ایران در سال ۲۰۲۴ یک میلیون و ۲۰۰ هزار افغانستانی را اخراج کرد

سازمان بین‌المللی مهاجرت در اطلاعیه‌ای گفت ۶۷ درصد افرادی که بازگشت آنها از ایران را ثبت کرده، به اجبار به افغانستان بازگردانده شدند.

این سازمان پنجشنبه ۲۷ دی/ ۱۶ ژانویه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت از ژانویه تا دسامبر ۲۰۲۳ بازگشت بیش از ۱٬۲ میلیون مهاجر بدون مدرک از ایران به افغانستان را ثبت کرده است. ایران پیش از این گفته بود طی سه سال سه میلیون افغانستانی را اخراج کرده است.

به گفته سازمان بین‌المللی مهاجرت بیش از ۸۰۰ هزار تن از مهاجران افغانستانی «به طور اجباری بازگشت داده شده‌اند». به بیان دیگر ایران از دی ۱۴۰۲ تا دی ۱۴۰۳ دست‌کم ۸۰۰ هزار افغانستانی را اخراج کرده است.

پیش از این نادر یاراحمدی، رئیس مرکز امور اتباع خارجی وزارت کشور ایران گفته بود سالانه یک میلیون افغانستانی از ایران بازگردانده شده‌اند. در یک اظهارنظر دیگر فرمانده پلیس مرزبانی گفته بود در هشت ماه نخست سال ۷۰۰ هزار افغانستانی به کشورشان بازگردانده شدند.

احمد رادان، فرمانده نیروی انتظامی (فراجا) نیز چندی قبل گفته بود برنامه حکومت اخراج دو میلیون افغانستانی تا پایان سال ۱۴۰۳ است.

ایران ادعا می‌کند نیمی از مهاجران افغانستانی «داوطلبانه» و «خود معرف» ایران را ترک می‌کنند، بدون اینکه در باره قوانین مهاجرستیزانه که زیست برای افغانستانی را دشوار و ناممکن کرده است، توضیح بدهد.

اجبار افغانستانی‌ها به سپرده‌گذاری ۱۰۰ میلیون تومانی، منع اقامت و اشتغال به صورت کامل در ۱۶ استان و محدود در سایر استان‌ها، اقامت در اردوگاه‌هایی که مهمانشهر نامیده می‌شوند و همچنین محرومیت از خدمات اجتماعی بخشی از اقدامات مهاجرستیزانه ایران در سالیان اخیر است.

پس از سلطه دوباره طالبان بر افغانستان شمار زیادی از افغانستانی‌ها این کشور را ترک کردند. ایران به عنوان یک گذرگاه برای رسیدن آنها به ترکیه و بعد اروپا از همان آغاز اعلام کرد کنترل بر مرزها را سخت‌تر می‌کند و آوارگان را در اردوگاه‌های مرزی سکونت می‌دهد تا برای بازگشت آنها اقدام کند.

سخت‌گیری و ستیز با مهاجران در ایران تا به آنجا پیش رفته که شهروندان در شهرهای مختلف به سکونتگاه مهاجران حمله می‌کنند. در میبد یزد که پیشتر نیز گروه‌هایی خواستار اخراج دانش‌آموزان افغانستانی از مدارس شده بودند، به بهانه کشته شدن یک نوجوان گروهی به شهرک افغانستانی‌ها حمله کردند. در اقبالیه قزوین نیز یک گروه خانه افغانستانی‌ها را آتش زدند. این حملات در برخی مناطق تهران و چند شهر دیگر تکرار شد.

پلیس نیز با دستور وزارت کشور مهاجران افغانستانی را بازداشت می‌کند. در برخی شهرها پلیس به محله‌هایی که شمار افغانستانی‌های ساکن در آنجا زیاد است حمله می‌کند و بدون توجه به داشتن مدرک اقامت، تمام آنها را بازداشت و به اردوگاه می‌برد. تا به حال رسانه‌های افغانستان بارها از اخراج مهاجران دارای اقامت خبر داده‌اند. چند منبع زمانه در ایران هم گفته‌اند مهاجران دارای مدرک اقامت نیز بازداشت و به اردوگاه‌ها منتقل می‌شوند؛ از جمله فعالان سیاسی، مدنی، روزنامه‌نگاران و نظامیان حکومت پیشین افغانستان که در صورت بازگشت به افغانستان بازداشت و مجازات خواهند شد.