با آرش دبستانی: بیش‌فعالان و مسأله تفاهم

یکی از نشانه‌های بیش‌فعالی این است که فرد مطابق دستورالعمل‌ها و شیوه‌ها عمل نمی‌کند، نشانه دیگر دشواری در حفظ تمرکز است. اما اگر دستورالعمل‌ها بیش از حد متصلب باشد یا مطلبی بیش از حد کسالت‌آور باشد، می‌توان به آن دستورالعمل توجه داشت یا روی آن مطلب‌ کسالت آور متمرکز ماند؟ آیا بحث بر سر آستانه تحمل است؟ یا اینکه فرد درگیر با پدیده بیش‌فعالی به تفاهم نیاز دارد و به درک صحیح از شرایط ویژه‌اش؟

آرش دبستانی با اشخاصی که با این مشکل مواجه‌اند در گفت‌وگو قرار گرفته است. می‌شنوید:

یکی از مصاحبه‌شوندگان آرش که به بیش‌فعالی مبتلاست می‌گوید در مدرسه همیشه از سایر شاگردان عقب می‌ماند و همواره مضطرب بود. این باور در او شکل گرفته بود که هوش و استعدادش از دیگران کمتر است. او که در دانشگاه کلمبیا تحصیل می‌کند، می‌گوید بعد از مهاجرت اما این مشکل کاهش پیدا کرد. برخلاف ایران نظام تحصیلی در کشور میزبان انعطاف بیشتری داشت و موضوع‌ها هم جالب‌تر بودند اما این بدان معنا نبود که مشکلی در بین نباشد. در مراجعه به پزشک او متوجه شد که به «اختلال کمبود توجه بیش‌فعالی» (ADHD) مبتلاست و تحت درمان قرار گرفت.

از شمار کودکانی که در ایران به این بیماری مبتلا هستند اطلاع دقیقی در دست نیست. در ایالات متحده آمریکا حدود ۱۱ درصد از دانش‌آموزان به «اختلال کمبود توجه بیش‌فعالی» مبتلا هستند. همه این کودکان نباید الزاماً با اختلال در تمرکز هم درگیر باشند. در هر دو حالت اما تفاهم محیط با این گروه از افراد در مقایسه با معلولانی که از یک معلولیت جسمی آشکار رنج می‌برند کمتر است. یکی از مصاحبه‌شوندگان آرش می‌گوید:

 یکی دیگر از مصاحبه‌شوندگان آرش که در رشته پزشکی هم تحصیل کرده می‌گوید علائم بیماری در او با بی‌خوابی در دوران مدرسه شروع شد. پدر و مادر اما گمان می‌بردند که او قدری بیش از دیگران «شیطنت‌»های کودکانه دارد. تنها در دوران دانشگاه بود که او به پزشک مراجعه کرد. درمان با دارو خیلی موثر نبود. تنها بعد از مهاجرت به آمریکا و در مراجعه به روانپزشک مشکل حل شد و به تعبیر او «دنیا شفاف» شد.