اقتصادهای ثروتمند جهان صدها میلیارد دلار خرج گسترش پروژه‌های سوخت فسیلی در کشورهای فقیر کرده‌اند

پژوهشی تازه نشان می‌دهد که جمعی از ثروتمندترین اقتصادهای دنیا، موسوم به «گروه ۲۰»، در سال‌های گذشته صدها میلیارد دلار خرج گسترش عملیات مرتبط با سوخت‌های فسیلی در کشورهای فقیر کرده‌اند.

روزنامه بریتانیایی «گاردین» نوشته است که طبق پژوهش موسسه Oil Change International و موسسه آمریکایی «دوستان زمین»، این ۲۰ اقتصاد توسعه‌یافته و درحال‌توسعه همراه با بانک‌های توسعه‌ای که این کشورها سرمایه‌شان را تأمین می‌کنند، در بازه سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲، ۱۴۲ میلیارد دلار خرج توسعه سوخت‌های فسیلی در خارج از مرزهایشان کرده‌اند.

طبق این گزارش، کانادا، ژاپن و کره جنوبی بیشترین سرمایه‌گذاری‌ها را در این حوزه انجام داده‌اند. همچنین سرمایه‌گذاری در بخش گاز بیشتر از زغال‌سنگ یا نفت بوده است.

این در حالی است که گروه ۷، متشکل از هفت اقتصاد توسعه‌یافته دنیا که ژاپن و کانادا هم عضو آن هستند، در سال ۲۰۲۲ وعده کرده بود که سرمایه‌گذاری در سوخت‌های فسیلی در خارج از مرزهای خود را متوقف کنند. با وجود این، هرچند سرمایه‌گذاری در بخش زغال‌سنگ به‌سرعت کاهش یافته، سرمایه‌گذاری در بخش گاز و نفت با قوت سابق ادامه یافته است.

بر اساس این تحقیق، بخشی از این سرمایه‌گذاری‌ها به دیگر کشورهای توسعه‌یافته مثل استرالیا رفته اما بخش اعظم آن در کشورهای درحال‌توسعه خرج شده است. با این‌همه، کشورهای با درآمد متوسط بیشتر از فقیرترین کشورها هدف این سرمایه‌گذاری‌ها بوده‌اند.

پژوهشگران همچنین به این نتیجه رسیده‌اند که ژاپن سرمایه‌گذاری‌های جدید در سوخت فسیلی در خارج از مرزهای خود را حتی تا اواسط ماه مارس سال جدید میلادی نیز ادامه داده است و در این راستا از خلأهای قانونی وعده‌های گروه ۷ استفاده کرده است.

کانادا، کره جنوبی و ژاپن به ترتیب حدود ۱۱، ۱۰ و هفت میلیارد دلار در بازه مورد نظر در سوخت‌های فسیلی سرمایه‌گذاری کرده‌اند. سرمایه‌گذاری بانک جهانی در این زمینه ۱,۲ میلیارد دلار بوده است که دو سوم آن صرف پروژه‌های گاز شده است.

با این‌همه، «دورویی» کشورهای پیشرفته و درحال‌توسعه جهان در زمینه سرمایه‌گذاری‌‌های فسیلی اتفاق تازه‌ای نیست. با وجود این‌که پس از امضای معاهده اقلیمی پاریس در سال ۲۰۱۵ گفتار حمایت از کاهش آلاینده‌های فسیلی در میان رهبران این کشورها شدت گرفته بود، پژوهشکده بلومبرگ‌ان‌ای‌اف در ژوئیه ۲۰۲۱ / تیر ۱۴۰۰ گزارشی منتشر کرد که نشان می‌داد که کشورهای گروه ۲۰ از زمان امضای معاهده پاریس تا زمان انتشار آن گزارش (بازه‌ای حدوداً شش‌ساله)، بیش از ۳,۳ تریلیون دلار به یارانه سوخت‌های فسیلی اختصاص داده بودند.

از دهه ۱۹۵۰ میلادی، بخش‌هایی از صنعت نفت در کشورهای غربی، از جمله غول نفتی «اکسون موبیل» از خطرهای گرمایش زمین و رابطه آن با انتشار گازهای گلخانه‌ای به ویژه ناشی از سوزاندن سوخت‌های فسیلی آگاه بودند اما همیشه آن را از دید عموم پنهان نگه داشتند. در ژانویه ۲۰۲۳ / دی‌ماه ۱۴۰۱، نشریه معتبر «ساینس» با بررسی اسناد داخلی اکسون موبیل پژوهشی منتشر کرد که نشان می‌داد دانشمندان این شرکت نه‌تنها از خطر آگاه بودند، بلکه به شکل غریبی پیش‌بینی‌هایشان درباره روند تغییرات اقلیمی از دهه ۱۹۷۰ به این سو درست از آب درآمده است.