موضع‌گیری هابرماس و سه روشنفکر دیگر آلمانی در قبالِ جنگ غزه

یورگن هابرماس، فیلسوف سرشناس آلمانی در مورد جنگ غزه موضع گرفت. اعلامیه‌ای که او و سه روشنفکر دیگر منتشر کرده‌اند، ابراز همبستگی با اسرائیل در واکنش به حمله‌ی ۷ اکتبر حماس است. سه تن دیگری که اعلامیه را امضا کرده‌اند، عبارت‌اند از: نیکول دایتِلهُف (Nicole Deitelhoff)، صلح‌پژوه، راینر فُرست (Rainer Forst)، استاد علوم سیاسی، و کلاوس گونتر (Klaus Günter)، حقوقدان.

اعلامیه، که ترجمه‌ی کامل آن را در زیر می‌خوانید، در وب‌سایت مرکز پژوهشی Normative Orders وابسته به دانشگاه فرانکفورت منتشر شده است.

نویسندگان اعلامیه نگران رشد سامی‌ستیزی (آنتی‌سمیتیسم) در آلمان با نظر به زمینه‌های آن در کشور هستند. آنان بر تعهد تاریخی آلمان در مقابله با سامی‌ستیزی و دفاع از موجودیت اسرائیل تأکید می‌کنند. البته آنان، به شیوه‌ی غالب بیان موضوع در آلمان، سامی‌ستیزی را مقوله‌ای جامع در نظر می‌گیرند که چه بسا انتقاد کاملاً موجه از اسرائیل هم در زیر آن می‌رود.

انتقاد از اسرائیل در بیانیه‌ی چهار متفکر آلمانی، شکلی غیر مستقیم دارد. آنان در بیانیه به طور کلی به این موضوع اشاره کرده‌اند که واکنش باید با کنش تناسب داشته باشد، به مردم عادی آسیب نزند و چشم‌انداز صلح را تخریب نکند. آنان نگران آن هستند که حمله‌ی متقابل اسرائیل نسل‌کشی خوانده شود و فکر می‌کنند اگر چنین شود، «معیارهای داوری کلاً از میان می‌روند».

اصول همبستگی. یک موضع‌گیری، ۱۳ نوامبر ۲۰۲۳

وضعیت کنونی، که پی‌آمد حمله‌ی به شدت قساوت‌گرانه‌ی حماس و واکنش اسرائیل به آن است، به موجی از اظهارها و اعتراض‌های اخلاقی و سیاسی منجر شده است. ما معتقدیم در هنگامه‌ی برخورد دیدگاه‌های متعارض، اصولی وجود دارند که نباید مورد مناقشه قرار گیرند. آنها مبنای همبستگی بِحق با اسرائیل و یهودیان در آلمان هستند.

کشتاری که حماس با هدف اعلام شده‌ی نابود کردن زندگی یهودیان به طور کلی، به آن دست زد، حمله‌ی متقابل اسرائیل را موجب شد. چگونگی پیشبرد این حمله‌ی متقابل که در اساس موجه است، چالش‌برانگیز بوده است. اصول تناسب، اجتناب از قربانی کردن غیر نظامیان و پیش‌برد جنگ با چشم‌انداز صلح آتی می‌بایست راهبر این واکنش باشند. با وجود تمام نگرانی‌ها در مورد سرنوشت مردم فلسطین، با نسبت دادن نیات نسل‌کشی به شیوه‌ی عمل اسرائیل، معیارهای داوری کلاً از میان می‌روند.

با تأکید باید گفت که اقدام‌های اسرائیل به هیچ وجه واکنش‌های سامی‌ستیزانه را توجیه نمی‌کند، به ویژه در آلمان. غیرقابل تحمل است که یهودیان در آلمان بار دیگر در معرض تهدید جانی و جسمی قرار گیرند و مجبور باشند از خشونت فیزیکی در خیابان‌ها بترسند. ادراک اخلاقی دموکراتیک در جمهوری فدرال آلمان که معطوف است به الزام پاسداشت کرامت انسانی با فرهنگ سیاسی‌ای پیوند خورده است که برای آن زندگی یهودی و حق موجودیت اسرائیل، عناصر اصلی و شایسته‌ی حمایت ویژه با نظر به جنایات توده‌ای دوران نازی هستند. تعهد به این امر برای زندگی سیاسی ما بنیادی است. حقوق اولیه‌ی آزادی و مصونیت جسمانی و همچنین حفاظت در برابر افتراهای نژادپرستانه تقسیم‌ناپذیر است و به طور یکسان برای همه اعتبار دارد. همه کسانی نیز باید به این امر پایبند باشند که در کشور ما احساس‌ها و عقاید سامی‌ستیزانه را به بهانه‌های مختلف پرورش داده‌اند و اکنون فرصتی مناسب برای ابراز بلامانع آن می‌بینند.

نیکول دایتِلهُف، راینر فُرست، کلاوس گونتر، یورگن هابرماس