سالنامه کارگری: کارگران، ستون پایدار مقاومت و اعتراض

ششمین شماره گزارش سالانه کارگری بنیاد رسانه‌ای زمانه نگاهی دارد به مسائل مربوط به حقوق کارگران ایران در سال ۲۰۲۳/۱۴۰۲.

بخش کارگری زمانه

گزارش سالانه حقوق کارگران در ایران ـ شماره ۶، سال ۱۴۰۲

۳ اسفند ۱۴۰۲

۲ دقیقه

درباره گزارش‌های کارگری زمانه
زمانه در شش سال گذشته ۲۷ خبرنامه کارگری (هر دو ماه یا سه ماه یک بار)، و چندین خبرنامه ویژه (در مورد پرستاران، سرکوب مزدی، کارگران پیمانی صنعت نفت، معلمان و سرکوب فعالیت‌های صنفی، سوخت‌بران بلوچ...) و ۵ سالنامه کارگری به زبان‌های فارسی و انگلیسی منتشر کرده است.
آنچه پیش رو دارید ششمین سالنامه کارگری زمانه است که مسائل مربوط به حقوق کارگران را در بازه زمانی حدودی سال ۱۴۰۲/۲۰۲۳ در برمی‌گیرد.
برای دریافت گزارش‌ها و خبرنامه‌های کارگری به صفحه ویژه حقوق کارگران در زمانه مراجعه کنید.

مقدمه

جنبش «زن، زندگی، آزادی» در ماه‌های پایانی سال ۲۰۲۲ جنبش کارگری ایران را تحت تاثیر قرار داد. کارگران غیررسمی و حاشیه‌نشین از اصلی‌ترین نیروهای درگیر در اعتراض‌های خیابانی بودند.

حکومت در واکنش به اعتراض‌ها چهار کارگر به نام مجیدرضا رهنورد (کارگر میوه فروشی)، محمد حسینی (کارگر مرغداری)، محسن شکاری (کارگر کافه) و مهدی کرمی (کارگر ساختمانی) را اعدام کرد. صدها کارگر و فعال صنفی معلمان نیز در مناطق مختلف ایران بازداشت شدند.

گزارش سالانه حقوق کارگران در ایران ـ شماره ۶، سال ۱۴۰۲

در محیط‌های کارگری، به صورت ویژه در مناطق نفت خیز جنوب و در کارخانه ذوب آهن اصفهان، کارگران در همبستگی با معترضان دست به تجمع زدند. حکومت ده‌ها کارگر را در عسلویه بازداشت کرد. در ذوب‌آهن اصفهان نیز چندین کارگر را بازداشت کردند. معلمان هم که همبسته با معترضان از رفتن به کلاس درس خودداری کرده بودند هم در بسیاری از شهرها بازداشت شدند. ماشین سرکوب حکومت اگرچه با خشونت مرگبار توانست معترضان را از خیابان عقب براند و دایره کنترل امنیتی را تنگ‌تر کند، اما نتوانست از تداوم اعتراض‌های گسترده کارگران در سراسر ایران جلوگیری کند.

اصلی‌ترین عامل اعتراض کارگران در سال گذشته عبارت بودند از:‌ روند فزاینده نرخ تورم که موجب کاهش قدرت خرید عمومی شد و سرکوب دستمزد در شورای عالی کار.

طی یک سال گذشته، میانگین قیمت کالا و خدمات بیش از ۴۰ درصد افزایش یافت. این رقم برای کالاهای خوراکی و مسکن بزرگتر بود. نرخ اجاره بها در برخی شهرهای پرجمعیت تا ۱۰۰ درصد افزایش یافت.

شورای عالی در غیاب نمایندگان تشکل‌های مستقل کارگری، در حالی که سبد معیشت بزرگتر از ۱۸ میلیون تومان برآورد می‌شد، حداقل دستمزد را با رقمی کمتر از هشت میلیون تومان تصویب کرد. تشکل‌های مستقل کارگری این مصوبه را اعلام جنگ با کارگران توصیف کردند.

تنش‌های منطقه‌ای و افزایش درگیری‌های لفظی ایران و ایالات متحده آمریکا بر سر برنامه‌های موشکی و هسته‌ای ایران، و همین‌طور تصویب تحریم‌های موسوم به «حقوق بشری» علیه حکومت ایران از سوی دولت‌های اروپایی، نرخ دلار را به عنوان یک کالای معیار افزایش داد. واردات مواد اولیه برای تولید کاهش یافت، و بنگاه‌های تولیدی متاثر از کاهش قدرت خرید با کاهش فروش روبرو شدند و اخراج کارگران فزونی گرفت.

مهاجران و به صورت ویژه مهاجران افغانستانی تحت تاثیر موج مهاجرستیزیِ برساخته رسانه‌های حکومتی، شرایط دشوارتری را تجربه کردند. در چند شهر به سکونتگاه مهاجران حمله شد. پناهجویان و مهاجران بیشتری از ایران اخراج شدند و سکونت افغانستانی‌ها در چند استان به صورت کامل ممنوع اعلام شد.

گسترده‌تر شدن فقر شمار کودکان بازمانده از تحصیل و به تبع آن کودکان کار را افزایش داد. دختران بیشترین جمعیت بازمانده از تحصیل بودند و هستند.