دستور دولتی به زنان تاجیکستان: نه حجاب، نه دامن‌های کوتاه

به‌گزارش خبرگزاری فرانسه، دولت تاجیکستان با انتشار کتابی برای زنان و دختران «در هر سنی»، به حریم شخصی زنان تاجیک وارد شده و به آن‌ها توصیه می‌کند که چه لباسی را «در محل کار، خانه، سالن تئاتر و در مراسم» بپوشند.

خورشید نظامی، یکی از مسئولان وزارت فرهنگ تاجیکستان، گفت این کتاب که در ماه ژوئیه منتشر می‌شود، براساس «منابع علمی و تاریخی» تهیه شده است.

این اقدام سبب شده که فیروزه نعیموا، داروساز، نسبت به اولویت‌های دولت تردید کند. او گفت: «مشکلات اقتصادی و اجتماعی بسیاری وجود دارد، مانند کمبود برق، کیفیت هوا، مهاجرت به روسیه.» این زن ۵۰ ‌ساله که در دوشنبه، پایتخت فقیرترین جمهوری سابق شوروی صحبت می‌کرد، افزود:

مقام‌ها وعده داده‌اند که این نسخه از کتاب مورد نظر «از نسخه‌های قبلی بهتر خواهد بود». آخرین نسخه این کتاب در سال ۲۰۱۸ منتشر شد و زنان را به دوری جستن از «لباس‌های اروپایی باز، دامن‌های کوتاه، یقه‌های باز، و همچنین رنگ سیاه و حجاب» تشویق می‌کرد و به جای آن‌ها، پوشیدن لباس‌های سنتی با رنگ‌های شاد را توصیه می‌کرد.

«پایمال کردن ارزش‌های ما»

به‌درخواست امامعلی رحمان که از سال ۱۹۹۲ رئیس‌جمهور تاجیکستان است، قانونی در ژوئن ۲۰۲۴ تصویب شد که «واردات و فروش لباس‌های خارجی و همچنین پوشیدن آن‌ها در مکان‌های عمومی» را ممنوع می‌کرد و از تاجیک‌ها می‌خواست به «پوشیدن لباس ملی» احترام بگذارند.

فرزانه سعیدزاده، یکی از نویسندگان ابتکار فمینیستی «Tell me sister» (به من بگو خواهر)، می‌گوید:

رسانه‌های دولتی به پیروی از رئیس‌جمهور تاجیکستان، «به‌اصطلاح هنرمندانِ» با دامن کوتاه را «مقلدان» سبک آمریکایی می‌نامند و زنانی که حجاب دارند را مورد انتقاد قرار می‌دهند.

این سیاستِ کنترل سخت‌گیرانه پس از پیروزی کمونیست‌های سابقِ طرفدار امامعلی رحمان بر ائتلافی از دموکرات‌ها و اسلام‌گرایان در جنگ داخلی ۱۹۹۲-۱۹۹۷ آغاز شد. در این جنگ هزاران نفر کشته شدند.

دولت تلاش می‌کند تا سیاستِ ملتِ پراکنده را تقویت کند و اسلام‌گرایان را به‌عنوان یک نیروی سیاسی، مانند هر مخالفی، ریشه‌کن کند. زیرا پس از دهه‌ها مقابله با مذهب در اتحاد شوروی، تاجیکستان با استقلال خود شاهد بازگشت مذهب به جامعه‌ای بود که با مشکلات اقتصادی دست‌وپنجه نرم می‌کرد و بسیاری از تاجیک‌ها به سازمان‌های جهادی در خاورمیانه یا افغانستان همسایه پیوستند.

امامعلی رحمان با خشم گفته است:

مقابله با حجاب

مقام‌ها تلاش‌های خود را پس از دستگیری تاجیک‌هایی که متهم به حمله به سالن کنسرت مسکو در مارس ۲۰۲۴ بودند، افزایش داده‌اند. مسئولیت این حمله را گروه «دولت اسلامی» (داعش) برعهده گرفت.

جمیله که یک پزشک است به خبرگزاری فرانسه می‌گوید: «من از ۹ سال پیش حجاب دارم. تا امسال هیچ مشکلی نداشتم، اما امسال از من خواستند که در یک وزارتخانه و سپس در بازار موهایم را نشان دهم.» او می‌افزاید: «در بهار، برخی از دوستانم که حجاب داشتند دستگیر و جریمه شدند.»

خبرگزاری فرانسه در شبکه‌های اجتماعی، ویدئوهای تأیید نشده‌ای را مشاهده کرده که نشان‌دهنده صحنه‌های مشابهی هستند.

در یکی از این ویدئوها یک زن در مقابل بیمارستانی به زنان محجبه دیگر می‌گوید: «رئیس‌جمهور تصمیم گرفته است که پوشیدن لباس‌های خارجی کاملاً ممنوع باشد. اگر می‌خواهید گردنتان را بپوشانید، روسری را به شکلی متفاوت ببندید تا به سبک تاجیکی به‌نظر برسد.»

مقام‌های حکومتی همچنین از طراحان لباس انتظار دارند که از «احیای سنت‌های ملی» حمایت کنند.

مجلس نمایندگان تاجیکستان (مجلس سفلی) لایحه ممنوعیت حجاب را در ۱۹ خرداد / ۸ ژوئن گذشته تصویب کرد و در پی آن مجلس علیای تاجیکستان نیز ۳۰ خرداد / ۱۹ ژوئن ممنوعیت حجاب اسلامی را به تصویب رساند.

اگرچه پوشیدن برقع در تاجیکستان ممنوع شده است اما زنان این کشور می‌توانند روسری‌های خود را به سبک سنتی به سر داشته باشند.

خورشید ستاروف در فروشگاه لباس خود می‌گوید:

این محدودیت‌های پوششی ممکن است به‌زودی شامل مردان نیز بشود. گذاشتن ریش عملاً ممنوع است. کافی است فردی ریش داشته باشد تا به‌راحتی به حمایت از «گروه‌های تروریستی» مظنون شود.

وزارت فرهنگ تاجیکستان به خبرگزاری فرانسه گفته است که در حال بررسی «کتابچه جداگانه‌ای» برای مردان است.