«به او بگویید بس کند»: ایران خانواده‌ها را برای ساکت کردن روزنامه‌نگاران خارج از کشور هدف قرار می‌دهد

ماه گذشته، وقتی یکی از بستگان روزنامه‌نگار ایرانی، روزبه بوالهری، به یکی از دفترهای وزارت اطلاعات در تهران احضار شد، با او اتمام حجت کردند.

به گفته بوالهری در مصاحبه‌ای با «پروژه‌ی گزارش‌دهی جرم و فساد سازمان‌یافته» (OCCRP)، مأمور گفت:

روزبه بوالهری، روزنامه‌نگار ساکن ایالات متحده که قبلاً با سرویس فارسی صدای آمریکا کار می‌کرد، می‌دانست که ممکن است به خاطر کارش به نوعی از او انتقام گرفته شود. او حتی پس از شنیدن اینکه خانواده‌اش مستقیماً تحت فشار قرار گرفته‌اند - و اینکه مقام‌ها ایده بازگرداندن او به ایران را تحت پوشش عفو مطرح کرده‌اند - همچنان به کار خود ادامه داد.

پیام واضح بود: گزارش دادن را متوقف کنید، وگرنه عزیزانتان رنج خواهند برد.

بوالهری تنها یکی از بسیاری از روزنامه‌نگاران ایرانی در تبعید است که می‌گویند با موج جدیدی از تهدیدها و آزار و اذیت - نه تنها علیه خودشان، بلکه علیه خانواده‌هایشان در وطن - مواجه هستند. مدافعان حقوق بشر این اقدام‌ها را به عنوان یک کمپین فراملی ارعاب با هدف خاموش کردن صداهای منتقد در خارج از کشور توصیف می‌کنند.

اوایل این هفته، بی‌بی‌سی علناً دولت ایران را به تشدید آزار و اذیت دیرینه روزنامه‌نگاران شاغل در سرویس فارسی زبان خود متهم کرد. این رسانه در بیانیه‌ای اعلام کرد که خانواده‌های کارکنانش در ایران با «بازجویی‌های خودسرانه، ممنوعیت سفر، مصادره گذرنامه و [و] تهدید به توقیف دارایی» مواجه شده‌اند.

رزیتا لطفی، رئیس بی‌بی‌سی فارسی، در مصاحبه‌ای با OCCRP گفت:

او خاطرنشان کرد که در ماه‌های اخیر، فشار به طور قابل توجهی افزایش یافته است - هم از نظر مقیاس و هم از نظر روش‌های استفاده شده.

به گفته لطفی، اعضای خانواده‌هایی که از سفرهای خارج از کشور بازمی‌گردند، بازداشت، بازجویی و به عنوان پیام‌رسان استفاده شده‌اند. از برخی خواسته شده است که تهدیدها یا درخواست‌هایی را مبنی بر ترک پست‌های خود و بازگشت به ایران از سوی بستگان روزنامه‌نگارشان، منتقل کنند.

او گفت که آخرین موج ارعاب همزمان با پوشش اعتراضات ۱۴۰۱ توسط بی‌بی‌سی فارسی در پی مرگ ژینا (مهسا) امینی، زن ۲۲ ساله‌ای که پس از دستگیری به دلیل نقض قوانین سختگیرانه پوشش زنان در ایران، در بازداشت پلیس درگذشت، رخ داده است. پس از گزارش‌های بی‌بی‌سی فارسی، دولت ایران رسماً این رسانه را تحریم و آن را به حمایت از تروریسم متهم کرد.

لطفی گفت:

دولت ایران به جدیدترین ادعاها پاسخ علنی نداده است. سخنگوی دولت بریتانیا گفت که با «تهدیدهای کشورهای خارجی علیه روزنامه‌نگاران در بریتانیا» بسیار جدی برخورد می‌کند و «این موضوع را با مقام های ایرانی مطرح کرده است».

سخنگوی اینترپل به OCCRP گفت که اگرچه این سازمان «نمی‌تواند در مورد موارد فردی اظهار نظر کند»، اما «فرآیندهای محکمی برای اطمینان از استفاده مناسب از سیستم‌های خود دارد.»

این سخنگو افزود: «اینترپل می‌داند که روزنامه‌نگاری جرم نیست.»

اما بی‌بی‌سی در این مورد تنها نیست. ناظران حقوق بشر می‌گویند که این کارزار ارعاب در کشورهای مختلفی گسترش یافته و در سال‌های اخیر تشدید شده است.

مای ساتو، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور ایران، گفت که این تهدیدها «تأثیر نگران‌کننده‌ای» بر روزنامه‌نگاران در تبعید دارد.

او گفت:

او همچنین گفت که «همچنین خودسانسوری وجود دارد.»

رویا برومند، مدیر اجرایی بنیاد عبدالرحمن برومند، نهاد حقوق بشری مستقر در واشنگتن دی سی، گفت که تأثیر این تهدیدها چندوجهی است.

او گفت:

به گفته برومند: