نماینده ویژه آمریکا: ایران در صورت وقت‌کشی در مذاکرات وین باید منتظر فشارهای بیشتر باشد
دیپلمات‌های غربی می‌گویند با توجه به پافشاری ایران بر پیش‌شرط لغو کامل تحریم‌ها، انتظار نمی‌رود از سرگیری مذاکرات بتواند برجام را از بن‌بست خارج کند.
در آستانه از سرگیری گفت‌وگوهای برجام در وین، ایالات متحده آمریکا اعلام کرد اگر ایران از این دور از مذاکرات برای خریدن وقت و تسریع برنامه هسته‌ایش استفاده کند، با فشارهای بیشتری از سوی کاخ سفید و متحدانش مواجه خواهد شد.
رابرت مالی، نماینده ویژه ایالات متحده در امور ایران و سرپرست تیم آمریکایی در مذاکرات برجام، در مصاحبه ای که روز شنبه پخش شد گفت:
«اگر رویکرد ایران این باشد که سعی کند از مذاکرات به عنوان پوششی برای برنامه هسته‌ای شتاب‌گرفته خود استفاده کند و به اصطلاح چوب لای چرخ مذاکرات بگذارد و وقت‌کشی کند، به‌گونه‌ای واکنش نشان خواهیم داد که ترجیح ما نیست. در این‌صورت هیچ‌کس نباید تعجب کند که در آن مقطع فشارها بر ایران افزایش پیدا کند.»
مذاکرات احیای برجام که از زمان روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی متوقف شده بود، فردا دوشنبه ۲۹ نوامبر/۸ آذر از سرگرفته می‌شود. علی باقری کنی، معاون سیاسی وزارت خارجه جمهوری اسلامی هیأت ایرانی را در پایتخت وین سرپرستی خواهد کرد. علاوه بر نمایندگان روسیه، چین، اتحادیه اروپا، فرانسه، آلمان و بریتانیا، نمایندگان ایالات متحده آمریکا نیز در وین حضور دارند و به صورت غیرمستقیم با ایران مذاکره خواهند کرد.
رابرت مالی که روز شنبه در مصاحبه جداگانه‌ای خواستار گفت‌وگوی رودرروی نمایندگان تهران و واشنگتن شده بود، به شبکه صدای بی‌بی‌سی (BBC Sounds) گفت:
«اگر ایران فکر می‌کند که می‌تواند از این زمان برای ایجاد اهرم‌های بیشتر استفاده کند و سپس بازگردد و بگوید که چیز بهتری می‌خواهد، [این رویکرد] کارساز نخواهد بود و ما و شرکای ما چنین چیزی را نخواهیم پذیرفت».
مالی افزود:
«امیدواریم که گفت‌وگوها به چنین نتیجه‌ای نرسد، اما اگر رسید، فشارها باید افزایش پیدا کند تا این پیام به ایران ارسال شود که انتخابی که کرده اشتباه است. این پیام که راه متفاوتی جلوی پای ایران قرار دارد اما این‌طور نیست که این مسیر برای مدت نامعلومی باز باشد، چرا که برنامه هسته‌ای ایران ماهیت توافق مورد مذاکره (در سال ۲۰۱۵) را به خطر انداخته است».
پایین آمدن انتظارها از مذاکرات وین و احیای برجام
همزمان با هشدار نسبت به تنگی وقت و لزوم جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای، به نظر می‌رسد که انتظارها از دور تازه مذاکرات در وین، پایین آمده و دیپلمات‌های کشورهای حاضر در این گفت‌وگوها با بدبینی بیشتری به آینده مذاکرات می‌نگرند. خبرگزاری رویترز یکشنبه ۲۸ نوامبر/ ۷ آذر به نقل از چندین دیپلمات غربی نوشت: با توجه به درخواست «غیرواقع‌بینانه» جمهوری اسلامی ایران مبنی بر لغو کامل تحریم‌های ایالات متحده و اروپا که از سال ۲۰۱۷ تاکنون اعمال شده است، «انتظار نمی‌رود از سرگیری مذاکرات، بتواند گفت‌وگوها را به سرعت از بن‌بست کنونی خارج کند».
ایران از اردیبهشت سال ۱۳۹۸ و در سالگرد خروج آمریکا از برجام، در چند گام تعهدات هسته‌ای خود ذیل برجام را متوقف کرد. تولید اورانیوم فنی، غنی‌سازی ۳۰ و ۶۰ درصدی و البته استفاده از سانتریفیوژهای جدید و پیشرفته‌تر از موضوعاتی است که ایران پس از تعلیق اقداماتش در برجام انجام داده است.
در بعد نظارتی نیز جمهوری اسلامی از آذر سال گذشته فعالیت‌های نظارتی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را محدود کرده و از اسفند همان سال نیز اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را به حالت تعلیق درآورده است. ایران به گفته آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بازرسانش آژانس را آزار داده و برخلاف توافق میان رافائل گروسی، دبیر کل آژانس و محمد اسلامی، رئیس سازمان اتمی که در شهریور انجام شد، اجازه تجدید کارت‌های حافظه و تعویض دوربین‌ها در تأسیسات «تسا» در کرج را نمی‌دهد. آخرین سفر گروسی به تهران نیز که با هدف حل این مسئله صورت گرفت، «بی‌نتیجه» اعلام شد.
از سوی دیگر مقام‌های دولت جدید جمهوری اسلامی ایران روشن نکرده‌اند که آیا در ازای بازگشت ایالات متحده به برجام و تعلیق مجدد تحریم‌های اقتصادی حاضر به بازگشت به تعهدات خود ذیل برجام هستند و یا خیر
یکی از نمایندگان حاضر در مذاکرات به خبرگزاری رویترز با اشاره ضمنی به پیشبرد همزمان برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی گفت:
ایران فعالیت فنی خود را ادامه می‌دهد تا بتواند اساس روابط خود با غرب را تغییر دهد و [با بالابردن موضع خود] بتواند گفت‌وگوی برابرتری داشته باشد.
دو دیپلمات اروپایی هم گفته‌اند که به‌زعم آن‌ها ایران صرفاً برای انباشت مواد غنی‌سازی‌شده و دانش بیشتر زمان بازی بیشتری طلب می‌کند.
دیپلمات های غربی می‌گویند که با این فرض به وین می‌روند که مذاکرات از همان جایی از سرگرفته می‌شود که در ژوئن متوقف شده بودند. آن‌ها هشدار داده‌اند اگر ایران همچنان به مطالبه حداکثری خود ادامه دهد و همکاری با آژانس را از سر نگیرد، آن‌ها نیز به سرعت گزینه‌های خود را بررسی خواهند کرد.
مذاکره‌کننده ارشد ایران و وزیر امور خارجه هر دو روز جمعه تاکید کردند که از نظر آن‌ها لغو کامل تحریم‌ها تنها گزینه روی میز در وین خواهد بود.
یکی از دیپلمات‌های اروپایی در این زمینه گفته:
«اگر این موضعی است که ایران روز دوشنبه هم بر آن اصرار خواهد ورزید، من راه‌حلی از طریق مذاکره نمی‌بینم».
تحلیل‌گران می‌گویند احتمال می‌رود که ایران از یک سو با فعالیت هسته‌ای بدون محدودیت و تولید سانتریفیوژ بدون نظارت، فشار بیشتری بر غرب برای نشستن بر سر میز مذاکره وارد کند یا از سوی دیگر بدون علاقه‌ای به حل مسئله برجام، برای در پیش‌گرفتن یک سیاست قهرآمیز، از گفت‌وگو سرباز بزند.
در صورت شکست مذاکرات، این احتمال وجود دارد که ایالات متحده و متحدانش ماه آینده در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک نشست اضطراری برای رسیدگی به برنامه هسته‌ای ایران درخواست کنند. همزمان ایالات متحده و اروپا تلاش می‌کنند روسیه و چین را که بر ایران نفوذ اقتصادی و سیاسی دارند، در کنار خود نگه دارند.
دیپلمات‌های غربی به رویترز گفته‌اند سناریویی دیگری وجود دارد که براساس آن واشنگتن به‌دنبال یک توافق موقت با تهران است اما این توافق زمان خواهد برد و مشخص نیست ایران «اشتهایی به آن داشته باشد».
نظرها
نظری وجود ندارد.