در واکنش به فرمان طالبان مبنی بر بسته شدن درهای مراکز آموزشی پزشکی به روی زنان
فعالان زن افغانستان: به مبارزه با ایدئولوژی زنستیزانه ادامه میدهیم!
گروهی از فعالان زن افغانستان روز جمعه شش دسامبر در یک گردهمایی آنلاین در اعتراض به سیاستهای زنستیزانه طالبان و بستن مراکز آموزشی پزشکی/ صحی به روی زنان به بحث و گفتوگو پرداختند. گزارشی از این نشست را در ادامه بخوانید.
طالبان بهتازگی با صدور فرمانی، درهای مراکز آموزشی صحی/ پزشکی را به روی زنان بست. وزیر صحت عامهی طالبان، در توجیه این تصمیم، با تاکید بر اهمیت طب سنتی، جانشین آن را بهعنوان راهحل معرفی کرد. این اقدام که ادامهی سیاستهای زنستیزانهی طالبان است، به باور فعالان حقوق زنان افغانستان نهتنها دسترسی زنان به آموزشهای پزشکی را محدود میکند، بلکه سلامت مادران و نوزادان را در معرض خطر جدی قرار داده و عملا زمینهساز افزایش مرگومیر در میان زنان باردار میشود.
در برنامهای که به همت «نهاد رهایی و توسعه زنان» در واکنش به این سیاست طالبان برگزار شد ابتدا مژده تابشنور، عضو هیات رهبری «نهاد رهایی و توسعه زنان» به سیر تاریخی ستم جنسیتی که طالبان بر زنان افغانستان تحمیل کرده است اشاره کرد و گفت:
در نخستین روزها که گروه طالب، از بستن دروازهی نهادهای آموزشی سینما، تیاتر، نقاشی، خطاطی، تصویر برداری و گویندگی به روی زنان آغاز کرد ـ که هیچ کدام کمتر از طب نبودند و نیستند ـ تا پس از آن که نوبت به سایر مکانهای آموزشی، فرهنگی و ورزشی رسید، همواره تصور میکردیم که سازمان ملل و جامعهی جهانی که صدها کنفرانس و اعلامیه بر حمایت از حقوق زنان و برابری جنسیت دادهاند، اجازه نخواهند داد این اتفاق بیفتد اما چنین حمایتی ندیدیم. بنابراین درسی که از این سه سال و نیم گرفتیم این است که باید این بار را خودمان حمل کنیم و به خودمان تکیه کنیم. با همگرایی، برنامه ریزی و آگاهی دهی جامعه را انسجام و قوام ببخشیم. یقین دارم اگر ما تسلیم نشویم و با ظلم خو نگیریم، میتوانیم با ابتکاری که سرمشق ایجاد کند، تکثیر نمادهای فراخوانده شد و خلق انگیزه و تحرک، هر ستمگر و دیکتاتوری را زمین بزنیم و آزادی و خود ارادگی مان را بهدست آوریم.
در ادامه خجسته الهام، از دیگر اعضای هیات رهبری «نهاد رهایی و توسعه زنان» بر این مساله تاکید کرد که زنان افغانستان باید اهداف مشخصی داشته باشند و به روایتگری دقیق از این ستم جنسیتی که بر آنها میرود بپردازند، نقاط اساسی را آماج قرار دهند و تفکر زنستیزانهای را که مبنای این سیاستهای طالبان است زیر سوال ببرند و این سوالها را مطرح کنند که این تفکر زنستیزانه و زنهراسی از کجا ناشی میشود؟ آیا منشا دینی دارد یا مسالهای فرهنگی و اجتماعی است که طالبان بر موج آن سوار میشود؟ او ادامه داد:
ما باید علیه استبداد و سرکوب طالبانی با هم در قالب گروههای منسجم بیایستیم و دو کار مهم انجام دهیم، اول اینکه خلاهای جنبشهایمان را بشناسیم و دوم اینکه رویکرد و تفکر زن ستیزانه طالبان را مورد انتقاد قرار بدهیم. اساس این تفکر را بازشناسایی کنیم و بر علیه همین تفکر مبارزه کنیم. تفکری که زن را مطاع و برده جنسی میسازد، تفکری که زن در آن وسیله ارضای مرد و تولید نسل است و تفکری که حضور اجتماعی و انسانی زن اصلا در آن موضوع و مسأله نیست. زن چه در جامعه باشد یا نباشد به او فرق نمیکند، همینکه بتواند چرخه تولید مثل را فعال نگهدارد کافی است!
فروزان امیری، نویسنده و مدیر رسانهی «راوی زن» از دیگر سخنرانان این برنامه بود که در صحبتهای خود بر قوی بودن ریشههای زنستیزی در درون جامعه افغانستان تاکید کرد و گفت که ریشههای زنستیزی در درون جامعه افغانستان به مراتب قویتر از آن است که ما فکر کنیم در دوره طالبانی چنین رویکردهای غیر قابل انتظار باشد. ما در درون تفکر مردسالارانه بسیار عجیب و یک جامعهی تنیده با باورهای تندرو و افراط گرایانه و قرائتهای بسیار زنستیزانه هستیم که در آن ایدئولوژی زنستیزی به مباحث دینی و مذهبی هم بسیار متصل است و اینها هم خط قرمزهای جامعه و مردمی مثل مردم افغانستان هستند. بنابراین با سیاستهای زنستیزانهای که طالبان در پیش گرفته چندان مخالفت و مبارزهای از سوی جامعه نمیشود.
واجده عزیزی، از دیگر اعضای هیات رهبری «نهاد رهایی و توسعه زنان» رویکرد مبارزه زنان در صحبتهای خود با اشاره به اینکه رویکردهای مبارزه زنان در برابر طالبان با سیاستهای سرکوب گرایانهطالبان متناسب نیست گفت:
آنها از روشهای جنگی خشن، جنایات جنسی و جنسیتی استفاده میکنند. ما زنان از روشهای غیررادیکال، ما فقط حرف میزنیم. آنها مردم ما را در برابر زنان آموزش میدهند، ما از نهادهای خارجی خواهان تغیر وضعیت میشویم! طالبان از زنان بهعنوان ابزار سیاسی فشار و عقده گشایی در مقابل کشورهای غیر اسلامی استفاده میکند تا از یک سو مورد توجه بینالمللی قرار گیرد و کمک مالی و حمایت سیاسی بگیرد. درحالیکه عملکرد طالبان همواره زنستیزانه بود و حتی آخرین فرمان طالبان مبنی بر منع زنان از کار در عرصه صحت، منشا دینی هم ندارد.
در ادامه زهرا باقریشاد، پژوهشگر مطالعات جنسیت و روزنامهنگار ایرانی با تاکید بر اینکه طالبان، عریانترین نماد و نمایندهی مردانگی واپسگراست از جمله استراتژیهای مفید در برابر مبارزه با آپارتاید جنسیتی در افغانستان را تلاش هرچه بیشتر فعالان حقوق زنان بر توانمندسازی زنان در افغانستان دانست و گفت:
طالبان از افزایش قدرت زنان افغانستان و مبارزههای مستمر و روزمرهی آنها با آپارتاید جنسیتی آگاه است و به همین دلیل میکوشد با شدت هرچه بیشتر زنان را به حاشیه براند. زنان در افغانستان در بحبوبهی جنبش «زن، زندگی، آزادی» به خیابانهای کابل رفتند و از زنان ایرانی حمایت کردند. طالبان از همین انگیزه، قدرت و پتانسیل زنان برای ایجاد تغییرات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی هراس دارد و با خشونت بیشتری به سرکوب آنها دست میزند تا جایی که در مراکز آموزشی پزشکی را هم به روی آنها بسته است. در چنین شرایطی، توانمندسازی زنان در افغانستان باید مورد توجه فعالان حقوق زنان قرار بگیرد تا از بیشتر به حاشیه رانده شدن آنها جلوگیری شود.
به گفته او توانمندسازی زنان در افغانستان میتواند هم از بعد آموزشی و ایجاد بسترهای آموزش آلترناتیو، و هم به شکل حمایت از زنان برای ایجاد مشارکتهای اجتماعی مختلف یکی از استراتژیهای مهم فعالان حقوق زنان در افغانستان باشد زیرا در شرایطی که طالبان میکوشد زنان را هرچه بیشتر به حاشیه براند، اتخاذ راههایی برای افزایش مشارکت اجتماعی زنان میتواند یک استراتژی مقاومتی باشد. او همچنین بر ضرورت همبستگی فعالان جنبش زنان منطقه از جمله ایران با فعالان جنبش زنان افغانستان تاکید کرد و گفت:
برای به عقب راندن طالبان، به یک همبستگی منطقهای نیاز داریم و در این میان فعالان ایرانی به ویژه باید از زنان افغانستان حمایت کنند و تجربههایشان در مقاومت و مبارزه با آپارتاید جنسیتی را با آنها به اشتراک بگذارند و به سهم خود صدای زنان افغانستان را در محافل بینالمللی بالا ببرند.
گفتنی است مراکز آموزشی صحی/ پزشکی که شامل رشتههای قابلگی/مامایی، پرستاری، آزمایشگاه، دندان و داروسازی است، تنها مراکز تحصیلات عالی و نیمهعالی بود که زنان در افغانستان پس از بسته شدن دانشگاهها، فرصت تحصیل در آن را داشتند و بسیاری از آنها پس از محرومیت از تحصیل در رشتههای دیگر به سراغ این مراکز رفته بودند.
نظرها
نظری وجود ندارد.