کنفرانس «کثرت زبانی؛ چالش‌ها و فرصت‌ها» در آستانه روز جهانی زبان مادری

در آستانه ۲۱ فوریه، روز جهانی زبان مادری گروهی از فعالان مدنی شنبه ۱۷ فوریه/۲۸بهمن در کنفرانسی به همین مناسبت در شهر کُلن آلمان گرد هم آمدند.

این کنفرانس با هدف «بررسی مشکلات تک زبانی بودن ایران به‌عنوان کشوری کثیرالملل»، «پرداختن تخصصی به مسئله آموزش چندزبانه، مرور سیستم‌های مختلف آموزش چند زبانه موجود در سایر کشورها و بررسی راهکارهای مناسب برای ایران به اقتضای شرایط اتنیکی کنونی» و همچنین «به نمایش گذاشتن تنوع اتنیکی زبانی موجود در ایران» و «فراهم کردن بستر نشستی با حقوق برابر برای تمام ملیت‌های ایران» برگزار شد.

سخنرانان در دو بخش علمی و هنری، تبعیض در حوزه حقوق زبانی و ساختار جمعیتی متکثر ایران و چالش‌ها و فرصت‌های موجود در این حوزه را به بحث و بررسی گذاشتند. سخنرانان متناسب با تخصص‌شان از زوایای مختلف به نقد و بررسی موضوع‌ها پرداختند و برای رفع تبعیض در این حوزه پیشنهاد‌های مختلفی را مطرح کردند.  

فرزانه بلوچ فعال بلوچ، اومای رادمهر فعال ترک، وجدان عبدالرحمن فعال عرب و سارا افراسیابی فعال کُرد گردانندگان این کنفرانس بودند. کنفرانس با قرائت متنی به ۶ زبان مختلف بلوچی، ترکی، عربی، کردی و همچنین فارسی و انگلیسی آغاز شد.

در ادامه شیما سیلاوی، سخنران عرب، سازمان ملت‌ها و اقلیت‌های غیررسمی(UNPO) را معرفی کرد و درباره پروژه‌های این مجموعه در زمینه حق آموزش به زبان مادری برای ملل بدون نماینده توضیحاتی را ارائه کرد.

سخنران بعدی ملیکا زر، از گروه «شش رنگ» بود و در رابطه با «درد مشترک» جامعه اتنیکی و جامعه ال‌جی‌بی‌تی‌کیوپلاس و همچنین تعرض به کسانی‌که تمایل جنسی منطبق با نُرم‌های موجود را ندارند سخن گفت. او از حقوق برابر جنسی و جنسیتی در ایران دفاع کرد.

در این نشست ایرج ایراندوست، سخنران بلوچ برنامه به نمایندگی از گروه حقوق بشر بلوچستان سخنرانی کرد و پس از او حسن افراز، فعال سیاسی ترک، از حزب دموکرات آذربایجان از قرار گرفتن اجباری در معرض آسیمیلاسیون (همگون‌سازی) و آسیب‌های آن سخن گفت. او تاثیر و تأثرات شخصی خود را از تحقیر و تبعیض در حوزه زبان مادری روایت کرد.

در ادامه ژاله تبریزی، فعال حقوق بشر و دبیر جمعیت حقوق بشری ارک آذربایجان درباره رابطه آموزش به زبان مادری و توسعه پایدار سخن گقت. او «بی‌حقوقی زبانی»، تجربه کشورهای مختلف در این حوزه و فعالیت‌هایشان در بخش حقوق بشر سازمان ملل را برای شرکت‌کنندگان در کنفرانس توضیح داد. 

امید اقدمی، فعال چپ در این نشست درباره «حقوق اتنیکی و آموزش به زبان مادری از دیدگاه جریانات چپ» صحبت کرد. او گفت مطالبه حقوق زبانی در مناطق مختلف ایران در روند رو به رشدی قرار گرفته است.

سخنران بعدی بهروز شجاعی، متخصص کُرد در مورد استعمار زدایی از آموزش و پرورش، شهروندی زبانی و عدالت معرفی گفتار خود را ارائه کرد.

نگار گلکار، متخصص تُرک به مسئله سیستم آموزشی منعطف با زبان‌های متفاوت و لزوم آموزش به زبان مادری پرداخت.

در ادامه رضا مریدی، سیاستمدار ایرانی‌کانادایی سیستم آموزش چند زبانه در کانادا را با ارائه مثال و تجربیاتی از دوران وزارت خود به عنوان وزیر آموزش عالی در یکی از ایالت‌های کانادا و نیز دوران نمایندگی‌اش‌ در پارلمان کانادا تشریح کرد. به باور او تجربه فدرال کانادا برای ایران بعد از جمهوری اسلامی، مناسبت‌ترین سیستم سیاسی است.

در میان سخنرانی‌ها علاوه بر صحبت درباره تجربه‌های تبعیض زبانی، معرفی کمپین «پایان تک‌زبانی» و هشتگ «من و فارسی» صحبت‌های دو کارشناس دیگر نیز پخش شد. احمد صداقتی، روانپزشک و روانشناس در زمینه لزوم آموزش به زبان مادری گفت و محسن رسولی، فعال مدنی در زمینه سیستم‌های آموزش چند زبانه سایر کشورها سخن گفت.

در پایان این نشست امیر کلان، پژوهشگر آموزش زبان به بررسی راهکارهای مناسب برای سیستم آموزشی چندزبانه با محوریت زبان مادری پرداخت و به سوال‌های حاضرین در کنفرانس نیز پاسخ داد.

در بخش فرهنگی این برنامه در ابتدا یوسف کُر، سخنران ترکمن برنامه به معرفی مختوم قلی فراغی پرداخت و شعرخوانی کرد و در ادامه سوگلی، هنرمند گیلک موسیقی فولکوریک ملیت‌های مختلف ایران را برای حاضرین اجرا کرد. خاتمه بخش این کنفرانس رقص فولکوریک ملیت‌ها بود که با همراهی حاضرین و مهمانان در سالن برنامه انجام شد.