فراخوان اوجالان: پایان مبارزه مسلحانه و انحلال پ ک ک برای صلح

اظهارات اوجالان، رهبر حزب کارگران کردستان (PKK)، توسط نمایندگان و رهبران کردی که روز پنج‌شنبه با او ملاقات کرده بودند، در یک کنفرانس خبری در استانبول خوانده شد. این درخواست او تحت عنوان «فراخوان برای صلح و جامعه دموکراتیک» مطرح شد و ده سال پس از شکست آخرین مذاکرات بین ترکیه و پ ک ک، امیدهایی برای پایان درگیری‌هایی که از دهه ۱۹۸۰ تاکنون حدود ۴۰ هزار کشته برجای گذاشته است، ایجاد کرد.

در بیانیه اوجالان آمده است: «انکار کامل واقعیت کردها، محدودیت‌های اعمال‌شده بر حقوق و آزادی‌های اساسی — به ویژه آزادی بیان — نقش مهمی در ظهور و رشد پ ک ک ایفا کرده است.» این بیانیه خطاب به کردها، که حدود یک‌پنجم جمعیت ترکیه را تشکیل می‌دهند، صادر شد.

اوجالان از پ ک ک، که توسط ترکیه، اتحادیه اروپا و ایالات متحده به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته می‌شود، خواست تا «کنگره خود را تشکیل داده و تصمیم بگیرند؛ همه گروه‌ها باید سلاح‌های خود را زمین بگذارند و پ ک ک باید خود را منحل کند.» این درخواست گسترده‌تر از فراخوان‌های قبلی برای آتش‌بس بود.

سوالاتی باقی مانده است، از جمله اینکه آیا درخواست اوجالان توسط نیروهای نظامی پ ک ک که در کوه‌های شمال عراق مستقر هستند، پذیرفته خواهد شد یا خیر. ترکیه همچنین در سوریه با شبه‌نظامیان وابسته به پ ک ک درگیر است، چه به صورت مستقیم و چه از طریق نیروهای نیابتی سوری.

اوجالان حزب کارگران کردستان را در سال ۱۹۷۸ تأسیس کرد. او کمی بیش از دو دهه بعد در کنیا دستگیر شد و به جرم تحریک به شورش و خیانت به حبس ابد در جزیره زندان ایمرالی، نزدیک استانبول محکوم شد.

ترکیه و شبه‌نظامیان کرد در گذشته نیز درگیری‌ها را متوقف کرده‌اند، از جمله در دوره‌ای که از سال ۲۰۱۳ آغاز شد. در آن ایام اوجالان پس از مذاکرات با دولت اردوغان، بیانیه‌ای صادر کرد بر این مبنا که واقعیت‌های جدید سیاسی در ترکیه و خاورمیانه را به رسمیت شناخت. اوجالان همچنین خواستار خروج نیروهای مسلح پ ک ک از ترکیه شد، اما این آتش‌بس تنها دو سال و نیم دوام آورد.

نشانه‌هایی از امکان آغاز مجدد مذاکرات بین ترکیه و پ ک ک از پاییز گذشته ظاهر شد، در آن زمان دولت باحچلی، رهبر یک حزب ناسیونالیست راست‌گرای «حرکت ملی» ترکیه و متحد سیاسی اردوغان، از آزادی احتمالی اوجالان حمایت کرد.

باحچلی پیشنهاد کرد که اوجالان می‌تواند در صورت رد خشونت و انحلال سازمانش، آزاد شود. او گفته بود: «بگذارید نشان دهند که تشنه برادری هستند، نه خون.» در مراسم افتتاح پارلمان در اول اکتبر، باحچلی به‌طور غیرمعمول با قانون‌گذاران حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها (DEM)، که طرفدار کردها است، دست داد.

اردوغان نیز با حمایت از درخواست باحچلی، از «فرصت تاریخی» برای صلح سخن گفت.

با ادامه مذاکرات برای احیای روند صلح، اعضای حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها سه بار از اوجالان در زندان دیدار کردند، از جمله در روز پنج‌شنبه.

تحلیلگران می‌گویند که تلاش برای آغاز مجدد روند صلح با پ ک ک ممکن است مصرف داخلی برای اردوغان داشته باشد، از جمله امکان تمدید دوره ریاست‌جمهوری او فراتر از محدودیت فعلی در سال ۲۰۲۸. حزب اردوغان و متحد ناسیونالیست آن «ممکن است به دنبال جلب حمایت حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها در پارلمان برای تدوین قانون اساسی جدیدی باشند که به اردوغان اجازه دهد دوباره نامزد شود.»

اگر این تلاش موفق نشود، این اتحاد جدید ممکن است سعی کند تصمیمی برای برگزاری انتخابات زودهنگام قبل از پایان دوره اردوغان در سال ۲۰۲۸ بگیرد.