نخستین تحریم نفتی دولت دوم ترامپ علیه جمهوری اسلامی اعلام شد

پنجشنبه ۶ فوریه/ ۱۸ بهمن وزارت خزانه‌داری آمریکا با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که شبکه‌ای بین‌المللی را به دلیل تسهیل حمل میلیون‌ها بشکه نفت خام ایران به ارزش صدها میلیون دلار به چین، تحریم کرده است. این نخستین تحریم دولت دوم ترامپ علیه جمهوری اسلامی ایران است.

بر اساس بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا، ستاد کل نیروهای مسلح ایران (AFGS) و شرکت فرعی تحریم‌شده آن با نام «سپهر انرژی جهان نمای پارس» (Sepehr Energy)، از طریق شرکت‌هایی در چین، هند، امارات متحده عربی  سالانه میلیون‌ها بشکه نفت را با چندین کشتی به چین صادر می‌کردند. بیانیه می‌گوید ستاد کل نیروهای مسلح ایران از شبکه‌ای از شرکت‌های فرعی و دلالان خارج‌پایه برای تسهیل این فروش‌ها و حمل‌ونقل‌ها استفاده می‌کند.

 اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، در این بیانیه تأکید کرد که رژیم ایران همچنان بر استفاده از درآمدهای نفتی برای تأمین مالی برنامه‌های هسته‌ای، تولید موشک‌های بالیستیک و پهپادهای مرگ‌بار و حمایت از گروه‌های تروریستی منطقه‌ای متمرکز است.

وی افزود که ایالات متحده مصمم است هر تلاش ایران برای تأمین مالی این فعالیت‌های مخرب را هدف قرار دهد.

این اقدام بر اساس اختیارات ضدتروریستی «دستور اجرایی ۱۳۲۲۴» (اصلاح‌شده توسط دستور اجرایی ۱۳۸۸۶) و «دستور اجرایی ۱۳۹۰۲» انجام شده است که به وزیر خزانه‌داری اجازه می‌دهد بخش‌های کلیدی اقتصاد ایران را تحریم کند. این اقدام با دستورالعمل امنیت ملی رئیس‌جمهوری آمریکا در ۴ فوریه همسو است که بر اعمال حداکثر فشار اقتصادی بر ایران برای جلوگیری از دستیابی به سلاح هسته‌ای و مقابله با نفوذ مخرب ایران تأکید دارد.

«سپهر انرژی» در نوامبر ۲۰۲۳ به دلیل حمایت مالی و لجستیکی از وزارت دفاع ایران تحریم شد. بر اساس بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا این شرکت و شرکت‌های وابسته به آن از روش‌های فریب‌آمیز مانند جعل اسناد دریایی برای پنهان‌کردن منشأ ایرانی نفت استفاده می‌کنند. درآمد حاصل از این فروش‌ها به میلیاردها دلار می‌رسد و برای تأمین مالی فعالیت‌های نظامی ایران و گروه‌های نیابتی آن در سراسر جهان استفاده می‌شود.

یکی از کشتی‌های تحریم‌شده، «سیری» (SIRI)، با نام جعلی «نیو پرایم» (NEW PRIME) در حال فعالیت است و میلیون‌ها بشکه نفت خام ایرانی را حمل می‌کند. بیانیه می‌گوید آرش لاویان، ناخدای این کشتی، برای پنهان‌کردن هویت واقعی کشتی و جعل اسناد دریایی اقدام کرده است. شرکت‌های مدیریت کشتی در هند و امارات نیز در این شبکه نقش داشته‌اند. علاوه بر این، الیاس نیرومند توماج، مقام تحریم‌شده سپهر انرژی، به‌عنوان هماهنگ‌کننده حمل‌ونقل غیرقانونی نفت ایرانی فعالیت می‌کند. در دسامبر ۲۰۲۴، نزدیک به دو میلیون بشکه نفت خام ایرانی به ارزش بیش از ۱۰۰ میلیون دلار به چین ارسال شد.

بر اساس بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا شرکت‌های دیگری نیز در این شبکه نقش داشته‌اند، از جمله مایلتوس لاین، گوزوسو گروپ، و اوشن دلفین شیپ منیجمنت. بر اساس بیانیه وزارت خزانه‌داری آمریکا ستاد کل نیروهای مسلح ایران به‌طور مستقیم بر عملیات سپهر انرژی و شرکت‌های وابسته به آن نظارت دارد.  جمشید اسحاقی، از مقامات ستاد کل، به‌عنوان هماهنگ‌کننده فروش نفت خام ایران به چین فعالیت کرده است. شرکت‌های وابسته به سپهر انرژی نیز در حمل‌ونقل نفت ایرانی نقش داشته‌اند.

در نهایت، وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد که تمام دارایی‌های افراد و شرکت‌های تحریم‌شده در ایالات متحده مسدود شده و هرگونه معامله با آن‌ها ممنوع است. نقض تحریم‌ها ممکن است منجر به جریمه‌های مدنی یا کیفری شود. همچنین، مؤسسات مالی خارجی که با افراد تحریم‌شده معامله کنند، ممکن است تحت تحریم‌های ثانویه قرار گیرند. این اقدام بخشی از تلاش‌های ایالات متحده برای محدود‌کردن درآمدهای نفتی ایران و کاهش نفوذ منطقه‌ای آن است.