«من، مریم، بچه‌ها و ۲۶ نفر دیگر»: از جشنواره کن تا موفقیت جهانی

در چهل‌وششمین جشنواره فیلم افسانه طلایی پالرموی ایتالیا، فیلم ایرانی «من، مریم، بچه‌ها و ۲۶ نفر دیگر» ساخته فرشاد هاشمی، سه جایزه «چشم‌انداز»، «محبوب‌ترین فیلم از نگاه تماشاگران» و جایزه «مانچینی» را دریافت کرد. این فیلم از جمله فیلم‌های ایرانی است که قوانین حاکم بر سینمای جمهوری اسلامی، از جمله حجاب اجباری را نادیده گرفته است. با فرشاد هاشمی که تجربه کارگردانی چند تئاتر و ساخت تعدادی فیلم کوتاه را هم تا پیش از کارگردانی فیلم «من، مریم، بچه‌ها و ۲۶ نفر دیگر» داشته و در چند فیلم مانند «بمب، یک عاشقانه» و «پسر، مادر» به عنوان دستیار کارگردان فعالیت کرده، گفت‌و‌گو کردیم.

هاشمی می‌گوید به دلیل نیازش به نزدیک شدن به واقعیت برهنه فارغ از سانسور سینمای مستقل  ساخت فیلم‌های بدون مجوز را برگزیده است. او همکاری در پروژه‌هایی مانند «عنکبوت مقدس» را نقطه عطفی در مسیر حرفه‌ای خود می‌داند.

هاشمی در ادامه بر اهمیت روایت داستان و پایبندی به واقعیت در فیلمسازی تاکید می‌کند. او معتقد است که فیلم «من، مریم» داستان زندگی یک زن را روایت می‌کند و در همان حال به موضوعات اجتماعی مانند ضرورت تغییر می‌پردازد. هاشمی همچنین از علاقه‌مندی خود به بازیگری و کارگردانی می‌گوید و به پروژه‌های آتی خود اشاره می‌کند.

متن‌ گفت‌وگوی فرشته نزاکتی با فرشاد هاشمی  

فرشاد هاشمی – آغاز سفر فیلم با جشنواره کن ۲۰۱۴ بود. البته ما یک اکران خیلی خصوصی در بخش بازار جهانی فیلم کن داشتیم. آن هم به خاطر اینکه کانون فیلمسازان مستقل ایران فیلم ما را انتخاب کرده بود. بعد از اکران یکدفعه اتفاق‌ها و خبرهایی پیرامون فیلم به وجود آمد که خودمان هم انتظارش را نداشتیم. البته بی‌دلیل هم نبود با آن شرایط حساسی که ایران در آن مقطع داشت و خب، بحث‌ها بیشتر رفت سمت اینکه اولین فیلم بدون حجاب را [به شکل زیرزمینی] تولید کرده‌اند و خیلی روی قضیه حجاب متمرکز بودند. اما ما واقعا تلاشمان این بود که بتوانیم یک تصویر واقعی از جامعه را نشان دهیم و برایمان مهم بود که نظر مخاطبان را بدانیم و خب، در ادامه هم فیلم به جشنواره روتردام راه پیدا کرد و بعدش هم ادامه پیدا کرد تا همین لحظه که خوب فکر می‌کنم فیلم مسیر خودش را پیدا کرده و ما هم راضی هستیم. یک خاطره جالب برایتان بگویم: ما در جشنواره گوتنبرگ بودیم. احساس می‌کردم این اکران با همه اکران‌هایی که ما تا موقع داشتیم متفاوت است. هر چه فیلم بیشتر پیش می‌رفت احساس میکردم که تعداد تماشاگران ایرانی در سالن بیشتر می‌شود و بعد از پایان فیلم متوجه شدم که نیم بیشتر سالن ایرانی بودند. مثل این بود که در یکی از سالن‌های سینما در ایران فیلم را نمایش داده بودیم و نظرات خوب و امیدبخشی هم دریافت می‌کردیم.

تلاشم این بود که واقعا به خود واقعی‌ام بتوانم نزدیک بشوم. در  سال‌های گذشته انتخاب‌هایی هم که کردم دقیقا در همین مسیر بوده. پروژه عنکبوت مقدس که مثال زدید شاید یکی از مهم‌ترین انتخاب‌هام بود و در زندگی حرفه‌ای من یک نقطه عطف خوب محسوب می‌شود. آن موقع قرار بود «عنکبوت مقدس» در ایران ساخته بشود ولی با خاطر مشکلاتی که به وجود آمد در خارج از ایران ساخته شد. خب در آن مقطع برای من تصمیم سخت و پرچالشی بود ولی از یک جایی به بعد آدم تصمیم می‌گیرد که انتخاب‌هایش را نزدیک کند به خود واقعی‌‌اش و این خود واقعی متاسفانه در ساختار کنونی سینمای ایران جایی ندارد. به یک معنا تو می‌خواهی واقعیت را نشان بدهی اما نمی‌توانی. واقعیت هم بدیهی‌ترین چیزهاست، و خب فکر می‌کنم که این مسیری که سینمای مستقل شروع کرده مسیر تازه‌ای‌ست و اتفاق‌های خوبی در راه است.

سوال سختی‌ست. عوامل زیادی در چنین انتخابی تاثیرگذار است ولی من اصولا علاقه‌ام به بازیگری بود. با تئاتر شروع کردم و بعدش هم در انجمن سینمای جوانان ایران در اصفهان فیلمسازی خواندم و همیشه تئاتر و سینما در زندگی من به موازات هم پیش رفته است. باید صبر کرد و دید که چه اتفاقی خواهد افتاد. یک نمایشنامه‌ آماده دارم که خیلی دوست دارم اگر امکانش باشد آن را روی صحنه ببرم. با یکی از دوستان فیلمنامه‌ای را هم در دست نگارش دارم.

 خوشحالم که از فیلم ما اینطور برداشت کردید که فضای آن امیدبخش است. فیلم «من، مریم، بچه‌ها و ۱۲ نفر دیگر» در یک مقطع حساس تاریخی ساخته شده. ما اما در این فیلم داستان زندگی محبوبه را می‌خواهیم تعریف کنیم و داریم درباره ضرورت تغییر صحبت می‌کنیم. برای من پایبند بودن به داستان مهم است و این به این معنا نیست که بخواهم شرایط سیاسی و اجتماعی را ندیده بگیرم.   

قطعاً نه. در شهریور ۱۴۰۱ همه دوست داشتیم که واقعاً یک کاری بکنیم و بتوانیم تاثیرگذار باشیم. مردم برای ایجاد تغییر تلاش و مبارزه می‌کردند. به هر حال برای تغییر باید انسان تاوان هم بدهد و همانطور که تا الان هم این مقاومت وجود دارد و مبارزه وجود دارد و نکته مهم هم این است که این تلاش‌ها استمرار پیدا کند.