارد اما تنما زریاب پریانی را آشنایان به حقوق زنان و حقوق بشر افغانستان به‌خوبی می‌شناسند. او معترض به حجاب اجباری در افغانستان و اجبار در پوشیدن برقع و چادر بود. آخرین اقدام او پس از خروج از افغانستان، سوزاندن روسری اجباری‌اش بود.
پریانی از جمله بنیان‌گذاران جنبش اعتراضی افغانستان پس از به قدرت رسیدن مجدد طالبان در این کشور است. او از جمله زنانی است که با شعار «نان، کار، آزادی» در اعتراضات ۱۴۰۰ افغانستان به خیابان‌ها آمدند و تصویر آن‌ها در رسانه‌های جهان منتشر شد. طالبان اما به سراغش آمد.
او را ابتدا در سال ۱۴۰۰ بازداشت کرده بودند. پریانی ویدیویی از هجوم نیروهای طالبان به خانه‌اش در فیسبوک منتشر کرد که در آن گفت: «کمک کنید، طالبان به خانه‌ام آمده‌اند». او تا یک ماه در زندان بود و مقام‌های طالبان بازداشت او را انکار می‌کردند تا آنکه سخنگوی طالبان، ذبیح‌الله مجاهد خبر آزادی او را منتشر کرد. پریانی پس از دو بار تلاش ناموفق، با چهار خواهرش توانست از افغانستان وارد پاکستان شود و سپس به آلمان رفتند.
پریانی پس از پایان اعتصاب غذایش در فضای مجازی نوشت: «چرا جهان خاموش است؟ این سکوت شرم‌آور است.»
همان‌طور که در ویدیویی که از شهر کلن در اینستاگرام منتشر شد، با اشاره به بدتر شدن وضعیت افراد جامعه ال‌جی‌بی‌تی افغانستان، تاکید شد به جز افراد عادی، کسی به دیدار و حمایت از فابی نرفت.
با وجود اینکه همجنسگراهراسی و خشونت‌های مبتنی بر جنسیت و گرایش جنسی نسبت به افراد جامعه کوییر باید یک مسئله فمینیستی و یک مسئله دارای اولویت در گفتمان ملی حقوق بشری باشد، در رابطه با ایران و افغانستان این‌گونه نیست. نه تنها این اولویت داده نمی‌شود، بلکه جریان اصلی فرهنگ محافظه‌کاری همچنان قواعد همبستگی‌های ملی را کنترل کرده و افراد کوییر و به‌ویژه زنان ترنس از بحث‌های ملی در مورد حقوق زنان هم حذف می‌شوند.
به عنوان نمونه، در حالی که از وزیر خارجه آلمان تا والدین ملاله یوسف‌زی، به دیدار پریانی رفتند و افغانستان اینترنشنال لحظه پایان اعتصاب غذای او را زنده پخش کرد، اما کنشگری مهره فابی چنین پوشش و توجهی نگرفت.
مهره فابی اما معتقد است اعتصابش موفق بوده هرچند نتوانسته سازمان‌های بین‌المللی را به تغییر وادار کند. از جمله او در ششمین روز اعتصاب غذایش گفت:
من در ششمین روز تحصن و اعتصاب غذایی! در عصری که کتاب حقوق بشر را فقط یک جنسیت نوشته است و قدرت بدست یک طیف جنسیتی است، من از حق ده‌ها جنسیت دیگر حرف میزنم!
در دهمین روز اعتصاب غذا، فابی در مورد دستاوردهای کنشگری‌اش گفت و از جمله اینکه به نظر او دست‌کم اکنون می‌دانند که زنان ترنس افغانستانی وارد میدان مبارزه برای برابری شدند:
در دهمین روز تحصن و اعتصاب غذایی درک کردم که این حرکت اعتراضی من تا اندازه جهان را تکان داده است حتا اگر نادیده بیگیرند و به خواست‌هایم رسیده‌گی نشود، مردم افغانستان دانست که جامعه رنگین‌کمانی افغانستان دیگر خاموش نیشین نیست و وارد میدان مبارزه برای عدالت و برابری شده است .من در دهمین روز اعتصاب از یک مادر و پدر که فرزند ترانسجندر دارد دستبند لاجورد را به عنوان نماد مبارزه و قهرمانی هدیه گرفتم و این برایم بیشتر از جایزه نوبل با ارزش‌تر است.
در سالگرد ژینا (مهسا) امینی، فابی در جمع ایرانیان گفت:
درد ما افغان‌ها و مردم ایران یکی است و باید با همبستگی مردم ایران و افغانستان طالبان و آخوندها را سرکوب نابود کنیم .زن ترنس زندگی آزادی.
نظرها
نظری وجود ندارد.