تخریب شبانه‌روزی محوطه‌های تاریخی بیت مشحوت و مگرنات: هشداری برای میراث فرهنگی ایران

دو محوطه تاریخی ارزشمند بیت مشحوت و مگرنات در نزدیکی شهر باستانی شوش در استان خوزستان، به‌طور مداوم در معرض تخریب‌های گسترده توسط حفاران غیرمجاز و کشاورزان قرار دارند. این محوطه‌ها که متعلق به دوره اسلامی هستند، با وجود ثبت در فهرست آثار ملی و تعیین عرصه و حریم، همچنان به‌صورت شبانه‌روزی مورد تعرض قرار می‌گیرند.

بیت مشحوت، با مساحتی حدود ۱۶۰ هکتار، بقایای یک شهر اسلامی مربوط به قرون سوم و چهارم هجری (۹ و ۱۰ میلادی) را در خود جای داده است. این محوطه تاریخی دارای سازه‌های معماری سالمی مانند کف‌سازی‌های آجری و دیوارهای گچ‌کاری‌شده است. با این حال، حفاران غیرمجاز به‌صورت سازمان‌یافته و با استفاده از کارگران محلی، این محوطه را زیر و رو می‌کنند. کشاورزان نیز با شخم زدن زمین‌ها، بخش‌هایی از این محوطه را تسطیح کرده‌اند.

مگرنات، یکی از مهم‌ترین محوطه‌های تاریخی دوره اسلامی در خوزستان، به‌رغم ثبت در فهرست آثار ملی و تعیین عرصه و حریم، همچنان توسط حفاران غیرمجاز و کشاورزان تخریب می‌شود. این محوطه که در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب شوش قرار دارد، دارای بقایای معماری و شهری سالمی است که حتی بخش‌هایی از ساختمان‌ها تا زیر سقف باقی مانده‌اند. با این حال، فعالیت‌های کشاورزی و حفاری‌های غیرمجاز، این گنجینه تاریخی را به شدت تهدید می‌کنند.

واکنش مسئولان و چالش‌های پیش‌رو

علی بویری، رئیس اداره میراث‌فرهنگی شوش، اعلام کرده است که اقدامات حفاظتی از جمله گشت‌های شبانه و همکاری با دستگاه قضایی و نیروی انتظامی در حال انجام است. با این حال، کارشناسان میراث‌فرهنگی معتقدند که این اقدامات کافی نیست و تخریب‌ها همچنان ادامه دارد. آن‌ها خواستار انجام پژوهش‌های باستان‌شناسی و مستندنگاری دقیق برای نجات این محوطه‌ها هستند.

کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر اقدامات جدی‌تری برای حفاظت از این محوطه‌ها انجام نشود، بخش مهمی از تاریخ و معماری دوره اسلامی ایران برای همیشه از بین خواهد رفت. آن‌ها همچنین بر لزوم افزایش آگاهی جامعه محلی و مشارکت آن‌ها در حفاظت از این میراث تاریخی تأکید می‌کنند.