سازمان جهانی هواشناسی: بسیاری از پیامدهای تغییرات اقلیمی غیرقابل بازگشت هستند

براساس گزارش جدید سازمان جهانی هواشناسی (WMO)، از نهادهای تخصصی سازمان ملل متحد، تغییرات اقلیمی در سال ۲۰۲۴ به‌طور قابل توجهی تشدید شده‌اند و برخی از پیامدهای این تغییرات برای قرن‌ها غیرقابل بازگشت هستند. با این حال، هدف محدود کردن افزایش دما به ۱,۵ درجه هنوز قابل دستیابی است. 

رکوردهای منفی در زمینه اقلیمی دیگر موضوع تازه‌ای نیست. گزارش امسال سازمان جهانی هواشناسی درباره وضعیت اقلیمی جهان نشان می‌دهد که روند گرمایش زمین همچنان ادامه دارد. اگرچه دانشمندان معتقدند که هنوز هم امکان محدود کردن افزایش بلندمدت دما به ۱,۵ درجه وجود دارد، اما چالش‌ها در حال افزایش هستند. 

به‌گفته دانشمندان این سازمان، بسیاری از پیامدهای گرمایش زمین از هم‌اکنون دست‌کم برای صدها یا هزاران سال غیرقابل بازگشت خواهند بود. این گزارش داده‌های ارائه‌شده توسط خدمات هواشناسی ملی، مراکز منطقه‌ای سازمان جهانی هواشناسی، شرکای سازمان ملل و متخصصان متعدد را گردآوری کرده است. 

هدف‌های توافق‌نامه پاریس هنوز قابل دستیابی هستند

براساس داده‌های موجود، سال ۲۰۲۴ احتمالاً نخستین سال تقویمی بوده است که در آن میانگین دمای جهانی بیش از ۱,۵ درجه بالاتر از سطح دوره پیش از صنعتی شدن (۱۸۵۰-۱۹۰۰) قرار گرفت و به این ترتیب، گرم‌ترین سال در ۱۷۵ سال تاریخ ثبتِ داده‌ها محسوب می‌شود. 

سلسته سائولو، دبیرکل سازمان جهانی هواشناسی تأکید کرد که یک سال با افزایش دمای بیش از ۱,۵ درجه به این معنا نیست که هدف‌های بلندمدت توافق‌نامه پاریس غیرقابل دستیابی هستند. اما این موضوع زنگ خطری است که نشان می‌دهد خطرات برای زندگی، اقتصاد و سیاره زمین در حال افزایش است. 

ذوب یخچال‌ها و افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای 

براساس این گزارش، ۱۰ سال گذشته ـ از سال ۲۰۱۵ تاکنون ـ در میان ۱۰ سال گرم تاریخِ ثبتِ داده‌های هواشناسی مدرن قرار دارد. دانشمندان افزایش بی‌سابقه دما در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ را عمدتاً ناشی از افزایش مداوم انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌دانند. به‌طوری که غلظت دی‌اکسید کربن، متان و اکسید نیتروژن در جو به بالاترین سطح در ۸۰۰ هزار سال گذشته رسیده است. 

یخچال‌های کوهستانی که منبع مهمی برای ذخیره آب آشامیدنی هستند، در سه سال گذشته با سرعتی بی‌سابقه در حال ذوب شدن بوده‌اند. داده‌های سال ۲۰۲۴ نشان می‌دهند که اقیانوس‌ها همچنان در حال گرم‌تر شدن هستند و سطح دریاها نیز به افزایش خود ادامه می‌دهند.

سلسته سائولو هشدار داد که ذوب یخ‌ها، چه در یخچال‌ها و چه در یخ‌های دریایی قطب جنوب، با «سرعتی هشداردهنده» ادامه دارد. 

پدیده‌های اقلیمی شدید؛ عامل مهاجرت 

گزارش سازمان جهانی هواشناسی به پیامدهای اجتماعی و اقتصادی تغییرات اقلیمی نیز اشاره کرده است: پدیده‌های آب‌وهوایی شدید مانند طوفان‌های گرمسیری، سیل‌ها، خشکسالی‌ها و سایر خطرات، در سال گذشته سبب آوارگی شمار بی‌سابقه‌ای از مردم شده‌اند، رقمی که در ۱۶ سال گذشته بی‌سابقه بوده است. در کنار درگیری‌ها و خشکسالی‌ها، قیمت‌های بالای مواد غذایی در ۱۸ کشور، بحران‌های غذایی موجود را تشدید کرده‌اند. 

کشورهای صنعتی ثروتمند نیز از تأثیرات پدیده‌های آب‌وهوایی شدید در امان نبوده‌اند: به‌عنوان مثال، طوفان‌های شدید در سواحل غربی ایالات متحده آمریکا خسارت‌های اقتصادی چند میلیارد دلاری به‌بار آورده‌اند. 

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، در واکنش به این گزارش گفت که زمین «به‌طور فزاینده‌ای در حال ارسال علائم اضطراری است». او تأکید کرد که برای محدود کردن گرمایش زمین به ۱,۵ درجه، رهبران کشورها باید برنامه‌های ملی اقلیمی خود را اصلاح کرده و بیشتر بر انرژی‌های تجدیدپذیر تمرکز کنند، اقدامی که به سود شهروندان و اقتصاد این کشورها نیز خواهد بود.