پیشتازی راست افراطی در انتخابات ایالتی در آلمان

احزاب راست‌گرای افراطی در اروپا قدم به قدم محبوبیت عمومی خود را افزایش می‌دهند و سنگر‌های انتخاباتی را در دستگاه دولت یکی پس از دیگری فتح می‌کنند. این بار در آلمان حزب راست افراطیِ «آلترناتیو برای آلمان» (AFD) پیشتاز انتخابات ایالتی شده است که از دیروز یکشنبه ۱ سپتامبر/۱۱ شهریور در دو ایالت شرقیِ زاکسن و تورینگن آغاز شد.

در یک پیروزی تاریخی «آلترناتیو برای آلمان» در ایالت تورینگن با کسب ۳۲.۸ درصد آرا به جایگاه اول دست یافت و در ایالت زاکسن با کسب ۳۰.۶ درصد آرا در جایگاه دوم قرار گرفت. این نخستین بار است که از زمان جنگ جهانی دوم یک حزب راست‌گرای افراطی در انتخابات ایالتی آلمان پیروز شده است.

نتایج انتخابات فدرال در این دو ایالت بازتابی است از نارضایتی گسترده‌تر از نظام سیاسی مستقر و افزایش مقبولیت اجتماعی برای سیاست افراطی مبتنی بر دیگری ستیزی، ازجمله مهاجرستیزی. شهروندان این دو ایالت، که پیش از فروپاشی دیوار برلین بخشی از آلمان شرقی و تحت کنترل شوروی بودند، و پس از فروپاشی نیز نسبت به غرب آلمان مورد تبعیض‌های اجتماعی قرار گرفتند، نارضایتی عمیق خود از احزاب سیاسی موجود را نشان دادند. شهروندان ایالات شرقی، بنا به گزارش گاردین، همچنان این احساس را دارند که به‌رغم اتحاد ملی پس از فروپاشی دیوار همچنان در آلمان شهروندان درجه دوم به حساب می‌آیند. پروفسور آندره برودوکز، متفکر علوم سیاسی در دانشگاه ارفورت در تورینگن، گفت:

به رغم اینکه نتایج انتخابات از ماه‌ها پیش با نظر‌سنجی‌ها پیش‌بینی شده بود، با‌این‌حال احزاب میانه‌رو نتوانستند روند را معکوس کنند و نتایج انتخابات در این دو ایالت باز هم شوک بزرگی به سیاست آلمان وارد کرد. بنا به گزارش گاردین، میزان مشارکت در هر دو ایالت بالا بوده و حدود ۷۴ درصد ثبت شده است.

حزب «آ اف د»، که مهاجر و مسلمان‌ستیز است، هفته آخر کمپین خود را به تکرار این پیغام سیاسی اختصاص داد که دولت درقبال مسئولیت‌اش دربرابر شهروندان «شکست خورده است». این پیغام درحالی مخابره می‌شد که جامعه آلمان از کشته شدن سه نفر در یک جشنواره همچنان در شوک جمعی و خشم به‌سر می‌برد.

هفته گذشته یک مرد ۲۶ ساله سوری که در یک اقامتگاه پناهجویان در مجاورت زولینگن زندگی می‌کرد، در پی حمله با چاقو در یک جشنواره محلی سه نفر را کشت و هشت نفر دیگر را زخمی کرد. او به ظن قتل، عضویت در گروه داعش و سایر اتهامات در بازداشت است. داعش مسئولیت این حمله را بر عهده گرفته است، اما مقامات آلمانی همچنان در حال بررسی این ادعا هستند. گمان می‌رود که برای مهاجم مظنون پیش از این حکم اخراج از آلمان براساس قوانین دوبلین صادر شده بود ولی بعدتر این مورد نادیده گرفته شد و پرونده پناهندگی‌اش پذیرفته شد. همین موضوع به بحث‌های تلخ در این کشور در مورد سیاست پناهندگی و مهاجرت دامن زده است و حزب راست‌گرای افراطی آلمان به‌خوبی از این بحران بهره برده است.  

انتخابات ایالتی به‌عنوان مرثیه‌ای برای برلین؟

اولاف شولتس، صدراعظم آلمان نتیجه انتخابات را «تلخ» و «نگران‌کننده» خواند و گفت:

بیورن هوکه، رهبر حزب «آلترناتیو برای آلمان» اعلام کرد: «ما حزب شماره یک مردم هستیم». او این انتخابات را «تاریخی» توصیف کرد و گفت مایل به شروع مذاکرات با دیگر احزاب برای تشکیل دولت است: «ما آماده‌ایم که مسئولیت‌های دولتی را بر عهده بگیریم». آلیس ویدل، یکی دیگر از رهبران حزب گفت: «این یک موفقیت تاریخی برای ما است. این اولین بار است که ما به عنوان قوی‌ترین نیرو در یک انتخابات ایالتی شناخته می‌شویم. این یک مرثیه برای این ائتلاف [در برلین] است».

پیروزی در ایالت تورینگن به لحاظ نُمادین حائز اهمیت زیادی برای حزب راست افراطی آلمان است. در ۱۹۳۰، سه سال پیش از به‌قدرت رسیدن هیتلر ازطریق انتخابات، نازی‌ها در همین ایالت تورینگن بود که برای نخستین بار در  یک انتخابات ایالتی پیروز شدند و پس از آن مسیر خود را تا برلین و فتح کامل دولت طی کردند.

حزب «آ اف د» که ۱۱ سال عمر دارد، سال گذشته برای نخستین بار موفق به تصاحب پست‌های شهرداری و دولت ناحیه‌ای شد، اما هرگز تا پیش از این در انتخابات ایالتی پیروز نشده و به دولت فدرال ورود پیدا نکرده بود. احزاب دموکراتیک همگی وعده داده‌اند که «دیوار آتش» یا حائلی از مقابله با این حزب را برپا سازند و از رسیدن آن به قدرت جلوگیری کنند. احزاب آلمانی هرشکلی از ائتلاف با این حزب راست‌گرای افراطی را رد کرده‌‌اند.

گاردین نتایج انتخابات در زاکسن و تورینگن برای سه حزب حاکم در دولت فدرال به رهبری شولتس که میانه‌چپ است را  «فاجعه‌آمیز» خواند چراکه هر کدام از این احزاب در هر دو ایالت درصدهای تک‌رقمی آرا را کسب کردند. آرای حزب چپ آلمان (Linke)، که از ۲۰۱۴ در تورینگن دولت فدرال را در دست داشت، در انتخابات فعلی به‌شدت کاسته شد و فقط توانست ۱۲.۹ درصد از آرا را بدست آورد. در پنج سال گذشته، این حزب چپ‌گرا توانسته بود ۳۱ درصد آرا را به دست آورد.

 با‌این‌حال، هیچی حزبی در هیچ یک از این دو ایالت اکثریت آرا را بدست نیاورده‌اند.