فرمانده ارتش سودان می‌گوید صلح در کار نیست، جنگ تا پیروزی – نزاع سودان بر سر چیست؟

عبدالفتاح البرهان، فرمانده ارتش سودان، با رد آخرین تلاش‌های صلح، وعده داده است که به جنگ ۹ ماهه بین ارتش و نیروهای شبه‌نظامی پشتیبانی سریع (RSF) ادامه خواهد داد.

محمد حمدان داگالو یا آنطور که سودانی‌ها تلفظ می‌کنند «دقلو» مشهور به حمیدتی، فرمانده نیروهای شبه‌نظامی پشتیبانی سریع، میانه هفته گذشته با آتش‌بس پیشنهادی گروه‌های غیرنظامی، موافقت کرد. البته او پذیرش این پیشنهاد را مشروط به موافقت متقابل ارتش کرده بود. اما ناظران با توجه به وعده‌های عملی نشده قبلی نیروهای شبه‌نظامی پشتیبانی سریع، در نیت محمد حمدان برای صلح تردید کردند.

عبدالفتاح برهان در واکنش به این تحول جدید گفت:

اشاره او به پاکسازی قومی در شهر الجنینه در غرب دارفور و اطراف آن بود. دارفور غربی در بیش از دو دهه گذشته شاهد بیشترین موج درگیری‌های این کشور و قتل‌عام غیرنظامیان بوده است.

در آخرین مورد، ارتش نیروهای پشتیبانی سریع را متهم می‌کند که در تابستان گذشته به موج جدیدی از این خشونت‌ها در مرکز دارفور غربی یا همان شهر الجنینه دامن زده‌اند. در آن درگیری‌ها خمیس آبکار، فرماندار دارفور غربی ربوده، شکنجه و نهایتا کشته شد.

ارتش سودان و فرمانده آن عبدالفتاح البرهان، نیروهای پشتیبانی سریع را به انجام این جنایات متهم می‌کنند.

ایالات متحده به عنوان طرفی که می‌گوید به دنبال راه‌حلی برای ختم این نزاع است، هم ارتش و هم نیروهای پشتیبانی سریع را به جنایات جنگی متهم کرده است و می‌گوید که نیروهای پشتیبانی سریع مسئول جنایات علیه بشریت و پاکسازی قومی است.

جنگی که در  روز ۱۵ آوریل آغاز شد، بخش‌های وسیعی از سودان را ویران و بیش از ۷,۵ میلیون نفر را آواره کرده است.

جنگ بر سر چیست؟

عبدالفتاح برهان و محمد حمدان هر دو ژنرال‌های ارتش سودان هستند. یکی در سمت فرمانده ارتش سودان و دیگری در سمت فرمانده نیروهای شبه‌نظامی پشتیبانی سریع. چیزی شبیه به سازمان حشد‌الشعبی در کنار ارتش عراق. آن‌ها در برکناری عمرالبشیر متحد هم بودند.

رهبران ارتش و «نیروهای پشتیبانی سریع» پس از سرنگونی عمر البشیر، رئیس‌جمهوری سابق سودان در سال ۲۰۱۹ در سمت‌های عالی شورای حاکم این کشور قرار گرفتند. عبدالفتاح البرهان و محمد حمدان پس از این کودتا به عنوان رئیس و معاون شورای حاکم بر سودان خوانده شدند.

پس از برکناری البشیر مردم سودان در یک خیزش خواهان برقراری حکومت غیرنظامیان شدند اما ارتش همراه با «نیروهای پشتیبانی سریع» در سال ۲۰۲۱ کودتا کردند و حکومت را در دست گرفتند.

بعدتر این دو نیرو بر سر تصاحب کامل قدرت و حذف دیگری به جان هم افتادند. ارتش و فرمانده آن خواهان کنترل قدرت و محدوده عمل نیروهای پشتیبانی سریع است. محمد حمدان هم این طرح را مقدمه حذف خودش و نیروهای وابسته به او از قدرت در سودان می‌داند.

عربستان سعودی به عنوان نیروی موثر در سودان در ماه‌های گذشته در تلاش برای میانجیگری بین این دو جناح پرقدرت رقیب بوده است. فعلا هم ارتش و هم نیروهای پشتیبانی سریع، ریاض را بی‌طرف می‌دانند و هر کدام در تلاشند که حمایت یک‌طرفه سعودی را برای خودشان تضمین کنند.

اما در جبهه خارجی بازیگران دیگری هم وجود دارند. اتیوپی و کنیا و البته امارات متحده عربی از محمد حمدان و نیروهای پشتیبانی سریع حمایت می‌کنند و مصر حامی جناح ارتش سودان است.

در ۹ ماه گذشته، توازن در نزاع میان این دو جناح تا حدودی برقرار بوده و هیچ طرف نتوانسته دیگری را مغلوب کند. اما به نظر می‌رسد که اکنون و به صورت تدریجی نیروهای پشتیبانی سریع در این مبارزه دست برتر را به دست می‌آورند.

ارتش تسلیم نمی‌شود

بلوک‌های قدرتمند تجارت و اقتصاد در آفریقا توانسته‌اند ارتباط نزدیکتری با محمد حمدان برقرار کنند و آن‌ها به عبدالفتاح البرهان فشار می‌آورند تا با برپایی یک مذاکره رودررو و چند جانبه توافقی برای تقسیم قدرت به دست آید.

اما البرهان روز جمعه این پیشنهاد‌ها را رد کرد و رقیب خود را «دلقک»، «خائن» و «بزدل» خواند. او قرارداد آتش بسی را رد کرد که محمد حمدان در روزهای گذشته در آدیس آبابا، پایتخت اتیوپی امضا کرده بود.

البرهان همچنین از رهبران کشورهای آفریقایی از جمله آفریقای جنوبی، اتیوپی و کنیا که طی دیدارهای این هفته محمد حمدان را به عنوان یک دولتمرد پذیرفتند و سیاستمداران سودانی که با او در اتیوپی ملاقات کردند، انتقاد کرد.

البرهان گفت:

نیروهای پشتیبانی سریع پس از حمله ماه گذشته به ایالت گزیرا (نیل سفید) و غارت روستاها و زمین‌های کشاورزی، با مقاومت فزاینده مردمی در شمال سودان مواجه شده‌اند.

البرهان گفت که مردم سودان را که می‌خواهند با نیروهای پشتیبانی سریع بجنگند مسلح خواهد کرد و از آنها خواست به ارتش بپیوندند.

البرهان گفت که کشور با خطر سقوط در «اسارت و استعمار» مواجه است. این اشاره آشکار به امارات متحده عربی بود که ارتش آن را به حمایت از نیروهای پشتیبانی سریع متهم می‌کند.