حسام ابوصفیه، پزشک فلسطینی که در بازداشت اسرائيل است کیست؟

اسرائیل همراه با نسل‌کشی فلسطینیان در غزه، نظام بهداشتی و پزشکی غزه را هم هدف قرار داده است. ارتش اسرائیل از ابتدای جنگ جاری برخلاف معاهده‌ها و قوانین بین‌المللی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی غزه را بمباران، تخریب و از رده خارج کرده است. اکنون رئیس یکی از آخرین بیمارستان‌های نیمه فعال در شمال غزه هم در یورش نیروهای اسرائيلی به این مرکز دستگیر شده است.

نگرانی‌ها درباره سرنوشت دکتر حسام ابوصفیه، مدیر بیمارستان کمال عدوان که هفته گذشته در جریان یورش به این مرکز پزشکی به همراه صدها نفر دیگر بازداشت شد، بالا گرفته است تا آن‌جا که فعالان می‌گویند نگرانند او به سرنوشت دکتر عدنان البرش، مدیر بیمارستان الشفا دچار شود. عدنان البرش در زندان اسرائيلی عوفر جان داد و به تأیید گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد، این احتمال وجود دارد که ماموران اسرائیلی تا سرحد مرگ به او تجاوز جنسی کرده باشند.

البرش از برجسته‌ترین پزشکان غزه بود. او در جریان یورش اسرائیل در دسامبر ۲۰۲۳ بازداشت شد و چهار ماه بعد درگذشت. شاهدان به سازمان حقوق بشری اسرائیلی HaMoked گزارش دادند که نگهبانان زندان عوفر او را در حالی که خونریزی داشت، نیمه‌برهنه در حیاط زندان انداختند. او قادر به ایستادن نبود و لحظاتی بعد جان باخت.

پزشکان و فعالان در سراسر جهان از اسرائیل خواسته‌اند حسام ابوصفیه را آزاد کند. خانواده این پزشک نیز خواستار فشار جامعه‌ جهانی بر اسرائیل برای آزاد کردن فوری او شده‌اند.

سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است که پس از یورش اسرائیلی‌ها به بیمارستان، ارتباط خود را با حسام ابوصفیه از دست داده است. ارتش اسرائیل در این یورش ده‌ها تن از کارکنان پزشکی و بیماران را هم مجبور به ترک بیمارستان کرد.

منیر البرش، مدیرکل وزارت بهداشت غزه نیز گفته است که نیروهای اسرائيلی ابوصفیه را به‌شدت با باتوم و چوب کتک زده و او را مجبور کردند تا لباس‌های خود را درآورد و لباس‌هایی که برای زندانیان تهیه شده بود، بپوشد.

انتشار تصاویری از او در حالی که پیش از دستگیری، در خرابه‌ها به سمت یک تانک اسرائیلی می‌رود به واکنش‌های گسترده در شبکه‌های اجتماعی منجر شده است.

این دومین بار در دو ماه گذشته است که ابوصفیه به‌دست نیروهای اسرائیلی در جریان عملیات نسل‌کشی در غزه بازداشت می‌شود.

حسام ابوصفیه کیست؟

حسام ابوصفیه در ۲۱ نوامبر ۱۹۷۳ در اردوگاه پناهندگان جبالیا در شمال نوار غزه به دنیا آمد. خانواده او در سال ۱۹۴۸ از شهر فلسطینی حمامه در منطقه عسقلان آواره شدند. او در رشته طب کودکان تحصیل کرده است و از شخصیت‌های برجسته سیستم بهداشت و درمان غزه محسوب می‌شود.

ابوصفیه که با نام مستعار ابو الیاس نیز شناخته می‌شود از آغاز جنگ جاری بارها از اجرای دستورات اسرائیل برای ترک بیمارستان کمال عدوان سر باز زد، به‌ویژه پس از پنجم اکتبر ۲۰۲۴ و شروع محاصره مرگبار و ویرانگر شمال غزه از سوی ارتش اسرائیل. در جریان این محاصره، اسرائیل عرضه غذا و آب به فلسطینیان منطقه را قطع کرد و با حملات هوایی و گلوله‌باران‌ صدها غیرنظامی را به کام مرگ کشاند.

محاصره شمال غزه تأثیر مخربی بر بیمارستان‌های منطقه داشت. در اواخر اکتبر نیروهای اسرائیلی به بیمارستان کمال عدوان حمله و ۴۴ نفر از کارکنان آن را دستگیر کردند. ارتش اسرائیل طبقه سوم بیمارستان را گلوله‌باران کرد. به خاطر قطع ژنراتور اکسیژن پزشکی بیمارستان دو نوزاد در بخش مراقبت‌های ویژه جان سپردند.

در این حمله ابوصفیه هم به‌طور موقت بازداشت و سپس آزاد شد، او و تعداد کمی از کارکنان پزشکی باقی ماندند تا از ده‌ها نفر از مجروحان مراقبت کنند.

در همان عملیات، نیروهای اسرائیلی ابراهیم، پسر ابوصفیه را در حمله پهپادی در ورودی بیمارستان به قتل رساندند. پسر ۱۵ ساله ابوصفیه مانند صدها فلسطینی آواره دیگر به همراه خانواده‌اش در محوطه بیمارستان پناه گرفته بود. این پزشک بر جنازه پسرش در حیاط بیمارستان نماز خواند و ارتش اسرائیل را متهم کرد که پسرش را برای تنبیه او به دلیل امتناع از ترک بیمارستان کشته است.

ابوصفیه به خبرنگارانی که درباره شرایط بیمارستان با او تماس گرفته بودند، گفت: «من از ترک بیمارستان و قربانی کردن بیمارانم امتناع کردم، بنابراین ارتش پسرم را به قتل رساند تا من را تنبیه کند.»

با وجود محاصره، تیم پزشکی که شامل تعداد کمی پزشک از جمله ابوصفیه و گروه کوچکی از پرستاران بود، در بیمارستان باقی ماندند و بارها دستورات ارتش اسرائیل برای ترک محل را رد کردند.

با ماندن در بیمارستان، ابوصفیه درباره حملات تقریباً روزانه اسرائیل اطلاع رسانی کرد و از جامعه بین‌الملل خواست برای پایان دادن به این حملات مداخله کنند.

او ۲۳ نوامبر در حال خارج‌شدن از اتاق عمل خارج هدف یک پهپاد اسرائیلی قرار گرفت و زخمی شد. شش ترکش به رانش برخورد کرد که باعث پارگی رگ‌ها و شریان‌های او شد اما او با وجود این جراحات، درخواست کرد که کارش را ادامه دهد.

او گفت: «این [حمله‌ها] ما را متوقف نخواهد کرد. من در محل کارم زخمی شدم، و این افتخار است. خون من از خون همکارانم یا افرادی که به آن‌ها خدمت می‌کنیم گران‌تر نیست. به محض بهبودی به بیمارانم بازخواهم گشت.»

تخریب سیستم بهداشت غزه

در دسامبر ۲۰۲۴ دو شبکه «بهداشت روانی فلسطین» و «پزشکان علیه نسل‌کشی» در واکنش به پیام‌های پیوسته ابوصفیه درباره وضعیت وخیم بیمارستان‌های غزه از جامعه بین‌المللی درخواست کردند که در برابر نابودی سیستم بهداشتی غزه به‌دست رژیم اسرائیل سکوت نکند.

در ۲۳ دسامبر، شبکه NBC به نقل از ابوصفیه گزارش داد: «گلوله‌ها به بخش مراقبت‌های ویژه، بخش زایمان و بخش جراحی تخصصی نفوذ کرده‌اند. تمامی انواع سلاح‌ها، از جمله تیراندازی تک‌تیرانداز، گلوله‌باران تانک و پهپادها، برای هدف قرار دادن بیمارستان استفاده شده است.»

ابوصفیه در پیامی متنی به رویترز گفت که تعطیلی بیمارستان «تقریباً غیرممکن» است.

آخرین بیمارستان‌های غزه در آتش جنگ می‌سوزند

روز جمعه، ارتش اسرائیل اعلام کرد که در منطقه بیمارستان کمال عدوان عملیات انجام داده است.

چندین بیمار بخش مراقبت‌های ویژه پس از آنکه ارتش اسرائیل اکسیژن آن‌ها را قطع کرد، جان خود را از دست دادند.

نیروهای اسرائیلی با تهدید به بازداشت، از ابوصفیه خواستند که بیمارستان را کاملاً تخلیه کند. با این حال، ابوصفیه و چند عضو از کارکنان پزشکی از اجرای این دستورات خودداری کردند.

در جریان این حمله، بخش‌های متعددی از بیمارستان توسط ارتش اسرائیل به آتش کشیده شد، که منجر به مرگ چندین بیمار دیگر شد.

ارتش اسرائیل روز یکشنبه ۲۹ دسامبر/نهم دی هم دو بیمارستان اهلی و الوفاء را در غزه بمباران کرد و جان فلسطینی‌ها را گرفت. برخلاف گزارش شاهدان ارتش اسرائیل، بدون ارائه مدرک خاصی مدعی شد که در حمله به بیمارستان الوفاء، مرکز فرماندهی و کنترل حماس را هدف قرار داده است.

دفتر حقوق بشر سازمان ملل (OHCHR) روز سه‌شنبه ۳۱ دسامبر گزارشی را از بررسی تخریب مرگبار سیستم بهداشت و درمان غزه از سوی اسرائیل، منتشر کرد و گفت در حالی‌که حملات اسرائیل به مراکز بهداشتی تحت حفاظت قوانین بین‌المللی، ادامه دارد ادعاهای اسرائیل مبنی بر این‌که گروه‌های اسرائیلی از بیمارستان‌های غزه برای اهداف نظامی استفاده می‌کنند «مبهم» است. در این گزارش تأکید شده است که اسرائیل تاکنون برای اثبات این ادعاها اطلاعات کافی را ارائه نکرده و این ادعاها در برخی موارد با اطلاعات موجود تناقض دارند.

طبق گزارش دفتر حقوق بشر سازمان ملل مطالعه انجام‌شده به طور گرافیکی تخریب سیستم بهداشت غزه بین ۱۲ اکتبر ۲۰۲۳ تا ۳۰ ژوئن ۲۰۲۴ را نشان می‌دهد. در این بازه زمانی، حداقل ۱۳۶ حمله به ۲۷ بیمارستان و ۱۲ مرکز درمانی دیگر صورت گرفته که منجر به کشته شدن پزشکان، پرستاران، امدادگران و سایر غیرنظامیان شده است.

این گزارش تاکید کرده که تخریب عمدی مراکز بهداشتی «ممکن است نوعی مجازات جمعی باشد که خود یک جنایت جنگی محسوب می‌شود.»

ولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل در این‌زمینه گفت: