سرنوشت رژیم سوریه کجا معلوم می‌شود، در هانگژو یا سویدا؟

بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه به همراه همسرش و هیئتی متشکل از مقام‌ها و دست‌اندرکاران سیاسی و اقتصادی سوریه به چین سفر کرده‌اند. این نخستین سفر اسد به چین از زمان جنگ‌ داخلی سوریه محسوب می‌شود.

دستاورد سفر، اعلام «شراکت استراتژیک» میان چین و سوریه، تعهد چین برای کمک به بازسازی سوریه و نیز تلاشی برای ترمیم چهره منزوی اسد است که همچنان از سوی فعالان حقوق بشری و مردم معترض این کشور دیکتاتوری شناخته می‌شود که باید برای ارتکاب به جنایات جنگی محاکمه شود.

از سال ۲۰۱۱ و زمانی که رژیم اسد اعتراضات دموکراسی‌خواهی را در سوریه سرکوب کرد و ادامه این سرکوب به بروز جنگ داخلی در سوریه منجر شد، نزدیک به نیم میلیون نفر کشته و نیمی از جمعیت ۲۲ میلیون نفری سوریه ناگزیر به ترک خانه‌‌هایشان شده‌اند. اما درحالی‌که هنوز هم اعتراضات در سوریه کاملا خاموش نشده و استان جنوبی سویدا در هفته‌های اخیر صحنه تظاهرات خیابانی بوده، هیئت همراه در چین به مذاکره مشغول اند و اسد و همسرش در چینِ مهمان افتتاحیه بازی‌های آسیایی، خندان برای جمعیت دست تکان می‌دهند.

اسد در حالی مهمان مراسم افتتاحیه این بازی‌ها بود که توماس باخ، رئیس‌ کمیته ملی المپیک هم در این مراسم حضور داشت.

بشار اسد در چین

پکن، در کنار مسکو و تهران از مهمترین حامیان اسد بوده است. در ماه‌های اخیر که کشورهای عربی روابط‌شان را با دمشق احیا کردند، چین درهای بیشتری را بر روی گسترش روابط با رژیم اسد گشود.

اتحادیه عرب در ماه مه سال جاری عضویت سوریه را که بیش از یک دهه پیش تعلیق شده بود مجدداً برقرار کرد و سوریه را به این اتحادیه عرب برگرداند.

شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین و بشار اسد روز جمعه ۳۱ شهریور در هانگژو، شهری که طی دو هفته آینده میزبان بازیهای آسیایی است، اعلام کردند که روابط دوکشور را به سطح «شراکت استراتژیک» ارتقا داده‌اند.

بر اساس متن گزارشی که تلویزیون دولتی چین منتشر کرده، شی به اسد گفت: «امروز ما به طور مشترک شراکت استراتژیک چین-سوریه را اعلام می‌کنیم، این شراکت نقطه عطف مهمی در تاریخ روابط دوجانبه است.»

رئیس‌جمهوری چین همچنین از تمایل چین برای ادامه همکاری با سوریه، حمایت و ارتقای همکاری‌های دوستانه و نیز «دفاع مشترک از عدالت و انصاف بین‌الملل» گفت. شی گفت: «دوستی دو کشور در طی زمان تقویت شده است» و افزود:« چین از ایستادگی سوریه در برابر دخالت خارجی و زورگویی بین‌المللی حمایت کرده ... و به حمایت از بازسازی سوریه ادامه می‌دهد.»

سال گذشته، سوریه به طرح کمربند و جاده چین (راه ابریشم جدید) پیوست. این پروژه قرار است از طریق مجاری دریایی و زمینی آسیا را به آفریقا و اروپا متصل و تجارت و اقتصاد چین را تقویت کند.

چین در ماه‌های اخیر دایره متحدان قدیمی‌اش از جمله عربستان و ایران را محکم‌تر کرد و واسطه تنش‌زدایی تهران و ریاض شد.

در حالی که تلاش‌ها برای عادی سازی ادامه دارد سفر اسد به چین جهش دیگری برای اسد به حساب می‌آید.

اعتراض در سویدا

همزمان با سفر بشار اسد و هیئت همراهش و در حالی که تصویر خندان او همسرش بر روی خبرگزاری‌هاست، اعتراض‌های مردم در جنوب سوریه هنوز خاموش نشده است. استان سویدا دست‌کم یک ماه است که علیه بشار اسد و رژیمش و در اعتراض به ستم اقتصادی و سیاسی بر مردم شاهد اعتراض‌های خیابانی‌ست.

از ماه اوت وقتی دولت اسد یارانه‌های سوخت را کاهش و قیمت بنزین را نزدیک به ۲۵۰ درصد افزایش داد، اعتراض‌هایی که تا قبل از آن هم آتش زیرخاکستر بودند، به خیابان‌ها رسیدند و به سرعت به نقاط مختلف سوریه تسری پیدا کردند. معترضان خواستار تشکیل دولت انتقالی شدند و گروهی هم خواهان آزادی هزاران نفری بودند که از زمان آغاز تظاهرات در ۱۲ سال پیش توسط دستگاه امنیتی سوریه دستگیر یا ناپدید شده اند.

اقتصاد سوریه در جریان بیش از یک دهه جنگ داخلی، بحران و تحریم‌ها فلج شده و بار آن بر روی مردم عادی است. 

 دولت اسد حقوق و مزایای کارمندان بخش دولتی را دوبرابر کرده اما این تدابیر به کاهش خشم مردم منجر نشده است.

سازمان ملل متحد در ماه ژوئن اعلام کرد که جنگ ۱۲ ساله سوریه، ۹۰ درصد جمعیت باقی‌مانده آن را با افزایش قیمت مواد غذایی و قطع برق و کمبود سوخت به زیر خط فقر کشانده است.

دولت اسد اصراردارد که مسبب این وضع تحریم‌های ایالات متحده آمریکا و متحدان اروپایی‌اش است.

هنوز مشخص نیست که تظاهرات در شهرهای سوریه به یک اعتراض سراسری جدید علیه رژیم اسد بدل خواهد شد یا نه.

انستیتوی مطالعات جنگ که یک سازمان ناظر جنگ است در آخرین تحلیل خود از وقایع سوریه نوشته است که تظاهرات ضد رژیم که در شرایط کنونی تقریباً تنها در سویدا در جریان است، به احتمال قوی خطری برای ثبات دولت سوریه به حساب نمی‌‌آید. این سازمان از ۱۲ تا ۱۸ سپتامبر ۵۰ اعتراض را در استان سویدا ثبت کرده است. طبق گزارش منتشرشده در این فاصله زمانی تنها اعتراضی که در خارج از استان رخ داده در ادلب تحت کنترل شورشیان بوده است. در استان درعا هم که در هفته‌های نخستین اعتراض‌ها، صدای خود را به حمایت از سویدا بلند کرد، اعتراضات خیابانی فروکش کرده است.

استان سویدا در جنوب سوریه از جمله مناطق تحت کنترل اسد است که اقلیت مذهبی دروزی در آن سکونت دارند. 

دروزی‌ها بیشتر در جنوب سوریه و بخش‌هایی از لبنان ساکن هستند. دروزی‌های سوریه کمتر از ۵ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند.

نتایج بررسی این نهاد ناظر نشان می‌دهد رژیم سوریه از اوایل ماه سپتامبر از رهبران و جوامع دروزی برای بی‌اعتبار کردن معترضان در استان سویدا استفاده کرده است. بدین شکل که رهبران دروزی در مناطق دیگر به طرفداری از رژیم اسد بیانیه صادر کرده یا تجمع‌هایی را برای اعلام حمایت از حکومت او سازمان‌دهی کرده اند.

رژیم اسد همچنین برای منحرف کردن اعتراض‌ها یک شورای دروزی موازی از دروزیان ایجاد کرده که شیوخ طرفدار جنبش معترضان را مستثنی می‌کند. علیرغم تلاش اسد برای ایجاد یک بدنه جدید از این اقلیت مذهبی، گروهی از تظاهرکنندگان در سویدا در ۱۲ سپتامبر، وفاداری سیاسی خود را به شیخ دروزی در سویدا اعلام کردند. پس از آن رهبران دروزی در لبنان و اسرائیل هم به دفاع از رهبران دروزی سویدا بلند شدند.