چرا روسیه حمله‌های خود را به اوکراین تشدید کرده است؟

یک روز پس از آن‌که روسیه اعلام کرد حملات خود به اوکراین را تشدید می‌کند، کی‌یف صبح سه‌شنبه ۱۲ دی / ۲ ژانویه هدف حملات موشکی سنگین روسیه قرار گرفت. نیروی هوایی اوکراین گفت روسیه در این حملات از چندین موشک مافوق صوت کینژال استفاده کرده است.

پیش از آن، در روز جمعه ۸ دی / ۲۹ دسامبر ۲۰۲۳ روسیه ساعت‌ها شهرهای اوکراین را مورد حمله قرار داده بود و فردای آن روز در پاسخ به این حملات اوکراین به شهر بلگورود روسیه حمله کرده و ۲۵ نفر را کشته بود.

ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین به کشورهای غربی هشدار داد که در مقابل روسیه ضعف نشان ندهند. او گفت اگر اوکراین در جنگ با روسیه شکست بخورد ولادیمیر پوتین، رهبر کرملین، جنگ را به غرب نزدیکتر خواهد کرد.

زلنسکی در گفت‌وگویی با مجله بریتانیایی «اکونومیست» که در روز نخست سال نو منتشر شد، گفت «پوتین مثل یک حیوان ضعف را تشخیص می‌دهد، زیرا او یک حیوان است». او گفت «اگر بوی خون به مشام پوتین برسد قوی می‌شود».

مانوئلا هونزیگ-اِرلِنبورگ، روزنامه‌نگار و رئیس بخش بین‌الملل روزنامه «استاندارد» اتریش، در قالب پرسش و پاسخی کوتاه اطلاعات تازه‌ای درباره وضعیت کنونی جنگ اوکراین و چرایی حملات جدید روسیه در این مقطع زمانی ارائه داده است که در زیر آن را می‌خوانید:

پرسش: تهاجم (ضدحمله) سال گذشته اوکراین چه شد؟ آیا موفقیت‌هایی به‌دست آمد؟

پاسخ: این [ضد]حمله عملاً با شکست مواجه شد، زیرا اوکراین ابزار لازم برای انجام چنین عملیات پیچیده‌ای را نداشت. در نتیجه، در میان حامیان اوکراین نیز سرخوردگی خاصی به‌وجود آمد. اکنون در مورد این‌که آیا ادامه حمایت از اوکراین منطقی است یا خیر ملاحظات بیشتری شنیده می‌شود. بارزترین نمونه از این ملاحظات در ایالات متحده آمریکا دیده می‌شود، کشوری که آخرین بسته کمکی به اوکراین را در پایان سال ۲۰۲۳ ارائه کرد.

در اروپا، اوکراین تعهد اساسی به مذاکرات الحاق به اتحادیه اروپا دارد. اما توافق بر سر کمک‌های مالی جدید به اوکراین همچنان معلق است.

پرسش: چرا روسیه در حال حاضر حملات خود را به اوکراین تشدید کرده است؟

پاسخ: طرف روسی این بلاتکلیفی در غرب را یک فرصت می‌بیند و اکنون در تلاش است تا دوباره تهاجمی عمل کند. انتخابات ریاست جمهوری روسیه در ماه مارس نیز انگیزه‌ای در این‌باره است. بدون توجه به تلفات، نتایج [تازه‌ای] باید تا پیش از ماه مارس به‌دست آید.

البته وضعیت آب‌وهوایی و فصل کنونی سال نیز نقش ویژه‌ای در این تصمیم دارد. در حالی که در فصل پاییز زمین گاهی برای عملیات نظامی گل‌آلود بود، اما اکنون با فرارسیدن فصل زمستان زمین هم یخ زده است. دفاع از خط مقدم در طول حدود یک‌هزار و ۲۰۰ کیلومتر که بخشی از آن زمین‌های باز است، در شرایط آب‌وهوایی زمستانی، چالش بزرگی برای سربازان اوکراینی محسوب می‌شود.

روسیه امیدوار است که اکنون بتواند اوکراین را به‌شدت تضعیف کند. در گزارشی از مؤسسه مطالعات جنگ آمریکا (ISW) آمده است: «روسیه به حملات گسترده علیه اوکراین به‌منظور تضعیف روحیه اوکراینی‌ها و توانایی این کشور برای تداوم تلاش‌های جنگی خود علیه روسیه، ادامه خواهد داد».

پرسش: آیا غرب هنوز کاملاً پشت سر اوکراین است؟

پاسخ: کی‌یف ابزار (تسلیحات) باکیفیت از غرب دریافت کرده و همچنان دریافت می‌کند، اما فقط به میزان محدود. اوکراین به‌تازگی متوجه شده است که تمایل غرب به حمایت از این کشور در حال کاهش است. در مورد ایالات متحده آمریکا این کاهش تنها به دلیل سیاست‌های داخلی نیست. سال ۲۰۲۴ برای ایالات متحده نیز سال انتخابات است؛ حمایت از اوکراین در میان رأی‌دهندگان محبوب نیست.

در واکنش به این وضعیت، کی‌یف تلاش می‌کند تا صنعت تسلیحاتی خود را دوباره راه‌اندازی کند و در عین حال به حالت تدافعی روی آورد. دمیترو کولِبا، وزیر امور خارجه اوکراین روز سه‌شنبه ۱۲ دی / ۲ ژانویه از متحدان غربی خود خواست تا با «تسریع در تحویل شمار بیشتری از سامانه‌های دفاع هوایی، پهپادهای جنگی از همه نوع و موشک‌های دوربرد با برد بیش از ۳۰۰ کیلومتر» به حملات اخیر روسیه پاسخ دهند. کولبا همچنین برای تصمیم‌گیری در مورد در اختیار گرفتن دارایی‌های مسدودشده روسیه به‌منظور تأمین نیازهای اوکراین، فشار می‌آورد.

پرسش: روسیه از نظر نظامی چقدر قوی است؟

پاسخ: حتی اگر آمار دقیقی در دسترس نباشد روسیه همچنان از نظر نظامی و راهبردی برتر است. می‌توان این مورد را به‌عنوان مثال در توپخانه یا در تعامل بین نیروهای مسلح مشاهده کرد. روس‌ها همچنین دارای یک مجتمع نظامی-صنعتی فعال هستند که به تولید خود ادامه می‌دهد. در همین حال، تحلیلگران مؤسسه مطالعات جنگ آمریکا تأکید کرده‌اند که پس از تقریباً دو سال جنگ، روسیه با توجه به ذخایر و ظرفیت‌های تولیدی خود، بعید است در حملات به‌طور منظم از موشک‌ها در مقیاس وسیع استفاده کند و بیشتر دست به حملات پهپادی خواهد زد. به‌گفته زلنسکی، روسیه از ۳۱ دسامبر حدود ۱۷۰ پهپاد تهاجمی «شاهد» ایرانی و ده‌ها موشک مختلف به سمت اوکراین شلیک کرده است.

برتری دیگر روسیه این است که تجهیزات نظامی اوکراین به‌نوعی ناقص است. نمونه‌ای که در حال حاضر در رسانه‌ها از آن سخن گفته می‌شود، تانک‌های لئوپارد «دوـاِی‌ـشش» است که آلمان آن‌ها را در اختیار اوکراین قرار داده است، اما شمار بسیار کمی از آن‌ها در اوکراین استفاده می‌شوند.

تعمیرات این تانک‌ها پس از عملیات در خط مقدم، به دلیل کمبود قطعات یدکی و یا به دلیل این واقعیت که تانک‌های آسیب‌دیده ابتدا باید به مرکز تعمیر و نگهداری در لیتوانی منتقل شوند و در این مرکز نیز تعمیرکارها نمی‌توانند تعمیرات را به پیش ببرند، با شکست مواجه می‌شود.