مسئولیت زنان ایرانی؛ دفاع از صلح در امتداد «زن، زندگی، آزادی»

امروز تعدادمان کمتر بود و هدف‌های قابل‌ شناسایی و راحت‌تری بودیم برای گشت ارشاد. این را مدیون گرفتن زهرچشم دیروز هستند. امروز من ترس را در حرکات زنان بی‌روسری حس می‌کردم اما ما نمی‌خواهیم بیفتیم. می‌خواهیم قدم‌های بعدی را برداریم و به پشتیبانی خانواده‌ها و مردم در خیابان‌ نیاز داریم. خود من یکی از ترس‌هایم طرد شدن از سوی خانواده است، اینکه بعد از گرفتار شدن به دست ارشاد، توسط خانواده سرزنش و محدود شوم. ما زنگ را به صدا درآورده‌ایم و نمی‌گذاریم ساکت شود.

فکر می‌کردم اوضاع بهتر شده و ما را با ظاهر بدون حجابمان پذیرفته‌اند. از زیاد شدن تعدادمان خوشحال بودم اما با شروع «طرح نور» و موج جدید این دشمنی فهمیدم که زیاد قوی نشده‌ایم، هنوز شبیه یک کودک نوپا هستیم که برای ایستادن و قدم برداشتن تلاش می‌کنیم.

این ترس از مردن نیست، ترس از ضربه بیشتر به زنان، کودکان و اقشار آسیب‌پذیر است. احتمال اینکه بعد از این اتفاق به بهانه‌های مختلف محدودتر بشویم زیاد است. این تنش حتی اگر به درگیری نظامی منجر نشود به جنبش زنان آسیب می‌زند و ممکن است هر نوع فعالیتی از زنان را به جاسوسی و فعالیت علیه امنیت ملی ربط بدهند. از طرفی حکومت با ترس بزرگش یعنی اسرائیل روبه‌رو شده و بنابراین مقابله با مردم بی‌سلاح دیگر برایش هیچ ترسی ندارد. ممکن است ما مدتی مجبور شویم سکوت کنیم، تحمل کنیم اما مبارزه ما آتش زیر خاکستر است، آتشی است که روشن شده و همیشه بارقه‌هایی از امید برای شعله کشیدن وجود دارد. امید به پیروزی در ما می‌جوشد و مطمئنم روزی می‌رسد که ارتجاع شکست بخورد. 

خیلی وقت‌ها با وجود اینکه مبارزه می‌کردیم عذاب وجدان داشتیم که باعث تنش در خانواده شده‌ایم اما الان من مطلقاً خودم را به خاطر مبارزه با حجاب مقصر نمی‌دانم. بابت مقاومتم به خودم افتخار می‌کنم. با این‌همه می‌دانم در شرایطی که تازه ایجاد شده فشار بر زن‌ها بیشتر می‌شود. یعنی چه پاسخی برای حمله ایران باشد چه نه، شرایط زنان سخت‌تر خواهد شد. همین حالا هم ترس زیادی به دل‌هایمان افتاده. شخصاً بیشتر از گذشته از حکومت و آدم‌هایش می‌ترسم. انگار ترس از جنگ دوباره ما را به عقب برگردانده است.

به‌طور کلی مبارزه در چنین شرایطی قاعدتاً سخت‌تر و خطرناک‌تر است. اما همه می‌دانیم که در شکل‌گیری شرایط پیش رو عوامل بسیار گوناگونی دخالت دارند، عواملی که می‌توانند در روند شدت‌گیری حوادث مثبت و منفی، توازن نیرو به نفع خیابان و مردم را برهم زنند. یعنی تا حدی که رژیم حداقل نتواند به‌شدت همیشگی به سرکوب‌هایش ادامه دهد و نتواند در مقابل مردم بایستد. این شاید بهترین سناریو باشد، آغاز یک حرکت بزرگ.

اول باید مرز مشخصی بین تنش نظامی و جنگ بکشیم. در شرایط جنگی، ما حق داریم به دنبال بقا باشیم. اما فعلاً ما در جنگ به‌سر نمی‌بریم بلکه در منطقه‌ای هستیم که مدام با انواع تنش‌های نظامی مواجه می‌شویم که الزاماً همه هم به جنگ ختم نمی‌شوند. در چنین شرایطی ترس بیش از حد می‌تواند ما را از مسیر خارج کند.

مهتاب، فعال فمینیسم و تاب‌آوری زنان

 بی‌شک مقاومت و مبارزه زنان و جوانان می‌تواند در به هم زدن توازن قوا به نفع مردم، حتی در سخت‌ترین شرایط پیش رو، تعیین کننده باشد. به هر حال این شاید اولین بار در تاریخ ما باشد که نیروی مستقل زنان با حمایت بخش‌های بزرگی از جامعه این پتانسیل سیاسی را یافته که بتواند اقدامات تاریخ‌ساز و تأثیرگذاری در سرنوشت ایران انجام دهد. این‌که شرایط عینی و روند حوادث که دامنه آنها هر لحظه می‌‌تواند وسیع‌تر شوند تا چه حد به این پتانسیل امکان بروز کافی می‌دهد را فعلاً هیچ کس نمی‌داند. 

دیشب که حمله‌ی پهپادی جمهوری اسلامی رخ داد از خیابان صدای الله اکبر می‌آمد و نیروهای «ارزشی» جشن گرفته بودند. من چند بار خواستم سرم را از پنجره بیرون ببرم و شعار بدهم: «زن، زندگی، آزادی» و مرگ بر جمهوری اسلامی. چیزی که باعث شد منصرف شوم این‌ بود که به ‌واسطه‌ی شناسايي‌ام، اولین انگی که قرار است به من بزنند «حامی اسرائیل بودن» است، همان انگی که در این سال‌ها رمز سرکوب ما بوده است. جمهوری اسلامی با اتهام همکاری با اسرائیل می‌تواند باتونش را محکم‌تر بر سر ما فرود بیاورد و راحت‌تر برای ما پرونده‌سازی کند،کاری که این مدت عملاً نمی‌توانست بکند.

از طرف دیگر رویکرد اسرائیل و دست دوستی‌اش با گروه «مرد، میهن، آبادی» عیان است، همان گروهی که زیر پرچم شیر و خورشید ایستادند بی‌توجه به این‌که پرچم بعد از آزادی باید انتخاب شود. همان‌طور که بارها دیدیم برخی می‌خواهند مبارزه با حجاب را بی‌اهمیت جلوه دهند و به قول خودشان هدف اصلی را براندازی می‌دانند آن هم به کمک حمله‌ی نظامی از سوی اسرائیل. آنها از تخریب جنبش و از تخریب هیچ فرد آزادی‌خواهی برای به حکومت رسیدن پهلوی فروگذار نمی‌کنند... و ما در میانه‌ی این نیروها تحت فشار هستیم از هر دو سو.

من فکر می‌کنم اول باید مرز مشخصی بین تنش نظامی و جنگ بکشیم. در شرایط جنگی، ما حق داریم به دنبال بقا باشیم. اما فعلاً ما در جنگ به‌سر نمی‌بریم بلکه در منطقه‌ای هستیم که مدام با انواع تنش‌های نظامی مواجه می‌شویم که الزاماً همه هم به جنگ ختم نمی‌شوند. در چنین شرایطی ترس بیش از حد می‌تواند ما را از مسیر خارج کند. زنان این روزها علاوه بر نگرانی برای خودشان، نمی‌دانند که چطور باید از فرزندان و خانواده مراقبت کنند. از آن‌جایی که فشار وظیفه مراقبت از دیگران در فضای مردسالار در شرایط نُرمال هم برای زنان بالاست و هر بار پای دیگری وسط باشد زنان طبق عادت از خواست و منافع خودشان کنار می‌کشند، در شرایط ایجاد شده فعلی هم ممکن است از مبارزه خودشان عقب‌نشینی کنند. به علاوه، انحراف افکار عمومی و رسانه‌ها از آن‌چه این روزها بر زنان اتفاق می‌افتد می‌تواند بر تلاش‌های زنانی که دارند مبارزه را ادامه می‌دهند تأثیر بگذارد. مثل آنچه که از دیروز شاهدش هستیم یعنی گم شدن اخبار مبارزه خیابانی زنان در هراس از تنش‌های نظامی.

وقتی در محدوده تاب‌آوری فردی و جمعی نیستیم میزان خطاهای شناختی ما بالا می‌رود، رسانه‌ها به راحتی می‌توانند ما را بازی بدهند و با بالا بردن موج اضطراب، سیستم عصبی ما را دستکاری کنند تا واکنش‌های سلامت را از دست بدهیم. ما بدون تاب‌آوری نمی‌توانیم پیروز شویم چون نیاز داریم به همه ظرفیت‌های درونی‌مان دسترسی داشته باشیم و راه را از چاه تشخیص بدهیم. ما برای پیروز شدن به خشم سازنده، مذاکره و گفت‌وگو با متحدان، و به میزانی از رواداری نیاز داریم و این‌ها بدون زیستن در محدوده تاب‌آوری سخت خواهد بود.