جدال دوستان قدیمی؛ هشدار پاکستان به سران طالبان افغانستان
احتمال کمی وجود دارد که طالبان افغانستان علیه تحریک طالبان پاکستان اقدام کنند، زیرا این امر تعادل داخلی طالبان در دو سوی مرز را برهم می‌زند. طالبان همان منطقی را به کار می‌برند که پاکستان برای ۲۰ سال استفاده کرد و خواسته‌های دولت سابق افغانستان برای سرکوب طالبان افغان را رد می‌کرد.
بخش سیاست
سازمان ملل در گزارشی می‌گوید بیش از شش هزار نیروی معارض پاکستانی در افغانستان حضور دارند
شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، روز جمعه ۷ دی‌ماه/ ۲۷ دسامبر از حکومت طالبان در افغانستان خواست تا علیه شبه‌نظامیانی که در این کشور همسایه پناه گرفته‌اند اقدام کنند. این درخواست چند روز پس از آن مطرح شد که کابل اعلام کرد دست‌کم ۴۶ نفر در حملات هوایی پاکستان به استان پکتیکا در شرق افغانستان کشته شده‌اند.
ارتش و دولت پاکستان هنوز به‌شکل رسمی انجام حملات هوایی روز سه‌شنبه را تأیید نکرده‌اند، اما طالبان افغانستان اعلام کرد که این حملات عمدتاً غیرنظامیان را هدف قرار داده است.
رسانه‌ها روز چهارشنبه گزارش دادند که نیروهای امنیتی پاکستان چندین مخفیگاه تحریک طالبان پاکستان (TTP) را هدف قرار داده‌اند و یک مرکز آموزشی را از بین برده و چندین شورشی را کشته‌اند.
تحریک طالبان پاکستان روز چهارشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که این حملات به «خانه‌های پناهجویان بی‌دفاع» انجام شده و دست‌کم ۵۰ غیرنظامی از جمله ۲۷ زن و کودک کشته شده‌اند.
شهباز شریف در جلسه کابینه پاکستان در روز جمعه، بدون تأیید این حملات هوایی، گفت که آماده است تا از حاکمیت کشورش به «هر قیمتی» دفاع کند. او افزود:
این خط قرمز ما است؛ اگر تحریک طالبان پاکستان در افغانستان فعالیت کند، برای ما قابل قبول نیست و ما از حاکمیت پاکستان به هر قیمتی دفاع خواهیم کرد.
شریف همچنین از طالبان افغانستان خواست تا برای حل این مسئله، آستین بالا بزند و تأکید کرد که اسلام‌آباد آماده گفتگو در این زمینه است.
تنش‌های مرزی میان دو کشور از زمان به قدرت رسیدن طالبان در سال ۲۰۲۱ افزایش یافته است. پاکستان با موج جدیدی از خشونت‌های شبه‌نظامیان در مناطق مرزی غربی خود روبرو شده و اسلام‌آباد، طالبان افغانستان را به پناه دادن به این شبه‌نظامیان متهم می‌کند. طالبان این اتهامات را رد کرده‌اند.
شهباز شریف گفت:
این وضعیت قابل قبول نیست که از یک طرف پیام‌هایی مبنی بر گسترش روابط دریافت کنیم و از طرف دیگر به تحریک طالبان پاکستان آزادی عمل داده شود.
ممتاز زهرا بلوچ، سخنگوی وزارت خارجه پاکستان نیز در نشست خبری هفتگی روز پنجشنبه از تأیید حملات هوایی روز سه‌شنبه خودداری کرد اما گفت که پاکستان متعهد به امنیت مردم خود است و نیروهای امنیتی و انتظامی این کشور بر اساس «اطلاعات دقیق» علیه گروه‌های تروریستی فعال در مناطق مرزی عملیات انجام می‌دهند.
بلوچ گفت:
پاکستان به دیپلماسی و گفتگو باور دارد و ما همیشه دیپلماسی را در روابط خود با افغانستان در اولویت قرار داده‌ایم. با وجود پناهگاه‌های تروریستی و تهدیدات مداوم، ما همواره دیپلماسی را ترجیح داده‌ایم.
پیش از این مناقشه، در ماه مارس حملات هوایی مرگبار ارتش پاکستان در مناطق مرزی افغانستان، که طالبان اعلام کرد منجر به کشته شدن هشت غیرنظامی شده است، درگیری‌هایی را در مرز ایجاد کرد.
چرا دوستان قدیمی دشمن شدند؟
برای دو دهه، پاکستان و طالبان افغانستان متحدان نزدیک بودند. اما چرا اکنون روابط آنها پرتنش شده است؟
زمانی که طالبان در آگوست ۲۰۲۱ قدرت را در کابل به دست گرفت، شیخ رشید احمد، وزیر کشور پاکستان، در یک کنفرانس خبری در گذرگاه تورخم این پیروزی را جشن گرفت. او ادعا کرد که تسلط سریع طالبان باعث ایجاد «یک بلوک جدید» خواهد شد و منطقه به اهمیت جهانی زیادی خواهد رسید. عمران خان، نخست‌وزیر وقت پاکستان، بازگشت طالبان به قدرت را معادل «رهایی افغان‌ها از زنجیرهای بردگی» دانست.
در طی ۲۰ سال گذشته، طالبان افغانستان یک شورش پیچیده و پایدار را رهبری کردند، در حالی که در برابر آنها یک ائتلاف به رهبری ایالات متحده با بیش از ۴۰ کشور قرار داشت. در این مدت، رهبران و جنگجویان طالبان در پاکستان، به ویژه در مناطق مرزی با افغانستان، پناه یافتند. آنها همچنین در شهرهایی مانند کویته، پیشاور و بعدها کراچی حضور داشتند و ارتباطات گسترده‌ای برقرار کردند.
بسیاری از رهبران طالبان فارغ‌التحصیل مدارس مذهبی پاکستان هستند، از جمله دارالعلوم حقانیه که گفته می‌شود ملا محمد عمر، بنیان‌گذار طالبان، در آنجا تحصیل کرده است. پاکستان اکوسیستمی فراهم کرد که طالبان را قادر ساخت تا دوباره سازماندهی شده و شورشی مرگبار را آغاز کنند. بدون حمایت و پناهگاه پاکستان، شورش موفقیت‌آمیز طالبان بعید بود.
اما اکنون چه چیزی باعث تنش در روابط شده است؟
افغانستان تاریخ پیچیده‌ای با پاکستان دارد. در حالی که پاکستان طالبان را متحد طبیعی خود می‌دانست، دولت طالبان کمتر از آنچه پاکستان انتظار داشت، با آنها همکاری می‌کند. طالبان با استفاده از گفتمان ملی‌گرایانه در تلاش برای جلب حمایت جامعه افغان هستند و می‌خواهند روابطی فراتر از تکیه بر پاکستان ایجاد کنند.
خط دیورند، مرز استعماری که مناطق و جوامع افغانستان و پاکستان را جدا می‌کند، از سوی هیچ دولت افغان پس از تأسیس پاکستان در ۱۹۴۷ به رسمیت شناخته نشده است. اگرچه این مرز از نظر بین‌المللی پذیرفته شده است، اما در افغانستان به‌عنوان یک موضوع احساسی مطرح است. طالبان نیز مانند دولت قبلی خود در دهه ۱۹۹۰، خط دیورند را به رسمیت نمی‌شناسند.
با پیروزی طالبان در افغانستان، عرصه شورش مسلحانه به پاکستان منتقل شده است. از سال ۲۰۲۲ حملات گروه‌های مسلح علیه نیروهای امنیتی پاکستان افزایش یافته است که بیشتر توسط تحریک طالبان پاکستان انجام می‌شود. این گروه برای سال‌ها با طالبان افغانستان روابط نزدیکی داشته است و در مناطق مرزی با پاکستان پناه گرفته‌اند.
پاکستان، طالبان افغانستان را پس از ۲۰۰۱ به‌عنوان «دوست» در نظر می‌گرفت تا ملی‌گرایی پشتون را تضعیف کند و نفوذ خود را در افغانستان گسترش دهد. اما اکنون، گروه‌های شبه‌نظامی در پاکستان احساس قدرت بیشتری می‌کنند که این به ضرر اسلام‌آباد تمام شده است.
احتمال کمی وجود دارد که طالبان افغانستان علیه جمعیت تحریک طالبان پاکستان اقدام کنند، زیرا این امر تعادل داخلی طالبان در دو سوی مرز را برهم می‌زند. طالبان همان منطقی را به کار می‌برند که پاکستان برای ۲۰ سال استفاده کرد و خواسته‌های دولت سابق افغانستان برای سرکوب طالبان را رد می‌کرد.
ارتش پاکستان احتمالاً به حملات خود ادامه خواهد داد، با این امید که تنها با محکومیت‌های بین‌المللی جزئی مواجه شود. پاکستان با این اقدامات پیامی سیاسی به مردم خود می‌دهد که دشمن خارجی مسئول مشکلات داخلی است. اما این حملات احساسات ضد پاکستانی را در افغانستان و در میان پشتون‌های پاکستان تقویت می‌کند.
نظرها
نظری وجود ندارد.