چرایی واژگونی اتوبوس دختران دانش‌آموز و کشته شدن شش سرنشین

ساعت ۱۸:۳۱ عصر چهارشنبه ۱۸ بهمن اتوبوس حامل دانش‌آموزان دختر کرمانی که از اردوی تفریحی شهداد کرمان به مقصد کرمان در حرکت بود، در دوراهی سیرچ واژگون شد.

به گفته رئیس اورژانس کرمان، دکتر سیدمحمد صابری، از میان ۳۸ سرنشین این اتوبوس شش نفر در پی حادثه فوت کردند و ۲۷ نفر زخمی شدند. حال دو نفر بسیار وخیم گزارش شده است. 

دادستان کرمان از تشکیل پرونده قضایی علیه این حادثه خبر داد. او گفت نقص فنی در سیستم ترمز اتوبوس علت اصلی این حادثه بوده و دستور بازداشت راننده اتوبوس صادر و مدیر مدرسه نیز تحت تعقیب قضایی قرار گرفته است. مهدی بخشی درباره جزییات علت حادثه گفت تحقیقات برای بررسی نقش فرسودگی اتوبوس در وقوع سانحه ادامه دارد. 

در پی این حادثه چهار دانش‌آموز، یک مربی و یک کودک ۹ ساله جان باختند. هویت جان‌باختگان، مریم نخعی، پریناز بحرینی‌پور، آتنا مولایی، دینا خنجری و یک کودک ۹ ساله و مادرش، گزارش شده است. دانش‌آموزان جان‌باخته و مصدوم این حادثه، از دانش‌آموزان پایه دوازدهم مدرسه فرزانگان ناحیه ۲ کرمان بودند که پس از بازگشت از اردو به این سانحه دچار شدند.

رتبه بالای ایران در کشته‌شدگان تصادف‌های جاده‌ای

این نخستین بار نیست که چنین سانحه‌ای جان چندین دانش‌آموز را گرفته است. بر اساس آمارها در سال ۱۴۰۲ حدود ۲۰ هزار و ۴۵ نفر در تصادفات جاده‌ای کشور جان خود را از دست داده‌اند.

طبق آمارها از سال ۱۳۸۴ تا ۱۴۰۱ در مجموع ۳۵۱ هزار و ۹۹۶ نفر بر اثر تصادفات و حوادث رانندگی در کشور جان خود را از دست داده‌اند و با احتساب حدود ۲۷ هزار مرگ و میر در سال‌های ۸۳-۸۲ می‌توان گفت در دو دهه گذشته یعنی از سال ۱۳۸۲ تا ۱۴۰۱ جمعا ۴۰۵ هزار نفر در حوادث رانندگی کشور جان خود را از دست داده‌اند. 

 فرسودگی و ناایمنی خودروهای ایرانی یکی از مهمترین علل مرگ‌ومیرها در تصادف‌های جاده‌ای هستند. احمدرضا رادان، فرمانده کل انتظامی، مهر سال جاری گفت که برخی از خودروهای ایرانی ارابه مرگ هستند. همچنین توضیح داد که ۵۰ الی ۶۰ درصد علت تصادفات فوتی مربوط به خودروهای ناایمن است، چراکه در تصادفات نتوانسته‌اند جان سرنشین را حفظ کنند. 

بر اساس گزارش عصر ایران آمارها نشان می‌دهند که میزان مرگ‌و‌میر ناشی از تصادفات رانندگی از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۵ روند کاهشی داشته است، اما از آن سال به بعد دوباره روند افزایشی داشته است. طبق آمارها به‌طور متوسط سالانه حدود ۱۷ هزار نفر در حوادث رانندگی کشور جان خود را از دست می‌دهند؛ که حدود ۳ هزار نفر آن‌ها زیر ۱۸ سال هستند. 

بر اساس آمار‌های سازمان جهانی بهداشت ایران در سال گذشته در میان کشته‌شدگان تصادف‌های جاده‌ای ۱۸۳ کشور، رتبه ۵۴ را به دست آِورد. به این معنا که ایران ۵۴ مین کشوری است که آمار کشته‌شدگان سانحه‌های جاده‌ای در آن بالاست. این آمار نشان می‌دهد که در ایران به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت ۲۳ نفر به‌علت تصادف‌های جاده‌ای کشته شده‌اند.  

علل سانحه‌های جاده‌ای در ایران

حوادث‌ جاده‌ای در ایران به دلیل، عوامل انسانی، نامناسب‌ بودن وضعیت جاده‌ها، نواقص فنی وسایل نقلیه و فقدان نظارت و مدیریت مناسب سالانه جان مردم را می‌گیرند. 

از عوامل انسانی می‌توان به مواردی همچون سرعت غیرمجاز، سبقت غیرمجاز، عبور از چراغ قرمز، بی‌توجهی به علائم هشداردهنده و تغییر ناگهانی مسیر، خستگی و خواب‌آلودگی رانندگان، نبستن کمربند ایمنی و کلاه ایمنی و رانندگی تحت تأثیر الکل و مواد مخدر اشاره کرد. 

وضعیت جاده‌ها نیز در تمام مناطق استاندارد نیست. برای نمونه کیفیت پایین زیرساخت‌ها مثل آسفالت تخریب شده و چاله‌ها و پیچ‌های خطرناک، کمبود علائم راهنمایی و رانندگی و نبود نور کافی در شب ممکن است رانندگان را به‌خطر بیندازد.  

نیمی از علت تصادف‌های تلخ جاده‌ای به مشکلات فنی و ایمنی خودروها باز می‌گردند. بسیاری از خودروهای مورد استفاده در ایران قدیمی و فاقد ایمنی لازم هستند. برخی خودروها بدون دریافت تأییدیه فنی در جاده‌ها تردد می‌کنند.همچنین، خودروهای ساخت داخل معمولاً فاقد استانداردهای ایمنی بالا مانند ترمز ABS، کیسه هوا و بدنه مقاوم هستند. 

عامل دیگر این فقدان نظارت و مدیریت مناسب است. در برخی مناطق، پلیس راهور حضور کافی ندارد و امکان کنترل رانندگان متخلف کاهش می‌یابد. بسیاری از رانندگان به‌دلیل نبود نظارت کافی، تخلفات رانندگی را نادیده می‌گیرند. همچنین، برخی از رانندگان آگاهی کافی نسبت به مقررات و خطرات جاده‌ای ندارند و کمبود آموزش‌های لازم برای رانندگان وجود دارد. 

تصادف‌های جاده‌ای در ایران ناشی از ترکیبی از عوامل انسانی، ضعف زیرساخت‌ها، نقص فنی وسایل نقلیه و ضعف در اجرای قوانین است. برای کاهش این تصادفات، تقویت فرهنگ رانندگی، بهبود کیفیت جاده‌ها، افزایش ایمنی خودروها و اجرای سخت‌گیرانه‌تر قوانین ضروری است.