واکنش مقام‌های جمهوری اسلامی به «فشار حداکثری» و آمادگی ترامپ برای مذاکره
در پی امضای فرمان «فشار حداکثری» توسط رئیس جمهوری آمریکا و همزمان استقبال او از مذاکره با ایران، واکنش مقام‌های جمهوری اسلامی در مجموع استقبال محتاطانه از مذاکره بوده است.
بخش سیاست
ایران، آمریکا و برنامه هسته‌ای ـ عکس از Shutterstock
سه‌شنبه شب ۱۶ بهمن / ۴ فوریه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا فرمان «فشار حداکثری» بر ایران را امضا کرد. او گفت در امضای چنین دستورالعمل «بسیار سخت‌‌گیرانه»ای مردد بوده و این اقدام را برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران انجام می‌دهد تا تهران از ساختن سلاح هسته‌ای دست بردارد.
ترامپ اظهار امیدواری کرد که بتواند به توافقی با ایران دست یابد و گفت که آماده دیدار و گفت‌وگو با مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری ایران است.
فردای این اظهارات، چند مقام ایرانی به آن واکنش نشان دادند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران چهارشنبه ۱۷ بهمن در حاشیه جلسه هیئت دولت گفت: «اگر موضوع اصلی این است که ایران دنبال سلاح هسته‌ای نرود که این قابل حصول است و چیز مشکلی نیست.»
به‌گفته عراقچی، «مواضع ایران مشخص است و عضو ان‌پی‌تی است و فتوای رهبری نیز وجود دارد که تکلیف را برای ما مشخص کرده است».
عراقچی «فشار حداکثری» را «تجربه شکست‌خورده» خواند و افزود: «امتحان مجدد آن هم به شکست دیگر منجر خواهد شد».
سخنان وزیر خارجه ایران در واقع موضوع تازه‌ای در بر نداشت و همان رویکردهای همیشگی حکومت ایران بود که می‌گوید سلاح هسته‌ای تولید نمی‌کنند و در برابر فشارها همواره موفق عمل کرده‌اند.
محمدرضا عارف، معاون اول رئیس جمهوری ایران نیز روز چهارشنبه در این‌باره گفت: «ما درخصوص سلاح هسته‌ای فتوا داریم، فتوا هم برای مسلمان و به‌خصوص شیعه سخن آخر است که استفاده از فعالیت‌های غیرصلح‌آمیز هسته‌ای ممنوع است.»
عارف افزود: «رئیس جمهوری آمریکا خیالش راحت باشد زیرا ما در این زمینه فتوا دادیم و در این راهبرد بحثی نداریم.»
با این حال معاون اول رئیس جمهوری درباره مذاکره پزشکیان و ترامپ گفت: «دیدار دو انسان ممکن است انجام شود ولی امروز در دستور کار جمهوری اسلامی نیست.»
محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نیز به سخنان رئیس جمهوری آمریکا واکنش نشان داد و گفت: «صحبت‌های ترامپ درباره اینکه ایران نباید سلاح هسته‌ای داشته باشد از واضحات است چون ما اعلام کرده‌ایم که به‌دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم و نخواهیم بود و با آژانس نیز در ارتباط هستیم.»
پیش از آن هم فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت در واکنش به اعلام آمادگی دونالد ترامپ برای مذاکره و گفت‌وگو با مسعود پزشکیان گفته بود: «سه اصل را به صورت ثابت در حوزه وزارت خارجه دنبال می‌کنیم؛ اصول عزت یعنی عزتمندی کشور و عزتمندی مردم، حکمتی که وجود دارد، دیدن پس و پشت موضوعات و توجه درست به آن‌ها و البته مصلحت. طبیعتاً با این سه اصل همه موضوعات کشور دنبال می‌شود مشخصاً موضوع روابط با سایر کشورها.»
موضوع «مصلحت» این روزها از سوی مقامات و مسئولان جمهوری اسلامی در مورد مذاکره با آمریکا بیش از پیش مطرح می‌شود.
روز سه‌شنبه علی‌اکبر احمدیان، دبیر شورای عالی امنیت ملی گفته بود: «برخی افراد گفت‌وگو و مذاکره را در تقابل با استقامت قرار می‌دهند. این برداشت اشتباه است. با کفار هم می‌شود مذاکره کرد.»
احمدیان برای گرفتن قبح ماجرا افزوده بود که «بر مبنای اصل مقاومت می‌شود، مذاکره کرد».
چه کسی مسئول مذاکرات هسته‌ای است؟
در همین حال در میان مسئولان حکومتی بر سر اینکه چه کسی مسئول مذاکرات هسته‌ای است کشمکش تازه‌ای به‌راه افتاده است.
دوشنبه گذشته، پایگاه اطلاع‌رسانی دولت با انتشار تصاویر و خبر بازدید علی شمخانی، دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی از نمایشگاه هسته‌ای در سازمان انرژی اتمی، او را «مسئول پرونده هسته‌ای» معرفی کرد. سازمان انرژی اتمی و خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) هم خبر را به همین شکل منتشر کردند.
این نخستین بار بود که علی شمخانی رسماً «مسئول پرونده هسته‌ای» معرفی می‌شد؛ اما این خبر با واکنش‌های بسیاری روبه‌رو شد.
روز چهارشنبه روزنامه خراسان در این‌باره نوشت: «در حالی که پرونده هسته‌ای ایران بیش از دو دهه است که به یکی از مهم‌ترین مسائل سیاست خارجی کشور تبدیل شده، همچنان ابهامات جدی پیرامون مدیریت این پرونده وجود دارد.»
این روزنامه افزود چندگانگی در مدیریت پرونده هسته‌ای، پیامدهای جدی به همراه دارد: «نخست، این مسئله موجب ایجاد عدم شفافیت در سیاست‌گذاری و اختلال در روند مذاکرات می‌شود. دومین پیامد، کاهش اعتبار ایران در صحنه دیپلماسی است. سومین پیامد این بحران مدیریتی، تأثیرات اقتصادی آن است.»
محمدرضا عارف روز چهارشنبه در حاشیه نشست هیئت دولت در این باره گفت «تصمیمات با شورای عالی امنیت ملی است و مسئول مذاکرات هسته‌ای نیز وزارت امور خارجه است».
محمدجواد ظریف، معاون راهبردی رئیس جمهوری ایران هم گفت: «زمان وزارت من آقای شمخانی مدیریت عملیاتی را برعهده داشتند و مذاکره برعهده وزارت خارجه بود.»
کشمکش‌ها بر سر مسئولیت مذاکرات هسته‌ای در حالی رخ داده است که مصطفی هاشمی‌طبا، فعال اصلاح‌طلب، جمعه ۱۲ بهمن گفته بود که «دولت پزشکیان تصمیم‌گیرنده اصلی در اینکه باید در مقابل آمریکا چه رویکردی در پیش گرفت، نیست و چنین سیاست‌هایی در جای دیگری گرفته می‌شود».
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه پیشین آمریکا چند سال پیش در مصاحبه با نشریه فایننشال‌تایمز گفته بود: «به نظرم مشخص است که تصمیم‌گیرنده در حکومت ایران کیست، رهبر این کشور؛ اوست که باید تصمیم‌های اساسی را در مورد رویکرد ایران بگیرد.»
نظرها
نظری وجود ندارد.