گروسی در تهران: ایران و آمریکا «زمان زیادی» برای توافق هسته‌ای ندارند

در حالی که ایران و ایالات متحده آمریکا آماده برگزاری دور جدید مذاکرات در روز شنبه هستند،  رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که به تهران سفر کرده، روز پنج‌شنبه ۲۸ فروردین / ۱۷ آوریل هشدار داد که ایران و آمریکا زمان کمی برای دستیابی به توافق هسته‌ای دارند.

هیئت‌های ایرانی و آمریکایی روز شنبه در رم گرد هم خواهند آمد تا دومین دور از مذاکرات تحت میانجی‌گری عمان را برگزار کنند. این مذاکرات یک هفته پس از دیدار نخست هیئت‌های بلندپایه دو طرف در مسقط همان انجام می‌شود.

گروسی در یک نشست خبری مشترک با محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، با بیان این‌که «امکان دستیابی به یک نتیجه مثبت وجود دارد»، گفت:

او افزود رسیدن به توافق «فرآیند آسانی نیست» و «سخت در حال کار هستیم و می‌خواهیم به موفقیت برسیم».

روز چهارشنبه، گروسی با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران که هدایت دور اول مذاکرات با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا را بر عهده داشت، دیدار کرد. عراقچی این نشست را «مفید» توصیف کرد. او گفت:

او از گروسی خواست تا «آژانس را از سیاست‌زدگی دور نگه دارد» و در برابر «مخربانی که می‌خواهند مذاکرات جاری را منحرف کنند» مقاومت کند، اما جزئیات بیشتری ارائه نداد. 

گروسی پیش از سفر به ایران در مصاحبه با روزنامه فرانسوی لوموند هشدار داد که ایران «چندان دور» از دستیابی به سلاح هسته‌ای نیست. 

دولت‌های غربی سال‌هاست که ایران را متهم می‌کنند که در پی دستیابی به سلاح هسته‌ای است، اتهامی که تهران همواره آن را رد کرده است. ایران بارها تأکید کرده که برنامه هسته‌ای آن صرفاً برای مقاصد صلح‌آمیز است. 

یک سال پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام)، ایران به تدریج از تعهدات خود به این توافق عقب‌نشینی کرد. برجام در ازای محدودیت‌های نظارت‌شده توسط آژانس بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران، کاهش تحریم‌ها را برای تهران به همراه داشت. 

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در آخرین گزارش خود اعلام کرد که ایران حدود ۲۷۴,۸ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد دارد. این میزان بسیار فراتر از سقف غنی‌سازی ۳,۶۷ درصدی تعیین‌شده در برجام است، اما هنوز به آستانه ۹۰ درصد مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته‌ای نرسیده است. 

دونالد ترامپ، از زمان بازگشت به قدرت در ژانویه گذشته، سیاست «حداکثر فشار» خود را با اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه ایران از سر گرفت. در ماه مارس، او نامه‌ای به علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی نوشت و خواستار مذاکره شد و در عین حال هشدار داد که در صورت امتناع ایران، اقدام نظامی ممکن خواهد بود. 

دفتر نتانیاهو مخالفت ترامپ با حمله نظامی اسرائیل به ایران را تکذیب نکرد

روز پنج‌شنبه، نیویورک‌تایمز گزارش داد که ترامپ یک ماه پیش از اجرای طرح پیشنهادی اسرائیل برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران جلوگیری کرده تا راه برای مذاکره هموار شود. 

در نخستین واکنش به این موضوع، دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل روز پنج‌شنبه این خبر را تکذیب نکرد اما بر تلاش‌های نتانیاهو علیه برنامه هسته‌ای ایران تأکید کرد و گفت:

این بیانیه با اشاره به این‌که «نخست‌وزیر اقدامات متعدد علنی و پنهانی را برای مقابله با برنامه هسته‌ای ایران هدایت کرده است»، تأکید کرد که به‌دلیل این اقدامات است که «امروز ایران دارای زرادخانه هسته‌ای نیست». 

بیانیه افزوده است:

ایران به دنبال جلب حمایت مسکو 

در روز پنج‌شنبه ۲۸ فروردین / ۱۷ آوریل، همچنین علی خامنه‌ای وزیر امور خارجه خود را با نامه‌ای برای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، به مسکو فرستاد تا پیش از دور دوم مذاکرات با آمریکا، حمایت مسکو را جلب کند. 

روسیه، متحد دیرینه تهران، به‌عنوان عضو دارای حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل و یکی از امضاکنندگان توافق هسته‌ای قبلی، در مذاکرات هسته‌ای ایران با غرب نقش ایفا می‌کند. 

عراقچی در گفت‌وگو با تلویزیون دولتی ایران گفت:

او گفت که نامه‌ای را از سوی خامنه‌ای به پوتین منتقل می‌کند که درباره مسائل منطقه‌ای و دوجانبه بحث می‌کند. 

مسکو در ماه‌های اخیر برای جنگ در اوکراین سلاح از ایران خریداری کرده است. همچنین روز گذشته، چهارشنبه ۲۷ فروردین / ۱۶ آوریل مجلس علیای روسیه توافق‌ جامع راهبردی۲۰ ساله بین مسکو و تهران که اوایل سال جاری میلادی امضا شده بود را به تصویب رساند.

هدف این توافق‌ تعمیق روابط در زمینه‌های امنیتی، دفاعی و همکاری‌های منطقه‌ای و جهانی است؛ هرچند که این توافق شامل بند دفاع متقابل نمی‌شود.

ایران و روسیه سال‌ها در سوریه نیز متحد بودند تا این‌که بشار اسد، متحدشان، در ماه دسامبر گذشته سرنگون شد. 

پوتین روابط خوب خود را با خامنه‌ای حفظ کرده است، چرا که هر دو کشور از سوی غرب به‌عنوان دشمن شناخته می‌شوند. با این حال، مسکو تمایلی به شعله‌ور کردن رقابت تسلیحاتی هسته‌ای در خاورمیانه ندارد.  روسیه گفته است که هرگونه حمله نظامی به ایران «غیرقانونی و غیرقابل قبول» است. کرملین روز سه‌شنبه در پاسخ به این پرسش که آیا روسیه آماده است تا ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران را در چارچوب یک توافق احتمالی آینده بین ایران و آمریکا تحت کنترل بگیرد، اظهارنظری نکرد.