آیا توافق آتش‌بسِ غزه نزدیک است؟
نماینده دونالد ترامپ به نماینده جو بایدن پیوسته است تا آنچه را که «آخرین دور» مذاکرات خوانده‌اند به پایان برسانند ترامپ گفته است که می‌خواهد تا زمان شروع کارش در کاخ ریاست‌جمهوری توافق امضا شده باشد. اما این اولین بار نیست که خبر نزدیک بودن به یک توافق منتشر می‌شود.
گروه خبر
آب باران جمع‌شده در اطراف چادرهای محل اسکان آوارگان فلسطینی در اردوگاه موقت خان یونس، در جنوب نوار غزه ـ یکم ژانویه ۲۰۲۵ ـ عکس از خبرگزاری فرانسه
تیم‌های مذاکره‌کننده روز سه‌شنبه ۲۵ دی / ۱۴ ژانویه در دوحه گرد هم آمدند تا جزییات توافقنامه آتش‌بس در غزه را نهایی کنند. در دو روز گذشته از همه طرف‌های مذاکره‌کننده خبر رسیده است که توافق قریب‌الوقوع و در دسترس است.
این اولین بار نیست که خبر نزدیک بودن به یک توافق منتشر می‌شود. آخرین بار در ماه دسامبر بود که خبرهایی از نزدیک شدن به یک توافق منتشر شد اما بعد اسرائیل و حماس یکدیگر را به کارشکنی متهم کردند. اما شاید اکنون اوضاع فرق کند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا می‌گوید مذاکرات «دقیقاً دم خط پایان است».
متن توافق آتش‌بس در سه فاز تنظیم شده است که بنا بر گزارش‌ها فاز اول آن در حال حاضر «نهایی» و در انتظار تأیید است. به گفته آنتونی بلینکن تیم‌های مذاکره‌کننده منتظر «آخرین حرف حماس» درباره پذیرش این توافق است و تا آن زمان همه «روی خط پایان» باقی می‌مانند. قرار است اگر توافق بر سر جزییات فاز اول نهایی و تأیید شود، مذاکرات درباره جزییات فاز دوم و سوم بعد از به اجرا در آمدن فاز اول ادامه پیدا خواهد کرد.
متن توافق هنوز به طور رسمی در دسترس نیست. اما نسخه‌هایی از آن از سوی رسانه‌ها مشاهده شده که بعضاً کمی با یکدیگر متفاوت هستند. رسانه‌های اسرائیلی و گزارش‌ها از دوحه پایتخت قطر می‌گویند که متن توافق شامل یک مرحله اولیه می‌شود که بر اساس آن یک‌هزار زندانی فلسطینی در مقابل ۳۳ گروگان شامل کودکان، زنان، و سالمندان و بیماران آزاد می‌شوند. اسرائیل توافق کرده است که در فاز اول بخشی از نیروهایش را از غزه خارج کند. برخی خبرگزاری‌ها طول مدت فاز اول را ۴۲ روز، برخی دیگر ۶۰ روز و سایرین ۱۰۰ روز اعلام کرده‌اند.
بعد از ۱۶ روز از فاز اول توافق، مذاکرات برای فاز دوم آغاز می‌شود. در این فاز قرار است که سایر نجات‌یافتگان از میان ۶۱ گروگان باقی مانده آزاد شوند. این نجات‌یافتگان شامل مردان جوان در سن خدمت سربازی می‌شوند. حماس در فاز اول همه گروگان‌ها را آزاد نخواهد کرد تا اطمینان حاصل کند که اسرائیل توافق آتش‌بس را یک‌طرفه نقض نمی‌کند. عقب‌نشینی اسرائیل در فاز دوم قرار است کامل باشد.
جنگ اسرائیل در غزه تا کنون بیش از ۴۶ هزار نفر را به کام مرگ فرستاد و بیش از ۲,۳ میلیون جمعیت غزه را به آستانه قحطی کشانده است. در ۲۴ ساعت گذشته و در حالی که خبرهای مذاکرات داغ‌تر از همیشه مخابره می‌شود، ارتش اسرائیل ۶۲ فلسطینی را در غزه کشته و حدود ۲۵۰ نفر دیگر را زخمی کرده است.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آینده آمریکا روز دوشنبه وارد کاخ سفید خواهد شد و کارش را رسماً آغاز می‌کند. نماینده او به نماینده بایدن پیوسته است تا با نمایندگان اسرائیل، مصر و قطر آنچه را که «آخرین دور» مذاکرات خوانده‌اند به پایان برسانند. دونالد ترامپ گفته است که می‌خواهد تا زمان شروع کارش در کاخ ریاست‌جمهوری توافق امضا شده باشد.
یک مقام وزارت دفاع آمریکا به گاردین گفته است:
حقیقت امر این است که آتش‌بس و توافق صلح از سوی تیم ترامپ هدایت می‌شود. اما بایدن و بلینکن و همه دولت به عنوان کسانی شناخته می‌شوند که این توافق را ممکن کردند.
بنا بر گزارش‌ها متن توافق کمابیش همان متن توافقی است که اوایل ژوئیه سال گذشته روی میز مذاکرات بود و اسرائیل از پذیرش آن سر باز زد.
در آن زمان نتانیاهو شروطی را مطرح کرده بود که مورد قبول حماس نبود، از جمله او می‌خواست که ارتش اسرائیل کنترل خود در محورهای فیلادلفی و نتساریم را حفظ کند. بنا بر گزارش آسوشیتدپرس بر اساس نسخه‌ای که به رویت این خبرگزاری رسیده است، در فاز اول توافق نیروهای اسرائیلی موظف هستند بر اساس برنامه زمان‌بندی مشخص از محور نتزریم که غزه را به دو نیمه شمالی و جنوبی تقسیم می‌کند خارج شوند. آسوشیتدپرس می‌گوید در این فاز نیروهای اسرائیلی در محور فیلادلفی باقی می‌مانند.
با اینکه بلینکن روز سه‌شنبه از پذیرش توافق از سوی اسرائیل و انتظار برای پاسخ حماس گفته بود، خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از دو منبع ناشناس حاضر در مذاکرات عصر سه‌شنبه خبر داد که حماس متن توافق برای آتش‌بس را پذیرفته است. این موضوع به طور رسمی از سوی حماس تأیید نشده است و یک مقام اسرائیلی به آسوشیتدپرس گفته است که جزییات توافق هنوز دارد نهایی می‌شود.
بلینکن در سخنرانی خود به موضوع حکمرانی در غزه بعد از جنگ اشاره کرد. او گفت که اسرائیل رهبری سیاسی متحد در غزه و کرانه باختری را تحت حاکمیت بازسازی‌شده تشکیلات خودگران فلسطین خواهد پذیرفت. بلینکن همچنین از رشد شهرک‌سازی‌های رسمی و غیرقانونی انتقاد کرد. اسرائیل این شرایط را هنوز نپذیرفته است.
بلینکن می‌گوید برنامه آینده غزه نیازمند مشارکت جدی از سوی جامعه بین‌الملل و کشورهای عربی است و این احتمال وجود دارد که نیروهای نظامی برای پایدارسازی امنیت و فراهم کردن کمک‌های انسان‌دوستانه به منطقه اعزام شوند. بلینکن همچنین بر این گمان است که حماس «همان قدر که نیرو از دست داده نیروی جدید استخدام کرده است».
رهبر کنونی نظامیان حماس، محمد سنوار برادر کوچک یحیی سنوار است. وال‌استریت ژورنال اخیراً گزارش داد که محمد سنوار روحی جدید به کالبد حماس در غزه دمیده و در حال نیروگیری و بازسازی است. یحیی سنوار رهبر قبلی حماس و مغز متفکر حمله هفت اکتبر سال گذشته به اسرائیل کشته شد. انتشار ویدیوی آخرین لحظات زندگی او به دست ارتش اسرائیل موجی از انتقادها از اسرائیل و احساسات وطن‌دوستانه از سوی فلسطینی‌ها را در پی داشت.
از سوی دیگر، ایتامار بن گویر، وزیر امنیت ملی اسرائیل مخالفت خود با آتش‌بس در غزه را اعلام کرده است. او روز سه‌شنبه در پستی در شبکه‌های اجتماعی گفت که به همراه سایر اعضای راست افراطی در دولت ائتلافی در ماه‌های گذشته «یک بار پس از دیگری» جلوی وقوع آتش‌بس را گرفته است. او از دیگر عضو راست افراطی کابینه، بتسالل اسموتریچ خواست که در صورت امضای توافق آتش‌بس همراه با او استعفا دهد.
اسموتریچ وزیر دارایی و رهبر حزب صهیونیست مذهبی از احزاب حاضر در ائتلاف دولت نتانیاهو روز دوشنبه توافق آتش‌بس را محکوم کرده بود و گفته بود این توافق «تسلیم» است. اسموتریچ گفت این توافق «یک فاجعه برای امنیت ملی دولت اسرائیل» است.
آموس هارل تحلیل‌گر نظامی در یادداشتی که در روزنامه هاآرتص منتشر شد ضعیف‌ترین بخش این توافق را انتقال از فاز اول به فاز دوم خواند. هارل نوشت:
مذاکرات برای فاز دوم باید در روز شانزدهم بعد از امضای فاز اول و همزمان با اجرای آن، آغاز شود. ترس قابل فهم خانواده‌های گروگان‌ها این است که این مذاکرات شکست بخورند و تنها گروگان‌هایی که به خانه باز می‌گردند افرادی از گروه اول، گروه بشردوستانه شامل زنان، مردان مسن، بیماران و زخمی‌ها باشند. سربازان و مردان جوان مدتی طولانی در اسارت حماس باقی خواهند ماند تا تضمینی برای زندگی رهبران سازمان باشند.
بایدن در ماه مه سال گذشته یک نسخه چند فازی از توافق را پیشنهاد داده بود و ادعا کرده بود که این نسخه را خود اسرائیل تأیید کرده است، اما بنیامین نتانیاهو بارها در پیگیری این متن کارشکنی کرده بود. گزارش‌ها حاکی از آن است که ترامپ پیام‌های متعددی را به نتانیاهو فرستاده بود و از او خواسته بود که قبل از ۲۰ ژانویه روز ورودش به کاخ سفید جنگ را تمام کند.
توافق آتش‌بس به چه شکل است؟
خبرگزاری آسوشیتدپرس نسخه‌ای از توافق آتش‌بس را مشاهده کرده که بر اساس آن قرار است در فاز اول درگیری‌ها برای ۴۲ روز متوقف شود، ده‌ها گروگان اسرائیلی و صدها اسیر فلسطینی آزاد شوند. سربازان اسرائیلی به کناره‌های غزه عقب‌نشینی کنند و ساکنان غزه بتوانند به آنچه که از خانه‌هایشان باقی مانده بازگردند. همچنین قرار است کمک‌های بشردوستانه بیشتری به غزه جاری شود.
بر اساس متن توافق آتش‌بس، گروگان‌ها به سه گروه تقسیم شده‌اند. گروه اول زنان و کودکان و سالمندان هستند و گروه دوم افرادی که عضو ارتش اسرائیل یا از اعضای ذخیره هستند. گروه سوم شامل اجساد کسانی می‌شود که یا در حمله ارتش اسرائیل یا به دست حماس کشته شدند. قرار است تا پایان فاز اول ۳۳ گروگان از گروه اول به علاوه سربازان زن اسرائیلی آزاد شوند.
نیروهای ارتش اسرائیل قرار است در این فاز به سمت منطقه حائل تقریباً یک کیلومتری داخل غزه در مرز با اسرائیل عقب‌نشینی کنند. به این ترتیب فلسطینی‌ها می‌توانند به خانه‌هایشان داخل شهر غزه و شمال غزه بازگردند. در تمام مدت جنگ ارتش اسرائیل با کنترل محور نتساریم که غزه را به دو نیم می‌کند شمال غزه را تحت نظارت شدید داشتند و افرادی را که قصد خروج از شمال داشتند بازرسی می‌کردند و به کسی نیز اجازه ورود نمی‌دادند. در نسخه‌ای که آسوشیتدپرس مشاهده کرده است اسرائیل قرار است از این محور خارج شود. در هفته اول نیروهای اسرائیلی ابتدا از جاده ساحلی شمال جنوب ـ خیابان رشید ـ عقب‌نشینی می‌کنند که موجب می‌شود یک راه ورود به شمال گشوده شود. در روز ۲۲ آتش‌بس سربازان اسرائیلی همه محور را ترک خواهند کرد.
در همه مدت فاز اول، اسرائیل در محور فیلادلفی که در مرز غزه با مصر قرار دارد و در رفح خواهد ماند. حماس از خواسته خود برای عقب‌نشینی اسرائیل از این منطقه عقب‌نشینی کرده است. همزمان در فاز اول قرار است در روز صدها کامیون کمک‌های بشردوستانه شامل غذا، دارو، آذوقه و سوخت وارد غزه شود. میزان پیش‌بینی‌شده بسیار بیشتر از کمک‌هایی است که اسرائیل در طول جنگ اجازه ورودشان را داد.
نظرها
نظری وجود ندارد.