انتخابات ریاست‌جمهوری آرژانتین: پیروزی «استیصال» بر «خاطره جنایت»

خاویر میلِی، نامزد راست افراطی انتخابات ریاست‌جمهوری آرژانتین که عهد کرده است تورم آن کشور را «نابود کند» پیروز انتخابات شد. حال آنچنان که ناظران تحلیل کرده‌اند: دومین اقتصاد بزرگ آمریکای جنوبی به سوی آینده‌ای غیرقابل پیش بینی و بالقوه آشفته سوق خواهد یافت.

پس از شمارش بیش از ۹۹ درصد آرا، خاویر میلِی که سیاستمدار و چهره مشهور تلویزیونی است و اغلب با دونالد ترامپ مقایسه می‌شود، ۵۵,۶۹ درصد آرا را به دست آورد. رقیب میلِی، سرجیو ماسا، وزیر دارایی با گرایش چپ میانه بود که تنها ۴۴,۳ درصد آرا را به دست آورد.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا نتوانست خوشحالی‌اش را از آنکه کسی با تقلید از کمپین انتخاباتی او و با گذاشتن کلاه (ماگا) با شعار «عظمت را به آرژانتین بر گردان» پیروز شده ابراز نکند. ترامپ بلافاصله به او تبریک گفت و نوشت که باور دارد میلِی آرژانتین را به مسیر درستی وارد خواهد کرد.

خاویر میلِی پس از پیروزی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری آرژانتین در بوئنوس آیرس، خطاب به حامیانش گفت: «امروز بازسازی آرژانتین آغاز می‌شود. امروز یک شب تاریخی برای آرژانتین است.»

او گفت که پیروزی‌اش «معجزه» بود.

میلِی وعده «تغییرات بنیادین» را برای مقابله با «واقعیت غم انگیز» آرژانتین در مورد تورم فزاینده و فقر گسترده داد. وی همچنین به جامعه جهانی چنین پیام داد: «آرژانتین به جایگاهی در جهان بازخواهد گشت که هرگز نباید آن را از دست می‌داد.»

سرجیو ماسا،  رقیب چپ میانه مایلی - که ۱۱,۵ میلیون رأی در مقابل ۱۴,۴ میلیون رأی مایلی کسب کرد - شکستش را بلافاصله پذیرفت.

ماسا گفت:

فعالان طرفدار میلِی از پیروزی نامزد ۵۳ ساله‌شان خوشحالند و او را یک رؤیاپرداز اقتصادی می‌دانند که آماده است آرژانتین را از یکی از بدترین بحران‌های اقتصادی این کشور در دهه‌های اخیر خارج کند.

راست‌های افراطی خوشحالند

میلِی از روز ۱۰ دسامبر رئیس‌جمهوری آرژانتین خواهد بود. او در طول مبارزات انتخاباتی خود  قول داد بانک مرکزی آرژانتین را منحل کند و مبنای اقتصاد این کشور را دلار آمریکا قرار دهد تا بر یک فاجعه مالی غلبه کند. به بیان دیگر میلِی می‌خواهد حاکمیت پول ملی یا پزو را دست‌کم به صورت موقت کنار بگذارد تا شاید بشود جلوی تورم روز‌افزون را گرفت.

هم‌اکنون۴۰ درصد از جمعیت ۴۵ میلیونی آرژانتین در فقر مطلقند و تورم این کشور به بیش از ۱۴۰ درصد رسیده است. میلِی در آخرین مناظره انتخابات ریاست جمهوری و در حالی که اکثر کارشناسان سیاسی بر این باور بودند که ماسا برنده خواهد شد، گفت: «من می دانم چگونه سرطان تورم را از بین ببرم.»

بازیگران بزرگ راست افراطی جهان پیروزی مایلی را جشن گرفتند. از جمله بولسونارو، رئیس جمهوری سابق برزیل، که از مبارزات انتخاباتی او حمایت کرده بود و قول داده است در مراسم تحلیف او شرکت کند. بولسونارو با ستایش از آنچه پیروزی برای «صداقت، پیشرفت و آزادی» خواند، نوشت: «امید بار دیگر در آمریکای جنوبی می‌درخشد.»

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا نوشت: «تمام دنیا تماشا می‌کردند! من بسیار به تو افتخار می‌کنم. شما عظمت را به کشور خود برگرداندید و واقعاً آرژانتین را دوباره عالی خواهید کرد.»

ایلان ماسک، مالک شبکه اجتماعی اکس نیز پیروزی او را تبریک گفت و نوشت: «رفاه برای آرژانتین در پیش رو است.»

رئیس‌جمهور چپ‌گرای برزیل، لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا - که میلِی بارها او را به عنوان یک «کمونیست فاسد» خطاب کرده بود- پیروزی میلِی را در یک پست ساده در رسانه‌های اجتماعی به رسمیت شناخت. لولا بدون ذکر نام مایلی نوشت: «دموکراسی صدای مردم است و همیشه باید به آن احترام گذاشت. برای دولت بعدی آرزوی خوشبختی و موفقیت دارم.»

 لولا افزود: «آرژانتین کشور بزرگی است و شایسته احترام کامل ماست.»

گوستاوو پترو، رئیس جمهوری چپ‌گرای کلمبیا اما در قید آداب دیپلماتیک نماند و از انتخاب مایلی اظهار تأسف کرد:

راست افراطی در آرژانتین پیروز شد... [این] برای آمریکای لاتین غم انگیز است.

نایب بوکله، رئیس‌جمهوری راست‌گرای السالوادور، در پاسخ به پترو به طعنه نوشت: «حالا بدون گریه بگو.»

مخالفان چپ‌گرای میلِی با شوک و ناراحتی به انتخاب یک شخصیت بدنام که در سیاست‌هایش ثبات ندارد واکنش نشان دادند.

انکار جنایت و بازی با «خاطره دوران طلایی دیکتاتوری»

ایده‌های رادیکال میلِی شامل قانونی کردن فروش اعضای بدن، قطع روابط با دو شریک تجاری بزرگ آرژانتین یعنی برزیل و چین، و بستن بیش از دوازده وزارتخانه است.

میلِی، یک پوپولیست منکر تغییرات اقلیمی هم هست که با نام مستعار ال لوکو (دیوانه) شناخته می‌شود. او همچنین منکر جنایات دوران دیکتاتوری نظامی خورخه رافائل ویدلا است. دیکتاتوری که در سال‌های ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۱ حمام خون در این کشور به راه انداخت، حدود ۳۰ هزار نفر را کشت و بسیاری در دوران حکمرانی‌اش ناپدید شدند.

همین «انکار جنایت» و «جعل تاریخ به نفع دیکتاتورها» خشم مخالفان مایلی را برانگیخته است و آرژانتین را در وضعیتی به شدت قطبی قرار داده است. یک سو جمعیت مستاصل و درمانده‌ای که امید دارند آنچه این چهره تلویزیونی در مورد نوش‌دارویش برای تورم می‌گوید درست باشد و «معجزه‌ای رخ دهد» و در سوی دیگر جمعیتی که هنوز خاطره فریبکاری راست‌ افراطی و دیکتاتوری نظامی را فراموش نکرده‌اند.

میلِی در انکار جنایت دیکتاتور سابق اما تنها نیست. معاون او در انتخابات ریاست جمهوری، ویکتوریا ویلروئل، یک نماینده محافظه کار کنگره آرژانتین است که شهرت سیاسی‌اش مدیون سخنان جنجالی درباره طلایی بودن دوران دیکتاتوری نظامی و انکار جنایات در آن دوره است.

فدریکو فینچلشتاین، مورخ آرژانتینی که راست افراطی جهانی را مطالعه می‌کند، در آستانه انتخابات روز یکشنبه گفت:

میلِی بسیار افراطی‌تر و بی‌ثبات‌تر از [ژاویر] بولسونارو و ترامپ است. بنابراین بسیار غیرقابل پیش‌بینی است که این شخص [در قدرت] چه کاری می‌تواند انجام دهد.

بنجامین گدان، رئیس پروژه آرژانتین مرکز ویلسون، گفت که او معتقد است که تنها یک کلمه پیروزی میلِی را توضیح می‌دهد: یاس.

به باور کارشناسان، «سرخوردگی و استیصال آرژانتینی‌ها» تنها عاملی است که میلِی را به سمت ریاست‌جمهوری رسانده است. مشابه وضعیتی که در کشورهای دیگر هم رخ داده است.

در زمانه‌ای که روندهای منطقی سیاسی نوید تغییری بنیادین در وضعیت به شدت تلخ عمومی را نمی‌دهند، این پوپولیست‌های راست افراطی هستند که در نقش «تک‌سوار امید و آرزو» رخ می‌نمایند.   

حال خطر واقعی این است که آرژانتین و اقتصادش نتواند «تغییرات بنیادین میلِی» را تاب بیاورد و وضعیت این کشور به مراتب بدتر از وضع کنونی شود. به نظر می‌رسد اگر قمار جماعت مستاصل در این کشور آمریکای لاتین جواب ندهد، ناآرامی‌های اجتماعی گسترده، اعتصاب اتحادیه‌ها، خشونت سیاسی بالقوه و فشار علیه نهادهای دموکراتیک حتمی است.

گرچه این تاریک‌ترین سناریوی فردای آرژانتین است ولی ناظران می‌گویند با انتخاب مایلی باید این سناریوی تاریک را محتمل‌تر از قبل دانست.

آسوشیتد پرس در گزارش میدانی‌اش در مورد واکنش عمومی به اعلام خبر پیروزی میلِی زنی را توصیف می‌کند که در بالکن خانه محقرش در محله ریکولتا در پایتخت این کشور فریاد می‌زند: «میلِی پیروز شد! وضعمان عوض خواهد شد.» در سوی دیگر اما در خیابان یک آرژانتینی دیگر با خشم و غم چنین فریاد می‌زند: «دوباره هرگز! میلِی دیکتاتور است.»