فقر و سرطان: بحرانی که درمان را به رویا تبدیل کرده است

مطالعات وزارت بهداشت حاکی از آن است که در سال ۲۰۱۶ حدود ۱۲۵ هزار مورد سرطان در کشور داشتیم که این رقم در سال ۲۰۲۵ به ۱۵۰ هزار مورد خواهد رسید. اکنون ۲۵۰ هزار بیمار مبتلا به سرطان در کشور وجود دارد و هر سال ۵۵ هزار نفر به‌دلیل ابتلا به این بیماری جان خود را از دست می‌دهند. ۹۵ درصد مبتلایان را زنان تشکیل می‌دهند. ۵۰ درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری هستند. از ۱۲۲ هزار مرگ زودرس زیر ۷۰ سال در کشور نیز ۳۴ هزار نفر به‌دلیل ابتلا به سرطان می‌میرند.

در جامعه‌ای که سرطان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین دلایل مرگ‌ومیر شناخته می‌شود، فقر به‌عنوان یک بیماری جانبی، زندگی بیماران و خانواده‌هایشان را تحت تأثیر قرار داده است. بر اساس آمارهای رسمی، ۶۸ درصد از بیماران سرطانی با هزینه‌های کمرشکن درمان مواجه می‌شوند، به‌طوری که بیش از یک‌سوم درآمد خود را صرف درمان می‌کنند. این در حالی است که بیش از ۵۰ درصد هزینه‌های درمانی در ایران از جیب مردم پرداخت می‌شود و بسیاری از خانواده‌ها به‌دلیل ناتوانی مالی، از ادامه درمان منصرف می‌شوند.

هزینه‌های سرسام‌آور درمان

داروهای جدید سرطان، مانند ایمونوتراپی و تارگت‌تراپی، که هر بار بین ۱۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان هزینه دارند، تحت پوشش بیمه قرار نگرفته‌اند. این داروها برای قشر کارگر و کارمند تقریباً غیرقابل دسترس هستند. حتی داروهای معمولی نیز با افزایش قیمت‌های نجومی مواجه شده‌اند، به‌طوری که برخی از آن‌ها تا ۳۵۰ درصد گران‌تر شده‌اند. این شرایط باعث شده بسیاری از بیماران، به‌ویژه در مناطق محروم، از همان ابتدا از درمان صرف‌نظر کنند.

تحریم‌ها و مشکلات گمرکی نیز دسترسی به داروهای ضروری را دشوار کرده‌اند. برخی داروها ماه‌ها در گمرک می‌مانند و حتی ممکن است تاریخ مصرف آن‌ها بگذرد. علاوه بر این، دستگاه‌های پزشکی پیشرفته، مانند دستگاه‌های رادیوتراپی، به دلیل مشکلات اداری و مالی، در گمرک بلاتکلیف مانده‌اند. این مشکلات باعث شده بیماران برای دریافت درمان مناسب، با چالش‌های زیادی روبه‌رو شوند.

موسسات خیریه تا حدی توانسته‌اند به بیماران کمک کنند، اما با افزایش تعداد مبتلایان به سرطان، منابع مالی آن‌ها نیز محدود شده است. بسیاری از خیریه‌ها اعلام کرده‌اند که در سال‌های اخیر، تعداد مراجعه‌کنندگان به آن‌ها تا ۵۰ درصد افزایش یافته است. با این حال، توانایی آن‌ها برای پوشش کامل هزینه‌های درمانی کاهش یافته و بسیاری از خانواده‌ها مجبور به فروش دارایی‌های خود، مانند خانه و ماشین، برای تامین هزینه‌های درمان هستند.

بیمه‌ها و ناکارآمدی آن‌ها

بیمه‌های درمانی نیز نتوانسته‌اند به‌طور موثر از بیماران سرطانی حمایت کنند. بسیاری از داروها و روش‌های درمانی جدید تحت پوشش بیمه قرار ندارند و بیماران مجبور به پرداخت هزینه‌های گزاف از جیب خود هستند.

حتی در مواردی که بیمه بخشی از هزینه‌ها را پوشش می‌دهد، سقف بیمه به‌سرعت پر می‌شود و بیماران مجبور به توقف درمان یا مراجعه به خیریه‌ها می‌شوند.

علاوه بر مشکلات مالی، بیماران سرطانی و خانواده‌های آن‌ها با چالش‌های روانی و اجتماعی نیز مواجه هستند. استرس ناشی از هزینه‌های درمانی، ترس از آینده و نگرانی درباره تأمین مالی، می‌تواند به‌شدت بر سلامت روان بیماران تأثیر بگذارد. بسیاری از بیماران به‌دلیل فشارهای مالی، دچار افسردگی و اضطراب می‌شوند که این موضوع می‌تواند روند درمان را با اختلال مواجه کند.

اقداماتی که باید انجام شود

برای بهبود این وضعیت، نیاز به اقدامات فوری و اساسی است. افزایش پوشش بیمه‌ای، کاهش هزینه‌های درمانی، و بهبود دسترسی به داروها و تجهیزات پزشکی از جمله راه‌حل‌های پیشنهادی هستند. علاوه بر این، افزایش آگاهی عمومی درباره سرطان و اهمیت تشخیص زودهنگام می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و بهبود نتایج درمان کمک کند.

آموزش و آگاهی‌بخشی درباره سرطان و روش‌های پیشگیری و تشخیص زودهنگام هم می‌تواند به کاهش هزینه‌های درمانی کمک کند. برنامه‌های آموزشی اگر توسط دولت و سازمان‌های غیردولتی اجرا ‌شوند، می‌توانند به افراد کمک کنند تا علائم سرطان را زودتر تشخیص دهند و به موقع به پزشک مراجعه کنند. این اقدامات نه تنها می‌توانند جان بسیاری از افراد را نجات دهند، بلکه هزینه‌های درمانی را نیز به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهند.

در شرایط کنونی که فساد و ناکارآمدی و تبعیض امکان مدیریت بحران‌ها را از دولت گرفته و در سایر ارکان نظام هم اراده‌ای برای بهبود وضعیت مردم وجود ندارد، سرطان و فقر دو بحرانی هستند که به‌طور جدی زندگی هزاران خانواده ایرانی به ویژه در مناطق محروم را تحت تأثیر قرار داده‌اند. برای مقابله با این بحران، نیاز به اقدامات فوری و همه‌جانبه است. افزایش پوشش بیمه‌ای، بهبود دسترسی به داروها و تجهیزات پزشکی، افزایش آگاهی عمومی و حمایت‌های بین‌المللی از جمله راه‌حل‌هایی هستند که می‌توانند به بهبود وضعیت بیماران سرطانی کمک کنند. بدون این اقدامات، بسیاری از بیماران همچنان در تنگنای مالی و درمانی باقی خواهند ماند و این بحران به یک فاجعه انسانی تبدیل خواهد شد.